“De politieke beloften van een groen economisch wonder zijn slechts rook en spiegels. De realiteit is dat nog nooit eerder zoveel goede banen op de tocht hebben gestaan als vandaag.”
19-9-2025
Het faillissement van de Duitse elektriciteitsvoorziening
Door Fritz Vahrenholt.
Hoewel de wereldwijde temperaturen nauwelijks zijn veranderd ten opzichte van juli, blijft de afkoelingstrend intact. De Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) voorspelt dat er deze winter een koele La Niña in de Stille Oceaan zal ontstaan, wat ook zal leiden tot een daling van de wereldwijde temperaturen. De afwijking van het langjarig gemiddelde, gemeten met satellietmetingen in augustus, bedraagt 0,39 graden Celsius.
Bron: Roy Spencer
***
“De energietransitie staat op een keerpunt.”
Zo begon minister Katharina Reiche haar analyse van het Duitse energiebeleid bij de presentatie van het jaarlijkse monitoringrapport over de energietransitie op 15 september 2025. Na 15 jaar waarin de klimaatgerichte energietransitie door alle federale overheden als het enige alternatief werd gevierd, durft Katharina Reiche erop te wijzen dat de energietransitie onvoldoende aandacht heeft besteed aan leveringszekerheid en betaalbaarheid:
“Betrouwbaarheid, leveringszekerheid en betaalbaarheid moeten centraal staan.” En verder: “Een eerlijke beoordeling is essentieel.”
Wat hebben we tot nu toe gezien? Duitse burgers zijn systematisch gedesinformeerd over de gevolgen van de energietransitie. Zoals de Oost-Duitse ondernemingsraden onlangs aan de bondskanselier schreven:
“De politieke beloften van een groen economisch wonder zijn slechts rook en spiegels. De realiteit is dat nog nooit eerder zoveel goede banen op de tocht hebben gestaan als vandaag.”
De minister gaat in op deze kritiek in haar waardevolle tienpuntenprogramma:
“De energietransitie kan alleen slagen door pragmatisme en realisme.”
Ja, alle dromen die tot nu toe zijn geuit door politieke leiders van de energietransitie, zoals Röttgen, Altmaier, Gabriel en Habeck, zijn verre van haalbaar. We herinneren ze ons nog steeds.
“Je moet een keuze maken; je kunt niet beide wegen tegelijk bewandelen. Om investeringsredenen, maar ook omdat het economische concept van basislastcentrales – met name kernenergie – economisch onverenigbaar is met de uitbreiding van hernieuwbare energiebronnen.”
De kop van Der Spiegel over Altmaier luidde:
Altmaier sluit kernenergie voorgoed uit. Hij beloofde de definitieve opslagfaciliteit pas in 2030.
Gabriel 2017 over de energietransitie:
Op de lange termijn profiteert iedereen: het bedrijfsleven, de politiek en vooral de consument.
De inschattingsfouten van grootmeester Habeck hebben Duitsland veel welvaart gekost:
“Het debat over de Bouwenergiewet… was, eerlijk gezegd, een test van hoe ver de samenleving bereid is te gaan op het gebied van klimaatbescherming – wanneer het concreet wordt.”
De tien punten van de minister van Economische Zaken, die de moeite van het lezen waard zijn, zijn een flinke klap in het gezicht van de aanhangers van de Groene Bullerbü-idylle van 2010 tot 2025.
Reiche constateert talloze “lacunes” in het eerdere energietransitiebeleid; bovenal is er, naar haar eigen zeggen, te weinig aandacht besteed aan de daadwerkelijke solvabiliteit van de industrie, de handel en de huishoudens. Ook de financiële behoeften van de overheid zijn nog niet betrouwbaar berekend. Ze pleit voor meer markttoegang en meer technologische openheid.
Dit is een duidelijk oordeel over de interventie van de vorige regering met de sluiting van zes kerncentrales die elektriciteit produceerden voor 2,5 eurocent per kilowattuur. Ze formuleert het diplomatiek:
“De uitfasering van kernenergie en de geleidelijke stopzetting van kolengestookte elektriciteitscentrales tegen 2038 is ambitieus; stabiele, betrouwbare basislastcentrales moeten worden herbouwd als ruggengraat van de energievoorziening.”
Ze doelt daarmee vooral op de circa 50 tot 70 gascentrales die nu met hoge subsidies gebouwd moeten worden.
In de eerste helft van het jaar steeg het aandeel van de opgewekte zonne-energie dat tegen negatieve prijzen aan het net wordt geleverd tot 29%! Bijna een derde van de opgewekte zonne-energie is praktisch waardeloos en is tot nu toe met miljarden gecompenseerd.
De minister noemt ook de sombere malaise:
“In tijden van weinig wind en zon kan het gat alleen worden gedicht door fossiele brandstoffen of import.”
En ze ontkracht ook de mythe van Franz Alt, die door hele hordes groen georiënteerde journalisten onder het publiek is verspreid: de zon stuurt geen rekening. Reiche:
“De veronderstelling dat elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen vrijwel kosteloos kan worden geleverd, is onjuist als je het hele systeem bekijkt – deze simplistische visie brengt enorme economische risico’s met zich mee.”
Welke van de vier bovengenoemde klimaatbeleidsleiders heeft ooit de stijgende systeemkosten van hernieuwbare energiebronnen aangepakt?
Geen woord over banenverlies in de industrie
Minister Reiche’s grootste verandering zit in haar schatting van de elektriciteitsvraag in 2030. Terwijl de Stoplichtcoalitie nog droomde van 750 terawattuur, ligt haar schatting in de lagere bandbreedte van 600 tot 700 terawattuur, omdat ze rekening hield met een zwakkere groei van elektrische auto’s en warmtepompen, en de teruggang van de energie-intensieve industrie in Duitsland.
Het behalen van de doelstelling door banen in de industrie te schrappen, zou de minister van Economische Zaken zorgen moeten baren. In plaats daarvan vindt ze in haar tienpuntenplan geen woord over het aanhoudende banenverlies in de industrie als gevolg van de energietransitie.
Reiche daarentegen bekritiseert terecht de overmatige bureaucratie in het energiebeleid. Meer dan 15.000 wettelijke normen leiden tot administratieve overbelasting voor deelnemers aan de energiemarkt. Het onlangs gepubliceerde rapport van Frontier Economics, “New Paths in the Energy Transition”, kwantificeert:
“De door de energietransitie gedreven bureaucratie veroorzaakt naar schatting jaarlijks ongeveer € 10 miljard aan bureaucratische kosten, alleen al op federaal niveau.”
De volgende grafiek illustreert deze snelle toename van de bureaucratische kosten sinds 2017.
De conclusie van de minister: Geen enkel bedrijf, geen enkel product, geen enkel idee mag mislukken vanwege de elektriciteitsprijzen!
Maar dat is precies wat er nu gebeurt !
Wekelijks zijn er berichten over industriële installaties die worden gesloten of naar het buitenland worden verplaatst vanwege de hoge energiekosten. In het regeerakkoord over de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie staat:
“We versterken Duitsland als baken van Europa als locatie voor datacenters.”
Enkele maanden later, aldus Mainova, overtreft de vraag naar netwerkaansluitingen voor datacenters in het netgebied van Frankfurt – een derde van alle datacentercapaciteit is hier geconcentreerd – de beschikbare capaciteit. E.DIS, de distributienetbeheerder in Brandenburg en Mecklenburg-Vorpommern, heeft 170 aanvragen ontvangen voor datacenters met een capaciteit van elk 20 tot 320 MW, waarvan het merendeel niet kan worden gerealiseerd. Westnetz GmbH, het grootste distributienetwerk van Duitsland, heeft aanvragen ontvangen voor datacenters met een totale capaciteit van 10.000 MW voor Noordrijn-Westfalen, Rijnland-Palts en Nedersaksen. Beveiligde stroom en netcapaciteit ontbreken grotendeels. AI-centra die 24 uur per dag veilige stroom nodig hebben, zullen Duitsland omzeilen.
Het politieke breekpunt van de energietransitie
De leveringszekerheid wordt een politiek breekpunt. Dit blijkt ook uit de nieuwste studie van PWC. Deze voorspelt dat de Duitse elektriciteitsvoorziening de komende jaren met enorme knelpunten te maken zal krijgen. De auteur van de studie, Andree Gerken, heeft berekend dat er vanaf 2035 gedurende de helft van alle uren van een jaar een aanbodtekort zal ontstaan. De studie spreekt van een “complex marktfalen”, weerspiegeld in het toenemende aantal uren met negatieve elektriciteitsprijzen op de beurs.
Maar de sombere periode is een nog groter probleem. Na de kernuitfasering importeert Duitsland nu 6% van zijn elektriciteitsbehoefte, en deze trend stijgt met elke extra kolencentrale die wordt gesloten. Batterijopslag is geen oplossing voor langdurige Dunkelflauten. Volgens de studie kan alleen de bouw van gascentrales uitkomst bieden. Het zou echter
“tien of zelfs vijftien jaar kunnen duren voordat dergelijke centrales in bedrijf komen. Onder andere omdat er wereldwijd knelpunten zijn bij gasturbines.”
Duitsland stevent af op een aanbodtekort
Dit is ook de conclusie van de jaarlijkse monitoring van de leveringszekerheid van het Bundesnetzagentur.
“De leveringszekerheid in Duitsland is gegarandeerd als er vóór 2035 extra regelbare capaciteit van 22.400 MW (streefscenario) tot 35.500 MW (uitgestelde energietransitie) wordt gebouwd.”
Tegen 2030 zal er al een tekort van 17.000 tot 21.000 MW zijn.
In de begeleidende brief bij het kabinetsvoorstel wees bondsminister van Economische Zaken en Energie Reiche haar ministeriële collega’s erop dat
“onder bepaalde aannames een aanbodtekort zou kunnen ontstaan.” In 2030 zou de elektriciteitsvraag “mogelijk niet binnen enkele uren volledig op de elektriciteitsmarkt kunnen worden gedekt.”
Robert Habeck had in zijn ontwerp voor de Power Plant Safety Act al gepleit voor 12.500 MW aan gasgestookte elektriciteitscentrales. Het regeerakkoord van mei 2025 sprak toen over een tekort van 20.000 MW aan gegarandeerde capaciteit, dat door gasgestookte elektriciteitscentrales zou moeten worden gedekt. Nu komt daar tussen de 22.400 en 35.000 MW bij.
De volgende kolencentrales zullen naar verwachting in 2035 offline worden gehaald: Weisweiler, Jänschwalde, Boxberg, Niederaußem, Neurath, Schkopau, Lippendorf, Altbach, Heilbronn, Herne, Bergkamen, Rostock, Karlsruhe, Hamburg-Tiefstack, Wilhelmshaven, Berlijn-Reuter, Walsum-Duisburg, Gelsenkirchen-Scholven, Staudinger, Groß-Krotzenburg, Weiher-Saarland, Bexbach, Zolling, Völklingen, Mannheim en Karlsruhe-Rheinhafen 7.
Het hoofd van transmissienetbeheerder Amprion, Christoph Müller, ziet al dit najaar onaangename ontwikkelingen. Hij kan zich voorstellen dat de elektriciteitsprijzen zullen stijgen.
Hij acht ook gecontroleerde stroomafschakeling, oftewel onderbrekingen in de stroomvoorziening van bedrijven, mogelijk, hoewel niet per se volgend najaar.
“Onze maatregelen zullen passend zijn voor de situatie, maar niet prettig”, aldus de energiemanager.
Daartoe zouden “vooraf gedefinieerde groepen” gewaarschuwd worden dat hun stroom de volgende dag voor een bepaalde periode zou worden afgesloten, vervolgde Müller. Ongeveer anderhalf uur.
“Ziekenhuizen zouden hun toevlucht moeten nemen tot noodstroom en mogelijk hun werkzaamheden moeten uitstellen, supermarkten zouden hun winkels moeten sluiten en industriële bedrijven zouden mogelijk een productielijn moeten stilleggen.”
In het licht van deze verklaring is de sluiting van de laatste zes kerncentrales door Habeck, Scholz en Lindner een ernstige, onherstelbare schending van de ambtseed die de drie hebben afgelegd. LNG-aardgascentrales produceren meer CO2 dan kolencentrales
De groene droomwereld is in duigen gevallen, met miljarden aan kosten en een leveringsrisico tot gevolg,
schrijft Heinz Steiner in rapport 24.
Overigens betekent het ontbreken van 35.000 MW aan gasgestookte elektriciteitscentrales dat er 70 nieuwe gasgestookte elektriciteitscentrales moeten komen. Deze moeten worden gevoed met extra LNG-import. Als het LNG uit het buitenland komt, zijn de equivalente CO2-uitstoot van de keten aardgasproductie-LNG-liquefactie-transport-verbranding in de gasgestookte elektriciteitscentrale zelfs groter dan de CO2-uitstoot van de gesloten kolencentrales. (Howarth 2024)
De kosten van 15.000 MW aan gasgestookte elektriciteitscentrales in 2024 werden geschat op ongeveer € 27 miljard aan subsidies. Voor 35.000 MW aan gasgestookte elektriciteitscentrales zouden de kosten meer dan € 60 miljard bedragen. Als de EU de belastingbetalerssubsidies uit de federale begroting niet goedkeurt, zou elektriciteit in Duitsland een extra heffing van 3,7 cent per kWh moeten betalen. Zoveel voor de beweringen dat zonne- en windenergie de elektriciteitsopwekking steeds goedkoper maken.
Fritz Vahrenholt.
Frontier economics schat de totale kosten van de energietransitie in 2045 op tussen de € 4.800 en € 5.400 miljard. DIHK-voorzitter Peter Adrian heeft gelijk als hij stelt dat een heroverweging van het energiebeleid dringend nodig is.
Maar we hebben niet alleen een heroverweging nodig; we hebben een koerswijziging nodig. Dit is alleen mogelijk als we afstappen van de zelfvernietigende doelen van Europa’s solo-inspanning op het gebied van klimaatbeleid.
***
0 reacties :
Een reactie posten