Milieuwetten lek als mandje

DEN HAAG Rekenkamer: 4,35 miljard schade door overtreding regels

1-7-2021

Overtredingen van de milieuwetten hebben de samenleving vorig jaar 4,35 miljard euro gekost. Bovendien schiet de aanpak van de overheid bij het tegengaan van overtredingen tekort. Zowel de toezichthouders en handhavers als de betrokken ministers ’tasten in het duister’. Die harde conclusies trekt de Algemene Rekenkamer na een uitgebreid onderzoek. 

Het bedrag van 4,35 miljard euro is uitgerekend door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). De schade komt voort uit vervuiling van de bodem, de lucht en het grond- en oppervlaktewater. Al die soorten vervuiling hebben nadelige gevolgen voor de natuur, het milieu én de gezondheid van mensen. 

Veelpleger 

Een relatief kleine groep bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken, blijkt veelpleger bij het negeren van milieuwetten. De inspectiediensten constateerden in vijf jaar tijd bij één bedrijf meer dan honderd overtredingen. Een handvol bedrijven ging meer dan vijftig keer in de fout. Om welke bedrijven het gaat, maakt de Rekenkamer niet bekend. „Dat heeft met onze rol en bevoegdheden te maken”, legt een woordvoerster uit. „Onze rol is om de Rijksoverheid te controleren.” De onafhankelijke waakhond vindt wel dat de betrokken ministeries deze informatie openbaar zouden moeten maken. 

De helft van alle overtredingen werd bij tachtig bedrijven geconstateerd. In totaal werken zo’n vijfhonderd bedrijven in Nederland met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen. 

In het rapport signaleren de onderzoekers dat het vooral ontbreekt aan ’goede, betrouwbare gegevens over de uitkomsten van inspecties bij de bedrijven die met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen werken’. Daardoor heeft niemand een goed overzicht en is het ’onmogelijk effectief te sturen’. 

Amper stillegging 

Boetes voor bedrijven die in de fout gaan blijken volgens de Rekenkamer ’weinig doeltreffend’. Boetes vallen vaak zo laag uit dat ze bedrijven niet echt pijn doen. Het stilleggen van een bedrijf ’gebeurt heel weinig’. Inspecties zijn bovendien niet risicogericht. „Bij het merendeel van de bedrijven komen nauwelijks inspecteurs langs, terwijl bij tientallen van deze bedrijven het risico op een overtreding hoog is.” 

Volgens de analyse is drie procent van de geconstateerde milieuovertredingen in de onderzoeksperiode van vijf jaar aangemerkt als ’zwaar’. Dat komt neer op gemiddeld achttien overtredingen per jaar in deze hoogste categorie. De Rekenkamer geeft daar voorbeelden van. Zo werd bij een bedrijf dat met gevaarlijke stoffen werkt niet de juiste procedure gevolgd bij het gebruik van een fornuis. Een zeer grote brand was het gevolg. Bij een ander bedrijf was sprake van lekkages én ontbrak het aan een systeem om lekkage te detecteren. 

Boetes niet doeltreffend, ze doen overtreders niet echt pijn

Noordhollands Dagblad