De Jonge in opspraak na bekend raken appjes

DEN HAAG - MONDKAPJESAFFAIRE 

Deal met Sywert van Lienden kan nog een lelijk staartje krijgen 

Elif Isitman en Inge Lengton 24-3-2022

Het vermoeden was er al een tijdje, maar het staat nu gewoon zwart-op-wit 

De mondkapjesdeal met Sywert van Lienden kan nog een lelijk staartje krijgen voor ex-coronaminister Hugo de Jonge. De publicatie van appverkeer, waaruit blijkt dat De Jonge ambtenaren herhaaldelijk aanspoorde om contact te zoeken met Van Lienden terwijl hij dat eerder ontkende, wekt de toorn van de oppositie. Ook binnen de coalitie valt het niet lekker. 

Op basis van vrijgegeven appjes meldde de Volkskrant woensdagochtend dat De Jonge, inmiddels woonminister, zich actief bemoeide met de inkoop van mondkapjes. Uit die documenten blijkt dat Van Lienden zich in appverkeer opdringerig en gefrustreerd uitliet tegen de politiek assistent van De Jonge. Ook valt te lezen dat De Jonge zelf topambtenaar Bas van den Dungen herhaaldelijk aanspoorde om contact op te nemen met Van Lienden, en hem complimenteerde toen dat was gelukt.

„Je reinste nepotisme”, oordeelt PVV-Kamerlid Fleur Agema, die er een debat over heeft aangevraagd. „Het vermoeden was er al een tijdje, maar het staat nu gewoon zwart-op-wit”, aldus Agema, die erop wijst dat De Jonge ook in juni tegenover de pers nog ontkende de deal te hebben georkestreerd. 

’Niet betrokken’ 

Op beelden van ’RTL Nieuws’ uit juni vorig jaar zegt De Jonge: „Ik ben bij de afspraak niet betrokken geweest.” Ook geeft hij aan dat bepaalde contacten die erover zijn geweest al openbaar zijn gemaakt in een Kamerbrief. Maar de appjes van De Jonge, waaruit blijkt dat de CDA-minister wel degelijk een hoge ambtenaar aanspoort om met Van Lienden te gaan praten, staan niet in die bewuste Kamerbrief. Op de vraag of hij voor de camera van RTL Nieuws loog antwoordt hij kortaf: „Nee.” 

Een groot deel van de Tweede Kamer is woedend over De Jonges appjes. Oppositiepolitici azen op een debat over de rol van De Jonge bij de schimmige mondkapjesdeal en ook bij de coalitie is men daar wel voor te porren. Woensdag heeft een meerderheid van de Kamer gevraagd om een feitenrelaas, dat begin volgende week wordt verwacht. 

Onderzoek 

De Jonge stelde woensdag dat er in het Volkskrant-artikel sprake zou zijn van ’suggesties die niet kloppen’ maar wil er, zolang een onderzoek naar de kwestie van consultancyfirma Deloitte nog loopt, niets over kwijt. „Ik zou dolgraag willen reageren, echt. Om de suggesties die worden gedaan te weerspreken. Maar vanwege het onderzoek kan dat niet. 

Het onderzoek zal uitwijzen hoe het echt zit”, bezweert hij. Dat onderzoek had eigenlijk ongeveer nu al afgerond moeten zijn, maar verantwoordelijk minister Conny Helder (Langdurige Zorg en Sport) liet vorige week weten dat het opnieuw is uitgesteld. Kamerleden zijn geïrriteerd dat het zo lang op zich laat wachten. „Hoog tijd dat nu ook dat onderzoek – dat al maandenlang loopt – wordt afgerond en verantwoording wordt afgelegd”, zegt bijvoorbeeld PvdA-Kamerlid Attje Kuiken. 

Binnen het CDA en het ministerie springt men in de bres voor De Jonge. Er wordt gewezen naar de hoge druk waaronder De Jonge en zijn ministerie destijds moesten opereren. Er was toen een tekort aan mondkapjes, en elke deugdelijke optie om meer mondkapjes te krijgen werd met beide handen aangegrepen, zo is het verweer. 

’Wat gezocht verhaal’ 

 Voormalig PvdA-minister voor Medische Zorg Martin van Rijn, onder wiens verantwoordelijkheid de mondkapjesdeal gesloten werd, noemt het Volkskrant-artikel ’een wat gezocht verhaal’. „Het is niet zo bijzonder dat je als minister het signaal geeft aan een topambtenaar: laten we dit gaan uitzoeken. Het was toen alle hens aan dek.” Op de vraag of de ontstane ophef in het parlement niet draait om dat De Jonge zich wel degelijk bemoeide met de mondkapjes, terwijl hij dat eerder weersprak, zegt Van Rijn: „Dat is dan het enige wat overblijft.” 

Dat valt ook te horen bij coalitiepartijen, die niet zozeer de daad van De Jonge als politiek pijnpunt zien, maar de verhulling ervan. De Jonge deed immers lang alsof hij er zelf niets mee te maken had, maar die vlieger gaat nu niet meer op. 

Het zou niet voor het eerst zijn dat een bewindspersoon het veld moet ruimen om een publiekelijke leugen: het kostte premier Mark Rutte bijna de kop tijdens het explosieve ’functie elders’-debat vorig jaar april, en VVD-minister voor Buitenlandse Zaken Halbe Zijlstra moest eerder ook aftreden omdat hij in een debat had gezegd dat hij in de datsja van Poetin was geweest, terwijl dat later niet zo bleek te zijn. 

Debat 

Dinsdag bepaalt de Kamer of er een debat komt. De vraag is wel of De Jonge dan ook zelf bij zo’n debat aanwezig zal zijn. Officieel is het nu minister Conny Helder die over het mondkapjesonderzoek gaat. 

De vraag wie in de Kamer zou moeten komen opdraven en wie dit de kop zou kunnen kosten is in dit geval inderdaad nogal verwarrend, erkent hoogleraar staatsrecht Wim Voermans. „Nu is Ernst Kuipers natuurlijk verantwoordelijk, ook voor wat De Jonge toen deed. Maar de vertrouwensregel kent ook een psychologische kant. Zijn gedrag van toen kan het vertrouwen dat de Kamer nu in hem moet hebben voor de woonportefeuille wel aantasten.” 

De Kamer kan De Jonge dan ook niet dwingen om te komen opdraven, wel kan er een verzoek worden gedaan. Hij kan dan in overleg met collega’s in het kabinet besluiten te komen. 

_________________________

’Ontluisterend’ 

Ondernemer Sywert van 

Lienden vindt dat de 

documenten die zijn 

vrijgegeven rondom zijn 

omstreden mondkapjesdeal 

een ’ontluisterend beeld’ 

geven. „Uit de informatie van 

de Volkskrant blijkt een 

poging om de levering van 

Hulptroepen Alliantie aan 

o.a. zorgverleners te 

stoppen”, stelt Van Lienden 

op Twitter. „Deze informatie

is nieuw voor mij, en geeft 

een ontluisterend beeld.” 

Welke berichten of 

uitspraken Van Lienden 

precies bedoelt, zegt hij niet.

____________________________

Noordhollands Dagblad