Na zesendertig jaar aan het hoofd van het energiebeleid van de EU te hebben gestaan, accepteert Samuel Furfari niet langer dat experts op een zijspoor worden gezet. Hij laat zien dat de economie en het energieverbruik op mondiale schaal gelijk oplopen.

Auteur: Emmanuel Garessus

Samuel Furfari, essayist en hoogleraar geopolitiek van energie aan de Vrije Universiteit Brussel. “Energie is leven, het bloed dat door de aderen van de economie stroomt”, verklaart hij in een interview.

“Alles wat het individu omringt, is geproduceerd en getransporteerd met behulp van energie. Geen enkele activiteit van ons leven kan zonder energie plaatsvinden.

Het klinkt triviaal, maar we moeten erkennen dat er zonder energie niets is. De curves van het mondiale energieverbruik en het BBP lopen parallel.

Samuel Furfari werkte zesendertig jaar bij het directoraat-generaal Energie van de Europese Commissie, drie decennia als beleidsmaker Europese energie. Zo schreef hij de richtlijnen over hernieuwbare energiebronnen, energie-efficiëntie en het Kyoto-protocol. Geleidelijk kreeg hij er genoeg van dat experts op een zijspoor werden gerangeerd en prioriteit werd gegeven aan groene ideologie.

CO2 beheersen is leven beheersen

Europa wil de CO2-uitstoot met 40% verminderen en het energieverbruik met 32%. “Het doet me verdriet omdat het idioot is. Vijf jaar geleden was dat niet zo. Decarbonisering is nieuw. Het is fysiek niet haalbaar en economisch gevaarlijk omdat de rest van de wereld zich niet in deze richting beweegt, zoals et fiasco van COP26 aantoont. Door de enige te zijn die zich koolstofarm maakt, pleegt Europa zelfmoord”, verklaarde hij tijdens een interview.

CO2-beheersing is een bedreiging voor onze vrijheid, zoals Richard Lindzen, klimatoloog, professor aan het MIT, lid van het IPCC, schreef:

“Als je de CO2-uitstoot beheerst, heb je het leven onder controle.”

Alles in ons dagelijks handelen is afhankelijk van het energieverbruik. Zonder energie is er geen menselijke activiteit meer. Dit is de reden waarom de rest van de wereld, pragmatisch gezien, fossiele brandstoffen zal blijven verbruiken, schrijft Samuel Furfari.

Zal alles morgen veranderen? Analyseer het verleden, dan begrijp je de toekomst.

Dure energie

De welvaart nam toe omdat energie overvloedig en goedkoop werd, merkt onze gesprekspartner op. De industriële revolutie is het vervolg op de revolutie van energie, legt Samuel Furfari uit.

De prijs van energie bepaalt de mogelijkheid van economische groei. In Europa wenst de EU schaarse, dure energie, die de hele economie benadeelt. De aluminiumindustrie verhuist naar Rusland en China vanwege et feit dat de prijs van elektriciteit daar een derde is van die in Europa, laat Samuel Furfari zien. De globalisering dwingt de economie om te verhuizen naar de plaats waar energie het goedkoopst is. Dat zal in de toekomst niet veranderen, voorspelt hij.

Het energieverbruik en het BBP groeiden parallel tot de oliecrisis van de jaren 70. Sindsdien is de economische groei met ongeveer hetzelfde tempo doorgegaan, maar die van energie is gedaald. De breuk vond plaats toen de industrie energie begon te besparen. Zij heeft hiervoor enorme inspanningen geleverd, met name de zware industrie. De beide curven gaan nog steeds omboog, maar het tempo verschilt gedurende de afgelopen veertig jaar.

De geleidelijke overgang naar een diensteneconomie heeft geen grote invloed op gehad op die trends. “Als je geen geld uitgeeft aan staal, dan is het in restaurants, voor de aankoop van spullen of toeristische activiteiten, maar zodra de welvaart toeneemt, het geld circuleert, blijft de koppeling met het energieverbruik in stand. Aan het eind van de jaren zeventig, als antwoord op de oliecrisis, heeft de EU gestreefd naar een vermindering van het energieverbruik. Maar dat is niet gelukt.”

Voor de start van het decarboniseringsbeleid wezen alle scenario’s op een toename van de vraag, omdat werkgelegenheid een verhoging van het BBP vereist en dus meer energie, vervolgt de expert. Als de EU niet langer welvaartsgroei wenst, blijft de wereldeconomie toch groeien, gedreven door de behoeften van het platteland van China en elders. “China is niet echt geïnteresseerd in de mening van Europeanen”, zegt Samuel Furfari.

Het Rijk van het Midden heeft 1,4 miljard inwoners, van wie er 400 miljoen in moderne zuidelijke steden en Peking leven. Een groot deel van het noorden en westen heeft slechts één doel: de levensstandaard van Shanghai te bereiken. Het communisme streeft naar gelijkheid. Of 400 miljoen worden arm, of 1 miljard worden rijk. Xi Jinping geeft er de voorkeur aan dat de welvaart toeneemt, wat een aanzienlijke toename impliceert van het jaarlijkse BBP en dus van een overvloedig en betaalbaar energieverbruik.

De fysieke beperkingen van de groene ideologie

Alles wat vandaag wordt gezegd over innovatie om het verbruik van energie te beteugelen was al in 1973 en 1979 bekend, volgens Samuel Furfari. Hij slaagde erin innovatieprogramma’s op het gebied van energiecentrales en batterijen op te zetten. “Het Europees Parlement heeft sinds de jaren tachtig hiervoor enorme financiële middelen vrij gemaakt, voor hernieuwbare energie en voor energie-efficiëntie. Dit werd bevorderd door de oprichting van aparte agentschappen omdat er zoveel projecten waren”, herinnert hij zich. “Resultaat? Er is slechts 2,9% zon en wind in de primaire energiebalans. Dat is een bescheiden resultaat.

De grenzen zijn fysiek. De energietransitie kan niet via hernieuwbare energiebronnen worden gerealiseerd”, zegt de auteur van de richtlijn van 2006, die de invoering van een hernieuwbaar energiequotum oplegt. “We hebben onze plicht gedaan door het te proberen. Nu moeten we de mensen de waarheid vertellen: het werkt niet”, onthult hij.

Deze richtlijn verplichtte de lidstaten om hernieuwbare energie te produceren, zowel op EU- als op nationaal niveau. Bij de herziening van de richtlijn, in 2018, hebben de lidstaten bindende doelstellingen afgewezen. Vandaag is de bindende doelstelling beperkt tot 32% voor de hele EU en de gesprekken gaan over het verhogen naar 40%, maar er wordt geen wettelijke verplichting opgelegd aan de lidstaten omdat, volgens Samuel Furfari, sommige lidstaten er niet in geloven.

Diversificatie, dus nucleair

Het huidige scenario, versterkt door de Russische crisis, moet rekening houden met fysieke limieten: hoe meer je investeert in intermitterende hernieuwbare energiebronnen, hoe meer je de fluctuaties daarvan moet opvangen met gascentrales, aldus Samuel Furfari.

De Commissie wil niets weten van kernenergie hoewel zij de hoedster is van het Euratom-Verdrag. Deze onlogische, ideologische positie weerspiegelt de keuze van Duitsland en de voorzitter van de Commissie.

Hoe geloofwaardig is decarbonisering als je 28% van de elektriciteitsproductie in Europa zonder CO2-uitstoot verzwijgt, vraagt onze gesprekspartner zich af. Er is een tegenstrijdigheid door een einde te willen maken aan de belangrijkste elektriciteitsbron in Europa.

Wind- en zonne-energie zijn intermitterend en variabel. Gedurende vijf jaar produceren windturbines gemiddeld amper 21% van de tijd en zonnepanelen 11%. Voor de back-up zijn ze afhankelijk van een groeiend aantal gasgestookte elektriciteitscentrales. Maar men weigert het te erkennen, merkt hij op.

In Afrika neemt duurzame energie niet toe, aangezien daar geen gasgestookte elektriciteitscentrales zijn. De helft van de bevolking Afrika is overigens niet aangesloten op het elektriciteitsnet.

De oplossing is om te diversifiëren, om kernenergie te rehabiliteren. De wereld, in het bijzonder Azië, zal doorgaan met deze ontwikkeling, net als met gas. Samuel Furfari onthult dat hij er gas is op veel plaatsen in Europa. Maar … “de EU heeft de lat zo hoog gelegd dat de producenten er geen brood meer in zien.”

“Energiebedrijven hebben behoefte aan voorspelbaarheid, rust en stabiliteit, die in Europa niet meer bestaat. Iran verwelkomt producenten om Azië te bedienen, maar wie wil er naar Europa komen? Waarom miljarden investeren als de politiek dwars ligt.” vraagt Furfari zich af.

Furfari: “Ons tragiek is om energie als een politiek goed te beschouwen, maar energie is leven, de enige oplossing voor een economische impuls in Europa. Maar ik ben niet zeker dat deze er snel komt. Al mijn energievrienden zijn boos. Wij de zeggen dat al jaren, maar we worden geboycot, we krijgen geen podium en we hebben van alles over ons heen gekregen.”

Het groenboek van de Commissie, in oktober 2000, toen Samuel Furfari verantwoordelijk was voor communicatie, eiste een diversificatie van energiebronnen, landen en aanvoerroutes, evenals een aanpak die voorbijgaat aan de tweeslachtigheid. Toen domineerde het gezond, oordeelt hij. Vandaag heeft de Commissie al haar kaarten gezet op op hernieuwbaar. Hij onthult dat er, in tegenstelling tot in het verleden, zijn bijna geen ingenieurs meer in de Commissie zijn.

In april 2021 publiceerde Frans Timmermans, vicevoorzitter, de taxonomie, maar beperkt tot hernieuwbaar. Een paar maanden later kwam er een correctie, in december 2021, en werden gas en nucleair toegevoegd. “Al deze onzekerheid en tweeslachtigheid betekenen een enorme prijs voor de economie. Als je de subsidiëring van hernieuwbare energiebronnen beëindigt, stort alles in. Het systeem houdt alleen stand dankzij subsidies en de verplichting om hernieuwbare elektriciteit af te nemen, d.w.z. energie tegen hogere prijzen af te nemen, zegt hij. De Commissie moet ophouden te beweren dat fossiel tot het verleden behoort. Het moet de decarbonisering stoppen. Dan zullen bedrijven onmiddellijk terugkeren naar Europa, voorspelt de professor.


Sinds 1992 en de Kyoto-conventie is de mondiale CO2-uitstoot met 58% gestegen. Dit toont volgens hem aan dat buiten Europa en Joe Biden niemand zich iets van de CO2-uitstoot aantrekt. Vladimir Poetin was niet aanwezig op de COP 26 in Glasgow. China en India distantieerden zich van de overeenkomst van Glasgow en, een paar dagen later, verklaarde premier Scott Morrison dat Australië alle steenkool die de wereld nodig heeft, zal leveren.

Samuel Furfari concludeert: “Europese politici zijn blind voor de mondiale dimensie van het probleem.”

***

Bron hier.