De overheid doet niet wat het belooft.
21-5-2025
Drie ministeries falen opnieuw – maar niemand wordt erop afgerekend
In dit artikel
De feiten: miljarden verspild en beveiliging Defensie schiet tekort
De overheid doet niet wat het belooft. Met die constatering vraagt de Algemene Rekenkamer op Verantwoordingsdag opnieuw aandacht voor meer doelmatige, doelgerichte en rechtvaardige uitgaven van overheidsgeld.
De Rekenkamer geeft goedkeuring voor de overheidsuitgaven van 2024, ‘maar doet dat met een kanttekening’ zei Rekenkamer-president Pieter Duisenberg.
In het onderzoek, met de titel ‘Doen wat je belooft’, rekent de Rekenkamer voor dat er in 2024 ruim 20 milljard euro niet kon uitgeven. Daarvan is 6 miljard euro niet uitgegeven, terwijl dat wel de bedoeling was, de zogenoemde onderuitputting, nog eens 15,2 miljard euro aan geplande uitgaven naar latere jaren werden doorgeschoven. De oorzaak daarvan ligt grotendeels bij krapte op de arbeidsmarkt en verouderde IT van de overheid.
Misstanden bij drie ministeries
Volgens de Rekenkamer had het parlement andere keuzes met dat geld kunnen nemen als dat eerder bekend was geworden.
Ook ziet de Rekenkamer ernstige misstanden op drie ministeries. Bij Justitie en Veiligheid, Buitenlandse Zaken en Defensie zijn die geconstateerd.
De problemen bij Defensie zijn fors. Zo is de inzetbaarheid van de krijgsmacht belemmerd, omdat de bedrijfsvoering niet op orde is. ‘Het beveiligingsbewustzijn van defensiemedewerkers is onvoldoende’, schrijft de Rekenkamer.
Defensie is hardnekkig probleem
Belangrijke militaire objecten zijn ‘in de praktijk onvoldoende beveiligd’. Denk daarbij aan fregratten en munitiedepots. De Rekenkamer kon ‘met enig gemak’ binnendringen bij deze objecten.De Rekenkamer ziet het als een hardnekkig probleem. Twee jaar geleden was dit probleem ook al geconstateerd. Minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) heeft een plan van aanpak gemaakt om het op te lossen.
EW's visie: Overheid wil steeds meer, maar is groot en log
Door: Victor Pak, redacteur PolitiekHet is haast een politieke wetmatigheid in Nederland. De wens dat de overheid voor ieder probleem aan de gang gaat om het op te lossen. Het zorgt voor een uitdijend ambtenarenapparaat en een grote honger naar extra belastinginkomsten.
Maar tot extra resultaten voor burgers en bedrijven leidt dat niet. Het is geen nieuwe constatering die de Rekenkamer op de 26e Verantwoordingsdag doet.
De werkelijkheid blijkt weerbarstig dan de mooie plannetjes die op de tekentafels van Haagse ministeries en in het parlement wordt bedacht.
Tweede Kamer moet hand in eigen boezem steken
Het zorgt ervoor dat 21,2 miljard euro op de plank is blijven liggen. Wederom kon de overheid weer meer geld niet uitgeven dan het jaar daarvoor. Het begint een enorm probleem te worden van de politiek die het vertrouwen in de overheid aantast. Waar zijn al die miljarden voor nodig, als het wordt uitgegeven.
Om die trend te breken, mag de gehele Tweede Kamer nog eens bij zichzelf te rade gaan. Het probleem gaat verder dan de kwistige coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB die het kabinet Schoof ondersteunen.
Ook oppositiepartijen sturen het regeringsbeleid via bijvoorbeeld moties zonder financiële onderbouwing de kant op waar het meer belooft dan het kan waarmaken.
Minister Eelco Heinen ‘omarmt’ kritiek algemene rekenkamer
In de Tweede Kamer zei minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) dat het ‘te weinig gaat’ over de verantwoording voor al die uitgaven die de Rijksoverheid doet. Heinen nam de stukken van de Algemene Rekenkamer in ontvangst.
Volgens de liberaal is er ‘werk aan de winkel’. Heinen zegt pas tevreden te zijn als er ‘nul fouten’ worden gemaakt bij de overheid. Hij ‘omarmt’ de kritiek van de Rekenkamer en wil meer op resultaat gaan sturen.
Verdere verdieping: Kritiek op uitgaven is niet nieuw
De politiek die niet doet wat het belooft. De kritiek van de Rekenkamer dit jaar klinkt als een echo van de expertgroep Realistisch Ramen die enkele maanden geleden zijn onderzoek presenteerde. Die groep keek naar de oorzaak van de hoge en nog altijd stijgende onderuitputting.
Volgens de experts bleek dat de overheid vooral het geld niet krijgt weggezet door te ambitieuze plannen.
Kabinet-Schoof blijft vaag over doelen en resultaten
Problematisch is het feit dat volgens de Rekenkamer de Tweede Kamer vaak moeilijk is welke maatregelen minister nemen om de kabinetsdoelen te halen.
De controleur van de rijksoverheid spreekt van ‘een zoekplaatje’ en ziet dat de doelstellingen van het kabinet-Schoof niet duidelijk zijn omschreven zijn.
‘Waar wel transparant wordt gerapporteerd, schieten de resultaten vaak tekort’, schrijft de Rekenkamer in zijn persbericht. Op tien onderzochte beleidsonderwerpen kon slechts twee keer het oordeel ‘toereikend’ worden gegeven.
Daarom is ‘Doen wat je belooft’ de boodschap van de Rekenkamer dit jaar. ‘Inwoners en bedrijven willen dat publiek geld met resultaat wordt besteed’, zegt president Pieter Duisenberg.
Pijnpunt voor Brekelmans
Een ander pijnpunt voor Brekelmans is het feit dat Defensie de NAVO-norm niet haalt, volgens de rekenmethode van de Rekenkamer. Nederland geeft volgens de Rekenkamer slechts 1,79 procent uit aan Defensie.
De wijze waarop de Rekenkamer dat berekent is afwijkend van de NAVO. Volgens die methode Die wijkt iets af van die van de NAVO zelf. Volgens de NAVO-methode haalt Nederland
Financiële administratie niet op orde
Bij Buitenlandse Zaken is de financiële administratie niet op orde. Minister Caspar Veldkamp (NSC) greep niet tussentijds in, waardoor het financiële deel van het jaarverslag niet op tijd werd aangeleverd. Ook daar is een verbeterplan opgesteld.
Op het ministerie van Justie en Veiligheid zag de Rekenkamer dat bij 867 strafzaken de namen van verdachten en veroordeelden iet klopte. In zo’n geval kan een dader straf ontlopen of een onschuldige burger onterecht worden veroordeeld.
Bij bijna een kwart van die zaken ging het om een ernstig zedendelict of geweldsmisdrijf. Het ministerie weet al tien jaar van die problemen.
ELSEVIER
0 reacties :
Een reactie posten