Stichting JAS: Zo werd de energietransitie gebruikt om klimaatbeleid te saboteren

Energietransitie is een mythe

20-11-2025

Zo werd de energietransitie gebruikt om klimaatbeleid te saboteren | VPRO Tegenlicht

De energietransitie? Complete onzin, aldus de Franse historicus Jean-Baptiste Fressoz. Het idee dat we van hout zijn overgestapt op kolen, van kolen op olie, en nu olie gedagzwaaien om in plaats daarvan het pad te effenen voor groene, hernieuwbare energie blijkt helaas vooral een misleidende mythe. Dat de vork nogal anders in de steel zit, lees je Fressoz’ boek More and More and More: An All-Consuming History waarin hij het verontrustende beeld schetst dat nieuwe energiebronnen de oude nooit hebben vervangen. Integendeel: ze hebben zich juist op elkaar gestapeld en zijn hevig verweven met elkaar, waardoor het totale energieverbruik alleen maar blijft toenemen. Vandaag verbranden we meer hout, kolen, olie en gas dan ooit, alle zonne- en windenergie ten spijt. Fressoz laat zien hoe de term energietransitie door politici en oliebedrijven werd – en wordt – gebruikt om de schijn van verandering te wekken, terwijl de politiek en fossiele industrie in werkelijkheid nooit van zins waren iets te doen aan het veranderende klimaat, omdat dat zou betekenen dat de economie zou worden afgeremd. Daarmee ondermijnt Fressoz het geloof in technologische vooruitgang en kapitalistische innovatie als oplossing voor de klimaatcrisis. Historisch gezien heeft elke zogenoemde energietransitie juist geleid tot uitbreiding van productie en verbruik. Ook moderne technologieën zoals koolstofopslag noemt hij schijnoplossingen: ze houden het idee in stand dat we kunnen doorgaan zoals altijd, zolang we maar iets efficiënter produceren. Volgens Fressoz moeten we ons niet blindstaren op nieuwe technologie, maar nadenken over wat we doen met de CO2 die we blijven uitstoten. Ook in 2050 of 2070 zal CO2 een rol spelen in onze economie. De vraag is alleen: in dienst van wie? Wordt energie ingezet om menselijk welzijn te bevorderen, of om de rijkdom van de rijken der aarde te vergroten? De kern van de klimaatkwestie is volgens Fressoz dan ook sociaal: het gaat om de herverdeling van macht en kapitaal. Regie en research: Ilija Bozovic Camera en geluid: Jeroen Klokgieters Producer: Britt Bennink Editor: Fritjhof Kalf Vormgeving: Fien Leeflang Productie-assistent: Leonard Peters Audionabewerking: Mark Meewis Kleurnabewerking: Gerhard van der Beek Beeldredacteur: Paula Witkamp Voice over: Atze de Vrieze Eindredactie: Jurgen van Uden & Julia Veldman Archief: Pond5 Utrechts Archief Beeld en Geluid AP Archive National Archives Human NTR Tweede Kamer Nieuwsuur NOS Journaal Tesla Meer verhalen? Volg ons hier: Website: https://tegenlicht.vpro.nl/ Instagram: