Van een onzer correspondenten.

Hoe een volgende coalitie op grond van de verkiezingen zal worden geformeerd is in de sterren geschreven. Wordt er gekozen voor een coalitie over rechts dan komt mogelijk JA21 in beeld. Op het dossier van klimaat zal het geen sinecure zijn tot een evenwichtige coalitie te komen, gezien de zeer grote inhoudelijke verschillen. Jetten omarmde ooit de naam ‘klimaatdrammer’ zelfs door een trui met dit opschrift te dragen. Hij wordt gezien als iemand die sterk aandringt op ambitieus klimaatbeleid, met veel inzet voor strengere klimaatdoelstellingen. Eerdmans is eerder de zuinige ouderling in een gesteven kostuum. Hij heeft niet het elan om via klimaatbeleid de wereld te willen redden.

JA21 is tegen nationale klimaatbelasting en klimaatafspraken die volgens de partij leiden tot hoge kosten zonder meetbaar effect en verzet zich tegen Europese klimaatregels. In plaats van ambitieuze CO₂-reductie, pleit JA21 voor investeringen in waterbeheer, dijken en klimaatbestendige bouw, zonder expliciete doelen voor CO₂-uitstootverlaging.

D66 streeft naar een 65% CO₂-reductie in 2030 en wil Nederland in 2040 klimaatneutraal maken. D66 wil streng toezicht, het afbouwen van fossiele subsidies en investeren in windparken op zee en groene waterstofcentrales. Tijdens het NOS- verkiezingsdebat wisselden Eerdmans en Jetten de volgende standpunten:


Joost Eerdmans (JA21):

‘Het klimaatbeleid van D66 is vooral dwang en drang.’

‘Er worden bakken met geld uitgegeven, maar het levert geen resultaat op, 0.0000…’

‘We moeten realistisch zijn over wat haalbaar is.’

‘Alle landen waar kernenergie op peil is gebracht, zoals Frankrijk en Zweden, zien dalende energierekeningen.’

‘Kernenergie is de enige echte oplossing.’

Rob Jetten (D66):

‘We moeten juist investeren in duurzame oplossingen zoals windenergie en kernenergie.’

‘Als we het huidige beleid niet volgen, zadelen we toekomstige generaties op met nog grotere problemen.’

‘Vertrouwen in de overheid is belangrijk, zeker voor gebieden zoals Groningen.’

‘Het is aan de kiezer om te bepalen wie premier wordt, en wij zetten stevig in op klimaat.’

Volgens Eerdmans is het voor D66 ‘gunstig geweest’ dat het tijdens de verkiezingscampagne niet over klimaat is gegaan. Tijdens het NOS-verkiezingsdebat beschuldigde Eerdmans Rob Jetten (D66) ervan ‘bakken met geld aan effectloos beleid’ te willen uitgeven.

Uit de wereld van duurzaamheid en milieu zijn eerder hoopvolle reacties op te tekenen over het klimaatbeleid, maar dan in een links te vormen kabinet.

De NOS belde met de duurzame wereld:

‘Stevige meerderheid voor klimaat- en energiedoelen’

Milieu- en energieclubs zien in het voorlopige verkiezingsresultaat een flinke meerderheid voor het halen van de klimaat- en natuurdoelen, en roepen de partijen op om die om te zetten in resultaten.

‘Wij zijn opgelucht. We zien toch wel een heel duidelijk signaal vanuit de kiezer, dat al het gedoe en het blijven stilstaan nu doorbroken wordt, en we weer gaan bouwen aan een Nederland dat toekomstbestendig is’, reageert Marjolein Demmers van Natuur & Milieu.

 

‘Deze verkiezingen laten zien dat de roep om rechtvaardig klimaatbeleid niet genegeerd kan worden’,

vindt Donald Pols van Milieudefensie.

‘Een klimaatkabinet ligt binnen handbereik, het is aan D66 om dit waar te maken.’

Ook de Jonge Klimaatbeweging ziet dat zo:

‘Klimaat was de tweede reden voor kiezers om op D66 te stemmen. Deze uitslag is dan ook een winnende stem voor het klimaat.’

 

‘De deur naar effectieve samenwerking ligt open’, zegt Olof van der Gaag, voorzitter Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). ‘De kiezer heeft overtuigend gestemd voor de energietransitie. Nu is het aan de politiek om dat om te zetten in beleid dat werkt voor mensen, bedrijven en toekomst.’

Hij vindt een medestander bij de Vereniging voor Energie, Milieu en Water:

‘De nieuwe coalitie moet beloftes omzetten in concrete maatregelen om de industrie- en energietransitie mogelijk te maken en daarmee onze economie, onze veiligheid en ons duurzaam verdienvermogen veilig te stellen’, zegt directeur Hans Grünfeld.’

De kiezer vond het klimaat bij de verkiezingen van 2025 belangrijk, maar het speelde minder prominent mee dan bij eerdere verkiezingen, zoals die van 2023.

***

Zie ook hier.

***