Voor authentieke Friese wilskracht.

De zondagse beschouwing van Jan van Friesland.

Goed, we zitten aan de bittertafel. Schenk nog eens in.

Inmiddels is Sybrand van Haersma Buma politiek verkenner en hard aan het werk om de contouren van een nieuw kabinet in kaart te brengen, eerst maar tussen CDA en D66. Zie ze daar eens zitten met hun drietjes.

Even hier aan tafel: wie zou van deze drie het best premier kunnen worden? Op grond van de ultra minieme meerderheid zou Rob Jetten het premierschap in de schoot moeten vallen. Hij reed immers al, als minister-president voor alle mensen, met volle vaart naar het aardbevingsgebied in Groningen.

Maar de politieke geschiedenis leert dat de grootse partij helemaal niet de premier hoeft te leveren. Jelle Zijlstra en Barend Biesheuvel, beide ARP, werden ook premier terwijl zij niet de grootste partij vertegenwoordigden. De KVP had ten tijde van ‘Jelle zal wel zien’ 50 zetels en de ARP maar 13 zetels, wat een zetelverschil van 37 zetels betekent ten gunste van de KVP. Heel D66 kan alleen al in dat zetelverschil.

In die zin maakt Buma eigenlijk veel meer kans om premier te worden dan Jetten.

Ha, en qua het veel geprezen bestuurlijk vernieuwingsdenken: als je een partij net zo groot als D66, zoals de PVV, bij voorbaat helemaal uitsluit, moet je niet ineens de electorale grootte van je eigen partij zwaarwegend laten zijn. Goed Buma is nog in de race, ook gezien de onstuimige groei van het CDA. Daar komt nog bij dat een informateurschap c.q formateurschap heel vaak heeft geleid tot een premierschap: Beel, de Quai, Drees, Den Uyl, van Agt en Rutten. In die zin maakt Buma eigenlijk veel meer kans om premier te worden dan Jetten.

Jetten & Bontenbal zouden dan hun politieke leiderschap vanuit de kamer kunnen doen. Voor Jetten geldt in het bijzonder dat deze altijd het primaat van het politieke leiderschap van de Tweede Kamer heeft benadrukt, met de rol van politiek leider daarin. En dat het volgens hem niet alleen gaat om ‘ik ben de grootste, dus ik ben de baas.‘


Wat voor Wilders kennelijk zo nodig moet gelden, eerlijk is eerlijk, geldt dan ook voor hem. Nog een rondje van mij: hoe komt Buma in het torentje? Als Johan Derksen zo vriendelijk zou willen zijn om hem een toffe peer te noemen en de VVD hem niet bij voorbaat uitsluit, is er een gerede kans. Niets ten kwade ten aanzien van de persoon van Rob Jetten, maar qua persoonlijke statuur kan Buma in dubbel opzicht met Jetten wedijveren. Alleen al omdat hij in 1986 de elfstedentocht volbracht.

***