PETTEN - De vergroening van de economie dreigt vertraging op te lopen door een toekomstig tekort aan grondstoffen voor de productie van groene waterstof.
Ivo Laan 10-6-2021
Als daar geen oplossing voor komt, loopt de energietransitie grote vertraging op of komt die zelfs tot stilstand, zo waarschuwen wetenschappers van TNO, die met private partijen samenwerken in het Faraday laboratorium in Petten.
Als het tekort niet wordt opgelost, dreigt de productie van groene waterstof zelfs tot stilstand te komen waardoor de klimaatdoelen in 2050 in gevaar komen, zo waarschuwen de wetenschappers. In dat akkoord moet onder andere de uitstoot van CO2 met 95 procent zijn verminderd ten opzichte van 1990.
Waterstof kan dienen als brandstof voor auto’s, voor de industrie en om gebouwen mee te verwarmen. Een essentiële grondstof voor de productie van waterstof is het metaal iridium. Om aan de klimaatdoelstellingen te voldoen moet in 2050 de grote sprong voorwaarts gemaakt zijn met duurzamere energievoorzieningen. Het gaat dan om windturbines, batterijen, en elektrolytische cellen voor de productie van groene waterstof, waterstof die geproduceerd wordt met duurzame energie. Daarvoor zijn grote hoeveelheden metalen en mineralen nodig. Zonder platina, iridium en kobalt lukt dat niet, die grondstoffen zijn essentieel voor het proces. Maar de aanvoer van die materialen is niet gegarandeerd. Dat wordt vaak over het hoofd gezien bij de plannenmakerij. Terwijl zonder iridium bijna geen apparaten gemaakt kunnen worden waarmee groene waterstof geproduceerd wordt (electrolyzers). Het Faraday laboratorium in het Noord-Hollandse Petten is de grootste waterstof onderzoeksfaciliteit van Europa.
Berg
Op termijn is de behoefte aan waterstof groot. In 2050 is 8.100 petajoule nodig, meer dan 2,5 maal het huidige jaarlijkse energieverbruik van Nederland. De hoeveelheid iridium die daarvoor nodig is, zou meer zijn dan er nu wereldwijd wordt gewonnen. Daarnaast wordt iridium ook veel gebruikt in elektrische apparaten. Door de groeiende wereldbevolking en de hogere levensstandaard zal die vraag alleen maar toenemen. Sara Wieclawska van TNO: ,,De grote vraag is kunnen we genoeg produceren? Het tekort is nu nog niet waarneembaar, maar over tien jaar wel. We staan aan de voet van de berg, maar de berg ziet er nog klein uit.’’
Om het tekort aan essentiële materialen op te lossen, zijn er verschillende oplossingen. Zo doet TNO proeven met electrolyzers waar minder iridium nodig is. Maar dan kan er weer minder energie mee opgewekt worden. En er zijn apparaten die geen iridium nodig hebben, maar die zijn op dit moment nog minder effectief. Een andere manier om de efficiency te verbeteren is het verlengen van de levensduur van de electrolyzers en ze te hergebruiken, maar dat kan op dit moment nog niet. Op termijn is dit wel een oplossing. En meer iridium delven? Dat kan, maar biedt nog steeds geen zekerheid. ,,De oplevering van een nieuwe mijn kost tien jaar’’, weet Anastasia Gavrilova van TNO. ,,En tegen de aanleg van nieuwe mijnen bestaat veel tegenstand.’’
Aandacht
TNO wil dat de schaarste aan grondstoffen meer op het netvlies komt van beleidsmakers van de energietransitie. Ton Bastein van TNO: ,,We verwijzen al jaren naar een rapport uit 2011 over het tekort aan grondstoffen, dat zegt genoeg.’’ Pas in 2020 zijn er door de EU maatregelen aangekondigd om aanvoer van grondstoffen te garanderen via een samenwerkingsverband. Door de coronacrisis zijn overheden zich meer bewust van het belang van de toelevering van essentiële materialen zoals mondkapjes en grondstoffen voor vaccins, zegt Bastein. Er moet meer aandacht komen voor de aanschaf van de schaarse materialen, vindt Bastein. ,,Overweeg een rol als strategisch inkoper.’’
Omdat de vraag naar waterstof nog relatief klein is, lijkt het alsof er nog geen tekort bestaat aan de schaarse materialen, maar dat kan snel veranderen als de technologie meer in zwang raakt, waarschuwen de wetenschappers. ,,Er kunnen ook perioden zijn waarin het materiaal helemaal niet beschikbaar is.’’
Ontwikkeling groene waterstof kan haperen
Noordhollands Dagblad
0 reacties :
Een reactie posten