Hoe kan het dat er genoeg stroom is voor nieuwe datacenters, terwijl bedrijven en particulieren toegang tot het net wordt ontzegd?
Lars van der Bel 25-9-2025
Wel stroom voor datacenters, maar geen ruimte voor zonnepanelen? Netbeheerder TenneT reageert op consternatie na uitbreiding Microsoft in WieringermeerMiddenmeer
Hoe kan het dat er genoeg stroom is voor nieuwe datacenters, terwijl bedrijven en particulieren toegang tot het net wordt ontzegd? Peter Hofland van TenneT geeft tekst en uitleg over het overbelaste stroomnet en de uitbreiding van Microsoft in de Wieringermeer.
1. Krijgen jullie veel vragen over de komst van nieuwe datacenters?
„Nou, wij niet per se, maar dat komt omdat wij als beheerder van het landelijke hoogspanningsnet geen particulieren als klant hebben. De regionale netbeheerder, Liander in het geval van Noord-Holland, krijgt daar vooral mee te maken. Zij zijn het eerste aanspreekpunt voor consumenten, maar ook voor het gros van de bedrijven die op hun middenspanningsnet zijn aangesloten. TenneT beheert het net waar alleen de allergrootste verbruikers en producenten op zijn aangesloten, waaronder energiecentrales, windparken en hele grote datacenters, de zogenaamde hyperscale datacenters.”
2. Kunt u uitleggen waar de scheidslijn tussen TenneT en Liander loopt?
„Je kunt het elektriciteitsnet vergelijken met een wegennet. Regionale netbeheerders zoals Liander gaan over de dorpswegen en de provinciale wegen, terwijl wij de stroomsnelwegen beheren. Nu is het zo dat particulieren vooral problemen ondervinden door overbelasting van het regionale stroomnet. Dat komt bijvoorbeeld omdat van de vijftig woningen in de straat dertig huishoudens zonnepanelen hebben laten installeren. De stroomkabel die door de straat loopt, is daar niet altijd op berekend. Daardoor schakelen de omvormers van zonnepanelen op piekmomenten automatisch af, om zowel het net als de panelen te beschermen tegen overbelasting.
Hyperscale datacenters, energiecentrales en bijvoorbeeld de grootste windparken zijn aangesloten op de stroomsnelweg en hebben dus niet zoveel te maken met de netproblemen in de regio. Anders geformuleerd: er staat file op de Dorpsstraat, terwijl het verkeer op de A7 nog door kan rijden.”
3. Toch is TenneT van plan een nieuw hoogspanningsnet aan te leggen richting Middenmeer. Waar heeft dat mee te maken?
„We signaleren dat de vraag naar capaciteit op het elektriciteitsnet, afhankelijk van het gebied, verdubbeld tot vervijfvoudigd. Zoals gezegd: de problemen die dat oplevert, doen zich in eerste instantie voor op het regionale net. Maar ook het landelijke elektriciteitsnet moet daar op worden ingericht. Als je een kaart van ons hoogspanningsnet bekijkt, zie je dat het stroomnet is ingericht op de grote energiecentrales bij onder andere Rotterdam, Borsele en de Eemshaven. Vanaf daar lopen de snelwegen van ons elektriciteitsnet naar gebieden waar veel vraag is, zoals de Randstad. Dat hele ontwerp moet op de schop. Omdat steeds meer particulieren elektrisch willen rijden en een warmtepomp installeren in plaats van een cv-ketel. Daarnaast kiezen steeds meer bedrijven voor stroom ter vervanging van fossiele brandstof. Maar ook omdat er op veel meer plekken energie wordt opgewekt. Denk aan zonneweides, windparken en al die daken vol zonnepanelen. Daarom gaan we nu een extra brede stroomsnelweg naar de Noordkop aanleggen, om in de toekomst aan de toenemende vraag én aanbod te kunnen voldoen.”
4. En dat heeft dus niets met het nieuwe datacenter van Microsoft te maken?
„Grootverbruikers als datacenters moeten bij ons een aanvraag doen voor een aansluiting op het hoogspanningsnet. Daarbij geldt het principe van ’wie het eerst komt, die het eerst maalt’. Is er ruimte is, dan sluiten we een contract met ze af. Zoals je op ons kaartje kunt zien, is er ook op de huidige stroomsnelweg inmiddels geen ruimte meer. Over individuele aanvragen kan ik niets zeggen. Maar als een datacenter nu nog wordt gebouwd, mag je ervan uitgaan dat de aanvraag al is gedaan toen er nog capaciteit beschikbaar was.”
5. Betekent het dat een datacenter voorrang kan krijgen op bijvoorbeeld een woonwijk?
„Dat ook weer niet. De ACM (Autoriteit Consument & Markt) is met een prioriteitenlijst gekomen die bepaalt wie voorrang krijgt op het net. Dit omdat ook zij wel zagen dat het best gek is wanneer een casino eerder wordt aangesloten dan een ziekenhuis. Op basis van die lijst krijgen congestieverzachters altijd voorrang. Dat zijn bijvoorbeeld batterijen die het stroomnet ontlasten. Daarna komen partijen als defensie, politie en ziekenhuizen aan de beurt. De categorie die daarop volgt, heeft betrekking tot basisbehoeftes. Daar valt drinkwater, woningbouw en onderwijs onder. In de overleggen die daarover zijn gevoerd, hebben ze het er nog over gehad om datacenters ook aan die prioriteitenlijst toe te voegen. Maar nee, die horen er dus niet bij.”
1 reacties :
Datacenters bouwen lijkt ook hogere prio te hebben dan huizen.
Een reactie posten