Niemand kan tot nader order op energie uit Frankrijk rekenen

 Het artikel bereidt de Fransen dus voor op een leven op de achtergrond. 

19-4-2025

Niemand kan tot nader order op energie uit Frankrijk rekenen

Door Edgar L. Gärtner.

We zijn er bijna aan gewend geraakt dat Frankrijk ons ​​helpt met kernenergie, terwijl in Duitsland tienduizenden windturbines geen stroom meer leveren vanwege een ‘Dunkelflaute’ door koud weer en windstilte. Naast deze gevaarlijke bottleneck, beter bekend als een ‘blackout’, bestaat er nu ook de angst voor een ‘Hellbrise’, veroorzaakt door een overvloed aan zonne-energie rond het middaguur tijdens de zomermaanden. De reden voor deze onbetrouwbaarheid is het gebrek aan regelbare elektriciteitsopwekkingscapaciteit om de basislast te dekken, sinds de sluiting van de laatste Duitse kerncentrales en de sloop van steeds meer nieuwe kolencentrales. Toch konden de in Duitsland regerende partijen hun roekeloosheid jarenlang ongestraft voortzetten, omdat met name Frankrijk hen betrouwbaar hielp bij het overwinnen van knelpunten, in ruil voor duur geld.

Maar dat zou binnenkort wel eens voorbij kunnen zijn. De ministers die verantwoordelijk zijn voor energie in de hele reeks Franse regeringen die we sinds 2017 onder president Emmanuel Macron hebben zien komen en gaan, hebben zich ten doel gesteld om het avontuur van de Duitse ‘energietransitie’ met als doel ‘100 procent hernieuwbare energie’ zo snel mogelijk te kopiëren, onder druk van de Europese Commissie en de Duitse lobby voor de energietransitie erachter.

De inhoud van het aankomende derde “Programmation Pluriannuelle de l’Énergie (PPE)” voor 2025 tot 2035 (PPE 3) laat zien dat dit geen kwaadaardige insinuatie is. Het meest recent gepubliceerde ontwerp van het project, dat niet door parlementaire commissies werd opgesteld, maar eerder als onderdeel van een niet-transparante ‘raadpleging’ van de ‘diepe staat’, dat wil zeggen de topfunctionarissen van het centrale bestuurskorps, en het ‘burgermaatschappij’, dat wil zeggen verschillende lobbygroepen, leest als het verlanglijstje van de Groenen, die als partij weinig steun vinden onder de kiezers in Frankrijk.

Volgens de huidige Energiecode zal het PPE-project niet in het parlement worden besproken of gestemd. In plaats daarvan kan de uitvoerende macht het plan per decreet aankondigen.

In strikte overeenstemming met de EU-regelgeving richt het onlangs gepubliceerde ontwerp van PPE 3 zich niet op het voldoen aan de groeiende vraag naar energie, maar veeleer op energiebesparing, de “sobriété énergétique”, en dit in absolute zin. Vergeleken met 2021 zal het wereldwijde energieverbruik halverwege de 21ste eeuw naar verwachting met maar liefst 50 procent dalen.

Het artikel bereidt de Fransen dus voor op een leven op de achtergrond. De besparingsdoelstellingen moeten niet alleen gelden voor het gebruik van de “fossiele” grondstoffen olie en gas, maar ook voor het gebruik van elektriciteit, hoewel het aandeel daarvan in de uiteindelijke energiemix moet worden verhoogd van de huidige 27 naar 35 procent.

Het is nog onduidelijk hoe onder deze omstandigheden aan de vraag naar energie van datacenters voor AI en door de staat gesubsidieerde elektrische voertuigen kan worden voldaan. Hier in Duitsland worden dergelijke draconische oproepen tot bezuinigingen gerechtvaardigd door de noodzaak om de zogenaamd klimaatschadelijke CO2-uitstoot te verminderen. Maar dit argument gaat in Frankrijk helemaal niet op, omdat de Franse elektriciteitsvoorziening dankzij het hoge aandeel kernenergie en waterkracht al bijna 100 procent ‘kooldioxidevrij’ is. De Franse Académie des Sciences vestigt hierop de aandacht in een kritische verklaring die op 8 april werd gepubliceerd.

De meest recente versie van de PPE 3 die openbaar is gemaakt, voorziet met name in een vervijfvoudiging van de zonnecapaciteit in 2035. Naar verwachting zal in 2030 een capaciteit van maar liefst 44 gigawatt (GW) worden bereikt. De capaciteit van windenergie op land zal naar verwachting minstens verdubbelen, idealiter verdrievoudigen, en in 2035 40 tot 45 GW bedragen, terwijl de windenergie op zee naar verwachting 18 GW zal bereiken. Het aandeel van kernenergie in de primaire energievoorziening zal echter niet toenemen. Het aandeel van ‘fossiele’ energiebronnen in het uiteindelijke energieverbruik zal naar verwachting dalen van 58 procent in 2023 tot 30 procent in 2035. De meeste deskundigen achten dit onrealistisch.

In het ontwerp PPE 3 blijft de doelstelling van het oude PPE gehandhaafd, namelijk het aandeel kernenergie terugbrengen van ongeveer 75 naar 50 procent. Dit jaar moet dit doel echter wel bereikt worden. Nu moet deze prognose worden gerealiseerd door maar liefst 14 kernreactoren te sluiten. (De ontmanteling van de twee onlangs gerenoveerde reactoren in Fessenheim, Elzas, is al inbegrepen.) Er zal pas in 2035 een nieuwe Franse kerncentrale in bedrijf worden genomen. De EPR (Flamanville3 is sindsdien grotendeels stilgelegd (76 van de eerste 100 dagen van bedrijf) vanwege technische problemen met de turbine en het koelsysteem en, meer recent, ook in het nucleaire gedeelte van de centrale. De herstart van de reactor, gepland voor 11 en vervolgens 17 april 2025, is voor onbepaalde tijd uitgesteld . De financiering van de geplande bouw van zes extra EPR’s blijft volledig open, zolang de eerste Franse EPR niet soepel verloopt. De winstgevendheid van de complexe EPR blijft sowieso twijfelachtig, zolang in Frankrijk (net als in Duitsland) prioriteit wordt gegeven aan de invoeding van weersafhankelijke “schommelende stroom” in het net. (Er geldt nu een uitzondering op de terugleverprioriteit voor kleine PV-installaties: eind maart werd bij ministerieel besluit de terugleververgoeding voor kleine PV-installaties met een piekvermogen van minder dan 500 kW zodanig verlaagd, dat alleen het eigen verbruik van de door de installaties opgewekte elektriciteit lonend is.)

Het verzet tegen de PPE 3 komt uit de Senaat, de tweede kamer van het Franse parlementarisme, waar regionale belangen en dus het gezond verstand zwaarder wegen dan in de Nationale Vergadering, waar partijbelangen de boventoon voeren. In een open brief aan premier François Bayrou, gepubliceerd op 11 maart 2025, oordeelden 160 senatoren dat het ontwerp van PPE 3 “gewoonweg irréalistes” was.

De Academie van Wetenschappen is het met hen eens in de hierboven geciteerde verklaring. De Academie waarschuwt vooral voor een dreigend overschot aan oncontroleerbare energie in combinatie met een tekort aan significante opslagcapaciteit. Ook wordt gewezen op inconsistenties in de kwantificering van de daarin vastgelegde doelstellingen voor het energiegebruik in 2035. Dit toont het gebrek aan zorgvuldigheid aan bij het opstellen van het plan via een ondoorzichtige ‘consultatie’. Deze kritiek verklaart waarschijnlijk deels de aarzeling van François Bayrous en zijn baas Emmanuel Macron om groen licht te geven aan PPE 3.

De weerstand tegen de explosieve groei van ‘hernieuwbare energiebronnen’ zoals voorspeld door PPE 3 komt de laatste jaren steeds meer van de rechterlijke macht. De afgelopen jaren hebben Franse rechtbanken vergunningen voor windmolenparken ongeldig verklaard om puur esthetische redenen. (Hierover hebben we gerapporteerd.) De rechter houdt sinds kort ook rekening met de psychologische belasting die windmolenparken met zich meebrengen. Zo heeft het Administratieve Hof van Beroep in Nancy (Lotharingen) onlangs de prefectuurlijke goedkeuring vernietigd van een gigantisch windmolenpark van het staatsbedrijf EDF. Het park bestaat uit 63 windturbines (met een totaalvermogen van 226 MW, het grootste windmolenpark van Frankrijk) in de regio Reims.

De reden hiervoor was dat dit park de bewoners van de regio, waar al veel windturbines staan, het gevoel zou geven dat ze ingesloten zijn. De regionale gezondheidsdienst ARS had eerder al kritiek geuit op het gebrek aan akoestisch onderzoek. De exploitant “EDF Renouvelables” heeft echter nog steeds de mogelijkheid om in revisie te gaan. De kans op succes van de procedure is echter klein.

Het besef dat het land, net als de rest van Europa, in een wereldwijde energieoorlog zit, dringt in Frankrijk maar langzaam door. West-Europa is voor bijna 60 procent afhankelijk van energie-import en zit ingeklemd tussen de Verenigde Staten, die al jaren zelfvoorzienend zijn op het gebied van energie, en Rusland, dat al lang zelfvoorzienend is op het gebied van energie. In principe kunnen de twee grootmachten dus met Europa doen wat ze willen. Frankrijk is het enige West-Europese land dat dankzij zijn kerncentrales aanzienlijk minder afhankelijk is van energie-import en toch de mogelijkheid heeft om een ​​soeverein energiebeleid te voeren.

Dit beleid zou er allereerst voor moeten zorgen dat Franse elektriciteitsafnemers eindelijk kunnen profiteren van de lage productiekosten van kernenergie via een ander tariefsysteem. Hiermee zou een tegenwicht worden geboden aan de toch al snelle uittocht van industriële bedrijven.

President Emmanuel Macron zinspeelde hierop in zijn veelgeciteerde toespraak in de Oost-Franse industriestad Belfort in 2022, toen hij een ‘renaissance van de kernenergie’ aankondigde. Helaas is dat tot nu toe uitgebleven.

***

Bron hier.

***