Het KNMI wil ons de stuipen op het lijf jagen

In het nieuwste klimaatrapport sluit het KNMI zelfs een zeespiegelstijging van zeventien meter niet uit. ‘Het einde van het Koninkrijk der Nederlanden’, waarschuwde een KNMI-onderzoeker bij de presentatie. De enige manier waarop het KNMI tot zulke extreme voorspellingen kan komen, is via een scenario bedacht door klimatologen die van de paddo’s hebben gesnoept, schrijft Simon Rozendaal.

1-12-2021

Toen het KNMI zijn nieuwe rapport (Klimaatsignaal ’21 – Hoe het klimaat in Nederland snel verandert) presenteerde, zei zeespiegeldeskundige Sybren Drijfhout (nomen est omen) eerst geruststellend dat de stijging van de Noordzee in 2100 vermoedelijk beneden de 1 meter blijft.

Lees dit omslagverhaal uit 2019 terug: De zeespiegel stijgt, maar hoe snel?

Maar smelten de ijskappen op Antarctica, dan ‘komt een zeespiegelstijging van 2 meter in zicht’. En zelfs 17 meter in 2300 is niet uitgesloten. ‘Dat is het einde van het Koninkrijk der Nederlanden.’

De Nederlandse boeien meten zo’n 18 centimeter verhoging per eeuw. Volgens de computermodellen zou dit kunnen versnellen, maar de enige route naar meer dan 1 meter in 2100 en 17 meter in 2300 loopt via het paniekscenario 8.5 van het VN-klimaatpanel IPCC.

Dat lijkt bedacht door klimatologen die van de paddo’s hadden gesnoept en giechelden: hoe jagen we de wereld de stuipen op het lijf?

CO2-concentratie gaat naar 900 ppm

Het is de paniekfabriek in optima forma. Zelfs India en China praten thans over een aanstaand afscheid van steenkool, maar in dit scenario vervijfvoudigt het verbruik in de rest van de eeuw. Als gevolg daarvan stijgt de CO2-concentratie (die er een eeuw over deed om van 300 naar 400 te gaan) naar 900 ppm.

Roger Pielke jr wilde wel een weddenschap aan: ‘Nobody believes SSP5-8.5 anymore. KNMI, hold my beer.’ Nu wordt de Amerikaanse deskundige wel gezien als ‘klimaatscepticus’ of ‘klimaatontkenner’, wat hij overigens niet is, maar ook geheel onverdachte klimatologen vinden het 8.5-scenario absurd.

Twee van hen, Zeke Hausfather en Glen Peters, schreven twee jaar geleden in Nature: ‘Gelukkig – en dat is een woord dat wij als klimatologen heel weinig kunnen gebruiken – wordt de wereld die in RCP8.5 is verbeeld met elk jaar steeds minder waarschijnlijk.’

Onlangs toonde dezelfde Glen Peters – een Australische klimatoloog, werkzaam als researchdirecteur bij een klimaatonderzoekscentrum in Oslo – een grafiek die aantoont dat de mondiale CO2-emissie al vanaf 2015 het paniekscenario SSP8.5 (voorheen RCP8.5 geheten) heeft verlaten.

Of neem CarbonBrief, een Engelse website waarop alleen heuse klimaatwetenschappers aan het woord komen. Daar werd enkele weken geleden geschreven dat niet alleen het ergste scenario (8.5) achterhaald is, maar ook het op-één-na-ergste. ‘Terwijl het nog maar zeven jaar geleden plausibel leek dat de wereld op weg was naar 4 graden opwarming in 2100, heeft een combinatie van klimaatbeleid en dalende kosten van schone energie de curve van toekomstige emissies afgevlakt.’

Optimale mix zoeken tussen eerlijkheid en effectiviteit

De klimaatwetenschap is vandaag de dag een tamelijk rijpe discipline. Haar waarschuwingen dat de aarde door toedoen van de mens opwarmt en dat we dus de CO2-uitstoot moeten verlagen, dienen serieus te worden genomen. Tegelijkertijd kan niet worden ontkend dat er in diezelfde klimaatwetenschap een traditie van activisme bestaat.

Lees ook deze column van Simon Rozendaal: Waarom wil die stoute Noordzee niet versnellen?

Het Intergovernmental Panel on Climate Change is opgericht door de Verenigde Naties met de nadrukkelijke opdracht ‘to initiate action’. De Amerikaanse klimatoloog Stephen Schneider (1945-2010) heeft eens gezegd dat iedere klimaatonderzoeker de optimale mix moet zoeken tussen eerlijkheid en effectiviteit.

Jan Rotmans, de Rotterdamse hoogleraar energietransitie, noemt zich sans gêne ‘scientivist’, half-wetenschapper, half-actievoerder. Onlangs kwam zijn boek Omarm de chaos uit, waarin Rotmans (een van de mensen achter klimaatactiegroep Urgenda) plaatjes laat zien hoe Nederland er in 2121 uitziet, half onder water met alleen wat drijvende woonwijken.

Boodschap kon zo in de zendtijd voor politieke partijen

Ooit was het Koninklijke Nederlands Meteorologisch Instituut een baken van neutraliteit. In De Bilt werden metertjes afgelezen en niet aan politiek gedaan. Die tijd lijkt voorbij.

Rob van Dorland, de KNMI-onderzoeker die het rapport coördineerde, mocht het in het televisiejournaal toelichten. Aan het eind van dat interview riep hij de burger op om zonnepanelen op het dak te plaatsen om aldus de opwarming tegen te gaan – lees: om het Koninkrijk der Nederlanden te redden.

Het kon zo in de zendtijd voor politieke partijen.

Elsevier