Een kerstvertelling deel 3: Over voortschrijdend inzicht en de Ster van Bethlehem

 Van Dissel ≠ voortschrijden inzicht

29-12-2020 Geschreven door Maurice de Hond

Als het ware om de kern van dit derde en laatste deel van de kerstvertelling te benadrukken gaf Prof. Van Dissel een spraakmakend eindejaars interview aan de NOS.

In meerdere blogs heb ik aangegeven hoezeer het karakter van hem een adequaat beleid in Nederland in de weg zit. De laatste keer was dat ruim 2 weken geleden met de titel “De dovemansoren van Van Dissel”.

Bij zo’n grote wereldwijde gezondheidscrisis als die we vanaf begin dit jaar met Covid-19 hebben meegemaakt is het niet meer dan logisch dat er gedurende het jaar steeds meer bekend wordt over allerlei aspecten van de veroorzaker: de wijze van het verspreiden van het virus, de manieren om die verspreiding zoveel mogelijk te voorkomen en de behandelwijze van zieken.

Het is dan ook niet erg als die nieuwe kennis fors verschilt van datgene wat men aanvankelijk dacht.

In veel landen is dat proces waarneembaar. Hoewel langzamer dan gewenst was, is dat ook bij de WHO het geval. Kijk maar naar dit pamflet dat recentelijk door de WHO is gepubliceerd. (Interessant dat dit de regio “Western Pacific”  betreft dat is Oost-Azie. Dit motto van het ontwijken van de drie C’s  is hetgeen in Japan al vanaf het begin als instructies hanteerde. Hier staat nog meer over de Japanse aanpak).

Maar niets van dit alles in Nederland. Vanaf ongeveer het begin was de kern van de instructie, die we hoorden, als we maar 1,5 meter afstand hielden en de handen stukwassen dat we veilig waren.

Zelfs als er wel sprake is van enige aanpassing van het beleid wordt het dusdanig verstopt dat het amper opgemerkt wordt en gepresenteerd wordt alsof er eigenlijk geen aanpassing heeft plaatsgevonden. Dat was de manier waarop Van Dissel bij de presentatie aan de Tweede Kamer eind september, bijna ongezien, het woordje “adequate ventilatie” binnensmokkelde. Kijk nog maar eens. Het geel gemarkeerde stond er ineens tussen:

Inmiddels wordt in het overgrote deel der landen erkend dat het inhaleren van Covid-19 dat in de lucht zweeft de belangrijkste weg is voor het verspreiden van het virus.  Dit staat er inmiddels op de site van de CDC in de VS.

Maar niet alleen wordt dat door het RIVM/OMT en Van Dissel nog steeds niet erkend, ook stellen de journalisten die hem interviewen hem daar ook geen vragen over zoals de Van Dissel adept Keulemans onlangs in de Volkskrant nog bewees. 

En ook in het NOS eindejaars interview werd hem dit onderwerp niet voorgelegd. Als je dat interview terugkijkt dan valt je op hoe weinig Van Dissel geleerd heeft, hoe weinig hij onderkent welke fouten er zijn gemaakt en hoe makkelijk hij de schuld elders legt. Maar ook dat deze journalist, Ben Meindertsma, die gelukkig wel een aantal kritische vragen stelt,  maar een aantal kernvragen helaasRutt niet stelt. Bij voorbeeld toen Van Dissel het had over zijn uitspraken eind februari over Carnaval en dan aangeeft dat twee weken later het pas echt duidelijk werd wat het effect was, werd hem niet voorgelegd hoe dat dan zo lang duurde, want op 28 februari was vlak over de grens in Gangelt al door de Duitsers een lockdown ingesteld, door de uitbraak die er op 15 februari tijdens een carnavalsfeest was ontstaan. Lees maar eens het nieuwsbericht in het Nieuwsblad van het Noorden (sic) van die dag.  

Maar de meest cruciale vraag die hij had moeten stellen zou moeten gaan over aerosolen en ventilatie. Zeker gezien de situatie waar we nu in zitten zou dat een logische vraag zijn. Hoezeer waren de opvattingen van Van Dissel op dat punt sinds maart verschoven? Er was veel interessant beeldmateriaal over Van Dissel t.a.v. dit onderwerp. Met name als hij daarover vragen kreeg vanuit de Tweede Kamercommissie. Ik weet nog goed hoe mijn maag keer op keer omdraaide als ik toen de argumentatie van Van Dissel hoorde; een professor en een hoofd van het RIVM onwaardig. Hij zondigde werkelijk tegen iedere basisregel van de logica.

Dat hij vervolgens toch eind september het begrip “adequate ventilatie” in zijn presentatie binnensmokkelde was een prima aanleiding geweest om over dat onderwerp met Van Dissel te spreken en te vragen hoe hij nu over aerosolen denkt. Maar niets daarvan: geen van de journalisten in Nederland die de gelegenheid hebben om Van Dissel te interviewen (inclusief Nieuwsuur) stelt die vraag. Het lijkt er bijna op dat het een voorwaarde van Van Dissel is dat die vraag niet gesteld wordt, want anders werkt hij aan dat interview niet mee.

Naar aanleiding van mijn blog over de dovemansoren van Van Dissel ontstond er een grote discussie over de rol van Van Dissel, omdat een lid van het Red Team Ginnie Mooy deze tweet over Van Dissel had geretweet.

Nou dat heeft die arme Ginnie geweten. Natuurlijk kreeg ze allereerst op haar donder van Maarten Keulemans, voorzitter van de Van Dissel inquisitie. Maar ook gebeurde dat door anderen, waardoor het erop leek dat er door het retweeten de positie van het RedTeam in gevaar kwam. Eerst plaatste Ginnie een hele serie tweets om het retweeten van een tweet van die !#@$? Maurice de Hond te beargumenteren (en af te zwakken).  Maar toen dat blijkbaar achter de schermen niet hielp heeft Ginnie haar retweet weggehaald.

Maar Van Dissel viel in zijn eigen zwaard toen hij bij de vragen over de uitbraken in zorginstellingen eigenlijk met zijn mond vol tanden stond en nog wel het opleidingsniveau van het personeel als oorzaak benoemde. Hoewel dat inmiddels officieel via het RIVM weer is ingetrokken, gezien de ophef, die daarna kwam, laat het nog een keer zien dat helaas Van Dissel niet de juiste man op de juiste plaats was en is. En, ik heb het al eerder omschreven, omdat de term “voortschrijdend inzicht” bij hem blijkbaar dezelfde pijn in zijn buik oproept als bij mij als ik Van Dissel het belang van aerosolen bij de verspreiding heb horen wegredeneren. Kijk maar naar het interview van de NOS waar als de journalist vraagt of er wellicht sprake is van “voorschrijdend inzicht” (t.a.v. vakantiereizen in de zomer) hij reageert alsof hij door een wesp is gestoken.

De rol van Rutte

Bij de discussies over Van Dissel hoor ik vaak dat het toch eigenlijk vooral aan Mark Rutte ligt. Van Dissel en het OMT geven immers adviezen, maar Rutte c.s. bepalen het beleid. En zo zou het inderdaad moeten zijn. En Rutte heeft daar zeker een belangrijke verantwoordelijkheid bij. Maar zo werkt het in deze crisis niet. Want doordat blijkbaar bij talkshows bij de publieke omroep het vanaf half maart een minimum eis was dat er minstens één OMT-lid aan tafel zit (of -naar keuze en de beschikbaarheid van rode wijn- Ab Osterhaus), zag je dat zij via die weg het publiek bespeelden. Voortbordurend op de primaire doodsangst van veel Nederlanders wist Rutte dat als hij zou afwijken van adviezen van Van Dissel/OMT en er zou iets niet echt goed gaan, hij ongelooflijk op zijn falie gekregen zou hebben van de media, van het publiek, van zijn toekomstige kiezers. De veilige vluchtheuvel was en is Van Dissel/OMT en als hij dat maar tot 17 maart volhoudt zal hij daar de electorale vruchten van plukken.

Juist daarom zou het voor Nederland zo fijn zijn geweest als er iemand op de plek van Van Dissel had gezeten, bij voorbeeld een type als Marcel Levi, die wel open zou staan voor nieuwe ontwikkelingen en niet voortdurend bezig was geweest om aan te geven dat hij het eigenlijk altijd al goed had gezien.

Met een eenvoudig voorbeeld zal ik laten zien hoe groot blijkbaar Van Dissels invloed is.

In twee eindejaarsinterviews (in het AD en in NRC Handelsblad) noemt Premier Rutte in een identieke context mijn naam. Zo staat het in het NRC:

En ventilatie heb ik echt niet verzonnen. Daar ben ik begin april mee gekomen op basis van diverse wetenschappers werelwijd, o.a. Prof. Tateda, voorzitter van de Japanse Associatie voor Infectieziektes, waarvan ik deze video toen op YouTube heb gezet en op 18 april ook via OP1 heb laten zien. Echt de moeite waard met de kennis van wat er inmiddels in Nederland (en Japan) met Covid-19 is gebeurd om die video nog een keer terug te kijken. Dit is dus 9 maanden geleden:

Ik had Mark Rutte ook al in augustus geadviseerd om contact op te nemen met Angela Merkel, die in een personferentie had gezegd dat men inmiddels wist hoe belangrijk aerosolen waren bij de verspreiding van het virus.

Maart wat me sindsdien zo opviel (en zwaar tegenviel van Rutte) dat hij bij geen enkele personferentie of toespraak het woord ventilatie in zijn mond nam. Het was altijd “1,5 meter” en “handen stukwassen”, maar nooit ventilatie. En ook niet bij zijn rede uit het Torentje van twee weken geleden. Terwijl hij dus wel zegt te beseffen dat aerosolen en ventilatie belangrijk zijn, noemt hij het zelf nooit. En daardoor zijn er nog velen in Nederland die zich niet realiseren dat binnenshuis 1,5 meter houden en handen stukwassen niet voldoende is.

Hoeveel slachtoffers (en zeker ook in zorginstellingen) zou voorkomen zijn geweest als dit onderwerp bij de toespraken van Rutte en De Jonge wel steeds waren genoemd vanaf augustus? En hoeveel waren dat geweest als men wel in de zomer was gestart met het Deltaplan Ventilatie? Zodat in scholen, zorginstellingen, kantoorgebouwen, etc, de kans op besmettingen aanzienlijk was gedaald? Aanvragen voor de regeling voor verbetering van de ventilatiesystemen in scholen van 360 miljoen die eind september (sic) was aangekondigd, kunnen Godbetert (sorry Arie) pas vanaf 1 januari ingediend worden! 

En daarmee lijkt Rutte en het kabinet in een soort wurggreep te zitten van Van Dissel en het OMT om maar op geen enkele wijze te laten merken dat de kennis van nu voor een belangrijk deel anders is dan de kennis van maart. Een falen van adequaat en slagvaardig beleid wat helaas het kenmerk is geweest van de wijze waarop in Nederland met deze crisis is omgegaan. RIVM en de regering die hun ingezette lijn onderweg nooit aanpasten of althans er nooit in het openbaar voor uitkwamen. En media die weigerden om daar echt doorheen te prikken. Met af en toe Nieuwsuur als uitzondering.

Men lijkt wakker te worden

Maar het lijkt erop dat zowel de media als de bevolking op dat punt aan het wakker worden zijn. Helaas pas op één punt: laat dat nu net om de troefkaart daan die De Jonge, de regering en het RIVM wilden uitspelen en mooie sier mee maken: het vaccineren. Terwijl overal in Europa dat inmiddels begonnen is, blijkt Nederland haar zaakjes niet voor elkaar te hebben.  Als je de uitgebreide reconstructie daarover leest in De Volkskrant “zo raakte Nederland achterop bij het vaccineren” . In alle landen in de EU is men al begonnen, Nederland begint mondjesmaat (als dat de goede term is) op 8 januari.

Het fascinerende daarbij is dat terwijl voor De Jonge en Rutte het ernaar uitzag dat het vaccineren in Nederland voor hen een extra plus zou opleveren bij de bevolking (en bij de verkiezingen) zou het wel eens de molensteen kunnen worden door de uitvoeringsproblemen.

Voor iedereen die achter de schermen betrokken is geweest bij de Covid-19 bestrijding in Nederland en iedereen die in de richting van de overheid gekomen is met goede voorstellen hoe we in Nederland de crisis te lijf kunnen gaan is dat artikel in De Volkskrant een feest van herkenning (als “feest” in dit verband de goede term is). Een organisatiestructuur met allerlei bureaucratische lagen. Geen centrale zeggenschap. Aansturing op afstand. Management by speech. ICT anno 1980. De snelheid van een slak. Eisen die men stelt die onder normale omstandigheden eigenlijk al overbodig zijn, maar bij een crisis niet zouden dienen te gelden.

De hoop dat Van Dissel voortschrijdend inzicht zal omarmen heb ik opgegeven. De hoop dat Mark Rutte het woord ventilatie bij zijn persconferenties en redes nu wel zal gebruiken heb ik eigenlijk ook niet. Maar hopelijk ontstaat er wel een voortschrijdend inzicht bij de media en grote groepen in de bevolking dat -helaas- Van Dissel “part of the problem is” en niet “part of the solution”.

Bij het Kerstverhaal speelde de Ster van Bethlehem een belangrijke rol en vervolgens kwamen er ook nog een tijdje later drie Wijzen uit het Oosten. Wie weet welke verrassing Nederland te wachten staat op 6 januari? Dat die bewuste ster zorgt voor voor wijsheid: een persconferentie van Rutte die dan wel expliciet ventilatie en luchtvochtigheid benoemt en een ingrijpende herorganisatie bekend maakt van zowel de wijze waarop de adviesrollen voor de regering worden ingevuld en de operationele aanpak van de crisis vanuit de overheid wordt aangestuurd.

Maar ik ben bang dat het wishfull thinking is van mijn kant. Maar als er een nieuw jaar aanbreekt, mag je toch wel een wens doen? En zeker ook bij een vallende ster.