Vier jaar achtereen zat het CPB er 25 miljard euro naast bij het berekenen van het begrotingstekort van de Rijksoverheid.
10-10-2025
Marianne Zwagerman: rammelende rekenmodellen regeren en maken Nederland kapot
Mijn stempas ligt nog onuitgepakt op de mat, maar de verkiezingen worden deze week al beslist. Niet door kiezers, maar door ambtenaren. Vrijdag is de hoogmis van de modellendenkers die Nederland kapot rekenen: het Centraal Planbureau presenteert de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s. Alsof hij de scheidsrechter is van de democratie mag CPB-directeur Pieter Hasekamp, niet gehinderd door enige kritiek of tegenspraak, het oordeel vellen.
Terwijl hij de plank nogal eens fors misslaat. Vier jaar achtereen zat het CPB er 25 miljard euro naast bij het berekenen van het begrotingstekort van de Rijksoverheid. Vijfentwintigduizend miljoen, dat is 1500 euro per Nederlander per jaar! Zonder enige consequenties voor het instituut.
Marianne Zwagerman: is Jesse Klaver een conservatieve wolf in progressieve schaapskleren?
Het is bij wet bepaald – de Wet houdbare overheidsfinanciën - dat de regering moet sturen op de ramingen van het CPB, zelfs als die jaar in, jaar uit niet kloppen. De rammelende rekenmodellen van het CPB regeren Nederland.
Kritiek op cijfernerds
Waag het niet om kritiek op de cijfernerds te hebben. Elke kritiek op instituten als het CPB, KNMI, RIVM, Raad van State of CBS wordt tegenwoordig afgedaan als ondermijning van de democratie. Terwijl de democratie pas écht wordt ondermijnd als ongekozen onaantastbaren het beleid maken.
Wie zijn toch die mensen? Die de instituties bevolken zonder ooit in discussie te gaan met deskundigen van buitenaf. En zonder dat ze ooit verantwoording afleggen of verantwoordelijkheid nemen voor hun kapitale blunders die Nederland kapot maken.
Waarschuwing Pieter Omtzigt
Pieter Omtzigt waarschuwde jarenlang voor deze modelwerkelijkheid, die leidt tot onverantwoord beleid omdat de echte werkelijkheid steeds verder uit beeld is geraakt.
„Omdat we ons zijn gaan richten op de modellen en niet meer op de werkelijkheid, hebben we een belastingstelsel gecreëerd dat zo ingewikkeld is dat beleidsmakers het zelf niet begrijpen. Hoe politici die maatregelen met prikkels bedenken? Die worden aangeleverd door het CPB, dat bepaalt welke ingrepen tot welke resultaten leiden. Hieruit maken politieke partijen hun keuzes. De modellen bepalen het beleid, letterlijk.”
De echte wereld
De erfenis van Pieter Omtzigt had een politiek moeten zijn die niet op modellen leunt, maar kijkt naar de echte wereld. Helaas is politiek verworden tot een boekhoudkundige exercitie, waar spreadsheets belangrijker zijn dan ministers.
Partijen schrijven hun plannen niet voor burgers, maar voor de modellen van rekeninstituten vol ambtenaren, die vooral goed voor zichzelf zorgen.
Marianne Zwagerman: langs het tuinpad van mijn vader
Stijging ambtenaren
Het hoofdlijnenakkoord, waar ook de handtekening van Omtzigt onder stond, beloofde een forse krimp van het aantal ambtenaren. De realiteit: Eind vorig jaar werkten er 42 procent meer ambtenaren bij het Rijk dan zeven jaar eerder en werd voor 3,3 miljard euro aan externen ingehuurd. Een stijging van 2 miljard euro.
De ambtenaren hebben gewonnen. De democratie is gedegradeerd tot een peperduur rammelend rekenmodel.
Marianne Zwagerman
1 reacties :
Rekenmodellen zijn niets meer als aannames op basis van wensdenken terwijl de feiten buiten beschouwing worden gelaten. Modellen worden samengesteld om de argeloze burgers ervan te overtuigen dat een model berust op feiten terwijl dat het tegenovergestelde is, het is bedriegerij.
Een reactie posten