Ooit stilgestaan bij de vernieling van ons landschap door windmolens (en zonneweides)? Of met natuurbeschermingsorganisaties vastgesteld dat windmolens aan vogels rake klappen uitdelen, ruimte vreten, voor meer asfalt zorgen en met onzinnige uitbreidingen van het energienet gepaard gaan?
Groen geloof
Windmolens (en zonneweides) zijn de statiekruizen van het groene geloof. Als je door een Zweeds meisje en natuurlijk onze eigen Jesse Klaver bent ondergedompeld in de apocalyptische taferelen van de milieuschade vormen windmolens (en zonneweides) de balsem op je bezeerde ziel.
Zelf ben ik kerkganger en een gelovig mens. Maar dan wel in het verhaal van Christus. Mij valt de goedgelovigheid bij veel aanhangers van het groene geloof op. Is het typisch voor een post-industriële samenleving, waar kennis vaak ‘geconstrueerd’ lijkt als in de middeleeuwen, dat we ons voortdurend door ‘zieners’ met een fantastisch verhaal laten foppen?
Ik denk aan de vele onderwijsvernieuwingen die ons sinds de jaren tachtig door sociaaldemocratische politici en leden van de kerk van onderwijskundigen aan de hand zijn gedaan. Bij hun hartstochtelijke pleidooien viel me altijd weer hun geloofsijver op: nieuwe werelden werden ons beloofd. Bijvoorbeeld: de actieve, geïnteresseerde scholier en student zou opstaan!
De commissie Dijsselbloem stelde elf jaar geleden al vast dat nogal eens bewijs voor die uit de onderwijskundeliteratuur geputte geloofswaarheden miste. Er kwam een waarschuwing voor ‘goeroes’.
Verloren nuchterheid
Of secularisatie ook ten koste van het gezond verstand gaat, omdat nu eenmaal nieuwe waarheden moeten worden gevonden? In ieder geval lijkt de spreekwoordelijke Nederlandse nuchterheid bij de politieke kaste verloren te zijn gegaan.
Let bijvoorbeeld in de stad Groningen even op het project Warmtestad. Daar had de betrokken wethouder een kritisch rapport over de bodemrisico’s in de wind geslagen. Oogkleppen! Nu moet er met gas energie worden opgewekt om aan de aangegane contractuele verplichtingen te kunnen voldoen en ligt de wijk Paddepoel overhoop. Wat gaat hier op het altaar van het groene geloof geofferd worden?
Lage energiedichtheid
Nu is er dus die windmolengekte. Wie loopt hier met molentjes? Heeft een grote groep politici en wetenschappers een klap van de molen gehad? In ieder geval lijkt het alsof er als een molen gedraaid wordt en lopen vrijwel alle politici in de tredmolen van het windmolengeloof.
Koren op mijn eigen molen is in ieder geval het inzicht dat al die fatale ingrepen in ons landschap geen noemenswaardige bijdragen aan de CO2-reductie leveren. Windmolens, maar ook zonnecellen en biomassa hebben een veel te lage energiedichtheid. Sinds een Science-bijdrage in 2016 weten we dat de hoeveelheid CO2-arme stroom pas betekenis krijgt als je het hele land gaat volbouwen met windmolens en zonneweides.
De Nederlandse bijdrage aan de mondiale probleemoplossing zou overigens een nul (0) met vele nullen achter de komma zijn. Bovendien dient voor elke megawatt windmolencapaciteit bijna één megawatt conventionele capaciteit te worden gereserveerd. Het waait immers niet altijd. In Duitsland blijkt bij alle windmolengekte het aantal conventionele centrales maar niet te verminderen.
Het middel lijkt dus erger dan de kwaal. Voor belijdende leden van de windmolenkerk mag dat natuurlijk geen punt zijn. Als echte Überzeugungstäter gaat het hen om de handeling, niet om het effect daarvan.
Windpark N33
We hebben het mede aan Oost-Groninger activisten te danken dat de windmolengekte wat is gedempt en het tempo van aanleg is afgenomen. Toch konden ze niet verhinderen dat 380 miljoen overheidsgeld alsnog kon worden verdeeld nadat de Raad van State in mei van dit jaar groen licht gaf voor het Windpark aan de N33.
Duurzame energie, maar niet duurzaam voor omwonenden, de samenleving, de natuur en het landschap. Een beetje Nimby (Not in my backyard) kan als check op de windmolengekte niet schaden! Hoe lang nog?
De Duitse windmolenbouwer Enercon in het naburige Aurich schrapte verleden jaar 835 arbeidsplaatsen. Voornaamste oorzaak: afzetproblemen vanwege vertragende procedures.
Het keerpunt met die windmolengekte lijkt op komst. Critici lijken niet meer tegen windmolens te vechten. Dat ambtelijke molens langzaam draaien kon nu wel eens ook een voordeel zijn. Als een molensteen hangen die plannen om onze nek. Is terugdraaien nog een optie?
Herman Blom uit Groningen is publicist.