Brief aan de Koning

 De zondagse beschouwing van Jan van Friesland.

2-11-2025

Majesteit,

U zult rond deze tijd wel moeten zitten peinzen welke kerstboodschap u voor ons burgers in petto heeft. We weten niet precies hoe u tot de kerstwens komt, maar allicht zullen er eigen opvattingen in zichtbaar zijn. Uit interviews begrijpen wij dat uw dochters u meer over bijvoorbeeld klimaatverandering kunnen leren, dan u hen.

U zult wellicht terug willen blikken op de verkiezingen en de politieke verschuivingen memoreren. We wachten het geduldig af. Niet zelden zijn het platgetreden paden en open deuren die u te berde brengt, waar eigenlijk geen burger iets mee kan. Vorig jaar zei u nog:

‘De spanningen zijn voelbaar, internationaal en in eigen land. En dat maakt ons rusteloos. Waar vind je houvast? Wie kun je nog vertrouwen? Veel mensen voelen zich onbegrepen, ongewenst, onbeschermd.’

U benoemt als een amateur- zielzorger een aantal gevoelens en plaatst wat vraagtekens en daar moeten we het de kerst door mee doen. Je hebt meer steun aan een heilsoldaat.

Maar in 2022 ging u een stap verder en sprak u zich zomaar uit over het klimaat. U was toen even koning-politicus met een vuist op tafel. U zei toen:

‘Het is ook een confronterende tijd. Want dwingt de klimaatverandering ons niet tot drastische keuzes? En lopen we in ons land met zijn beperkte ruimte en botsende belangen niet tegen grenzen op? We voelen op onze klompen aan dat we moeilijke beslissingen niet meer vooruit kunnen schuiven. Lapmiddelen en noodverbanden helpen niet meer. Het moet ánders.’

Wie loopt er hier nou op klompen?

Voor heel veel Nederlanders Majesteit, en de groep is alsmaar groeiende, is klimaatbeleid juist niet gewenst. Die willen geen drastische ingrepen. Het is in hun ogen grote onzin, het is te duur en de energietransitie via zonnepanelen en windmolens op land en zee, brengt Nederland op forse achterstand.

Het blind najagen van klimaatdoelen is als kleiduiven schieten: het is een soort tijdverdrijf en gaat niet over echte, vliegende, duiven. Het is gebakken lucht, Majesteit.

Maar misschien kunt u uw licht eens opsteken bij de wetenschap.

De recente verkiezingen waren er een van politieke uitsluiting vooraf: veel kiezers konden niet vrijelijk hun stem uitbrengen door politieke uitsluiting voor de verkiezingen. Dit trof ook partijen die het klimaatrealisme hoog in hun vaandel hebben. Ze werden aan de kant geschoven door andere partijen die zo de dienst willen uitmaken. Dat kunt u niet goed vinden. Kunt u daar geen aandacht voor vragen met kerst? Mag met een heus vraagteken – en een ondertoon van grimmigheid – in de trant van: moet dat in vredesnaam nu zo in dit land?

Oh, u zei het zo mooi en vredig in de kerstboodschap van 2023:

‘Polemiek is onvermijdelijk. Tegenstellingen horen bij het leven. Maar het begint ermee dat je de moed hebt om open te staan voor wat anderen zeggen, om naar tegengeluiden te luisteren, en om terughoudend te zijn in het doorduwen van het eigen gelijk. Ruimte gunnen aan anderen, begrip voor elkaars twijfels en zorgen, is de basis van respectvolle omgang.’

Ik wens u veel inspiratie richting kerst 2025.

***