‘Alleen de PVV zet de Nederlander op plek één, twee en drie’
Veel partijen willen niet regeren met de PVV. De aanhang blijft niettemin bijna stabiel. EW sprak met PVV-stemmers. ‘Wilders had premier moeten worden.’
Vaak kost regeren zetels. Maar bij Geert Wilders lijkt dat ditmaal niet het geval. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 verraste de door hem geleide PVV iedereen met een historische verkiezingsoverwinning van 37 zetels. Nog geen week voor de verkiezingen was een peiling van Ipsos/I&O uitgekomen op 17 zetels voor de PVV.
Ook bij de komende verkiezingen is er een goede kans dat de partij van Geert Wilders de grootste wordt. De peilingwijzer – dat het gemiddelde van de grootste peilingen weergeeft – komt uit op een aantal van tussen de 29 en 33 zetels op 16 oktober, een licht verlies ten opzichte van twee jaar geleden.
En dat terwijl de leider van de grootste partij zelf begin juni zijn partij uit het kabinet terugtrok.
Blijven PVV’ers Wilders trouw?
Kennelijk hebben de soms chaotische taferelen in Den Haag weinig invloed gehad op het stemgedrag van Wilders’ aanhangers. Of is de mislukte regeringsdeelname van de PVV juist een aanmoediging voor zijn kiezers om hem opnieuw te steunen?
Na een tumultueuze kabinetsperiode rijst dan ook de vraag: waarom blijven de PVV-kiezers in groten getale trouw aan Wilders? EW sprak met een aantal van hen. Er wordt wel vaak óver de bijna 2,5 miljoen PVV-stemmers gesproken, maar zelden mét hen.
Hoe vindt u dat de PVV het heeft gedaan in het kabinet-Schoof? De PVV-kiezers met wie EW sprak, zijn eensgezind: de PVV werd in het kabinet-Schoof tegengewerkt. Dat was voor de meesten van hen al vanaf het begin duidelijk.
Het falen van kabinet Schoof wordt vooral Omtzigt verweten
‘Ik had graag gezien dat Wilders premier werd, maar dat mocht niet van de andere partijen,’ zegt Kris van Emden uit Kerkdriel (37). Bettina Blankenspoor (54) uit Den Haag deelt die mening:
‘De PVV werd de grootste partij, dus Wilders had premier moeten worden. Dat is hoe democratie werkt!’
Dat het kabinet met de PVV geen succes werd, wijten de kiezers vooral aan de andere regeringspartijen. In het bijzonder krijgt die van Pieter Omtzigt de schuld.
‘Ik denk dat van één partij heel veel tegenwerking kwam en dat is NSC, van Omtzigt. Vervolgens was hijzelf na een paar maanden weg,’ aldus Danny van de Graaf (30) uit Scheveningen.
Het tegenwerken beperkte zich volgens Van Emden niet tot NSC. ‘Het kwam ook van het ambtenarenapparaat. Ambtenaren zijn in mijn ogen politiek gekleurd. Dat herinner ik me nog uit mijn eigen tijd in de lokale politiek.’
‘Als ik een cijfer moet geven, dan wordt het een zesje’
Veel PVV-stemmers vinden ook dat het kabinet bepaald niet soepel functioneerde. Alexander Marcic (55) uit Oosterbeek: ‘De regering als geheel vond ik rommelig. Wat betreft de PVV zelf: ik ben niet uitgesproken positief, maar ook niet negatief. Als ik een cijfer moet geven, dan wordt het een zesje.’
Marcic is niet de enige die kritisch is op de prestaties van de eerste coalitie waartoe de partij van Wilders behoorde. Derkje Pronk (66) uit Scheveningen: ‘Ik vind het heel jammer dat Wilders is weggelopen. Dat had hij nooit mogen doen.’ Toch stemt Pronk op 29 oktober opnieuw op de PVV: ‘Het gaat om het asielbeleid. Genoeg is genoeg.’
Ook Raoul Verhoeven (23) uit Berlicum is kritisch op zijn partij: ‘De regering kreeg niet veel voor elkaar. Dat geldt voor iedereen, dus ook voor de PVV.’
Waarom gaat u opnieuw PVV stemmen?
De PVV-campagne staat wederom volledig in het teken van asiel en migratie. Dat is volgens de aanhangers van Wilders die EW sprak, het belangrijkste onderwerp. Onderzoek van Ipsos/I&O leverde op dat migratie voor 90 procent van de PVV- kiezers het belangrijkste thema is.
Ook voor Alexander Marcic. ‘Al die mensen die het land in komen, ontregelen het Nederlandse systeem. Daarom stem ik op de PVV.’
Daarnaast is de islam-kritische houding van Wilders iets waar bijvoorbeeld Danny van de Graaf zich goed in kan vinden. ‘In Nederland zie ik een probleem met immigratie en islam. Daarom stem ik PVV. Dat is voor Nederland beter.’
Tegelijk wordt benadrukt dat de poorten niet helemaal hoeven te worden dichtgegooid. Marcic woont gedeeltelijk in Zuid-Afrika, en daar volgt hij het nieuws van elders op het continent heel goed.‘Gevluchte mensen uit Sudan moeten absoluut worden opgevangen. Maar er moet wel echt een stop komen op economische vluchtelingen.’
‘Wilders gaat dat oplossen’
Die mening deelt Derkje Pronk: ‘Ze moeten aan de grens goed opletten of mensen hier iets te zoeken hebben. Wil je werk zoeken? Nee? Nou, dan ga je terug.’
De woningmarkt is voor veel PVV’ers het tweede belangrijke onderwerp. Bettina Blankenspoor: ‘Mijn dochter heeft na haar scheiding negen jaar bij mij in huis moeten wonen met mijn kleinzoon, doordat ze geen huis kon vinden.
Wilders gaat dat oplossen.’ Ook voor Marcic is wonen een belangrijk verkiezingsthema: ‘Mijn dochter heeft rechten gestudeerd en vindt nergens een huis. Dat is toch te gek voor woorden?’
Voor sommige PVV’ers is de partij van Wilders gevoelsmatig de enig mogelijke keuze. Kris van Emden vindt ‘de VVD te links geworden’. Hij was zelf actief voor de VVD, maar volgens hem is die partij inmiddels te druk met randzaken.
‘De PVV is de enige partij die de Nederlander op plek één, twee en drie heeft staan. Daarna kunnen we praten over Gaza, Oekraïne en zeehondjes op de Noordpool.’
Sommige anderen kiezen strategisch. Blankenspoor: ‘Ik wil een rechts kabinet.’ Dat is volgens haar ‘niet in goede handen bij mevrouw Yeşilgöz of het CDA’.
Deze kiezers hebben daarnaast veel bewondering voor de politicus Wilders. Marcic: ‘Ik vind dat Geert meer krediet verdient dan hij krijgt. Hij verkondigt al jaren hetzelfde standpunt en blijft daar consequent in. Dat waardeer ik wel.’
Ook Cornelia Raats (92) uit Scheveningen zegt dat hij vaak gelijk heeft. ‘Hij heeft het goede voor ogen. Zijn uitspraken kloppen, en ik begrijp ze.’
Danny van de Graaf denkt dat als Wilders premier was geworden, ‘veel van zijn ideeën wel waren verwezenlijkt’.
Bent u niet bang dat een stem op de PVV een verloren stem blijkt?
De meeste partijen sluiten de PVV op voorhand uit van nieuwe regeringsdeelname. Derkje Pronk benadrukt dat jammer te vinden: ‘Nederland wil drastische maatregelen tegen immigratie. We zullen zien wat er gebeurt als ze Wilders negeren.’
Als de PVV de grootste wordt, dan zullen andere partijen moeten samenwerken met Wilders, vindt Danny van de Graaf. ‘Linkse partijen zeggen wel dat je niet mag discrimineren, maar vervolgens doen ze het zelf wel, naar rechtse partijen toe.’
Raoul Verhoeven snapt dat mensen zeggen dat zijn stem een verloren stem is. Soms vraagt hij zich inderdaad af of hij wel moet gaan stemmen.
Andere PVV-kiezers vinden dat hun stem helemaal niet verloren gaat. ‘De partij is de grootste in de peilingen. Als geen meerderheid mogelijk is met de VVD en JA21, zul je misschien met D66 aan tafel moeten,’ zegt Van de Graaf. ‘Al ben ik geen fan van D66-leider Rob Jetten.’
Alles voor een rechts kabinet met Wilders
Blankenspoor vraagt zich af: ‘Waarom zou het een verloren stem zijn als ik gewoon wil dat dit het beleid is dat moet worden gevoerd?’ Zij en haar man doen er alles aan om een rechts kabinet te bewerkstelligen: ‘Hij gaat op een andere rechtse partij stemmen, waarschijnlijk JA21 of Forum voor Democratie. Dan kunnen ze er niet meer omheen.’
Daarnaast geloven ze dat de VVD uiteindelijk toch wel met de PVV wil regeren. Van Emden: ‘Die stoelen van Vak K zitten te lekker. JA21 en de BBB willen ook graag meedoen, dus er is op rechts genoeg mogelijk.’
Als de partijen die tot nu toe de PVV uitsluiten, plots wel met Wilders willen overleggen, dan moet de migratieparagraaf overeind blijven. Dat is ‘het allerbelangrijkste’ volgens Van de Graaf. ‘Nederland is vol. Als ik ook maar enige hoop mag hebben op een huis op mijn veertigste, moet er echt veel veranderen.’
Elsevier
0 reacties :
Een reactie posten