Het gelijk van Mona Keijzer

Datum:
  • woensdag 11 januari 2023
  • in
  • Categorie: , ,
  • Politiek in coronatijd was koekoek eenzang.


    Carla Joosten 10 januari 2023


    Achteraf bekeken was het kabinetsbeleid te directief, concluderen critici in een CDA-bundel. De veerkracht van de samenleving telde niet.

    Op een zondagmiddag in januari 2022 kwamen CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma, directeur van het Wetenschappelijk Instituut (WI) voor het CDA Pieter Jan Dijkman en CDA-partijvoorzitter Hans Huibers samen bij Mona Keijzer in Edam. Doel was nog eens na te praten over het coronabeleid en Keijzers frustratie dat de CDA-fractie in de crisis zo klakkeloos het kabinetsbeleid volgde.

    Lees ook het opiniestuk van Eric Vrijsen uit september 2021: Wat bezielde spookrijder Mona Keijzer?

    Keijzer verliet in september 2021 op spectaculaire wijze de politiek nadat premier Mark Rutte (VVD) haar als staats­secretaris van Economische Zaken had ontslagen, omdat ze de eenheid van het kabinetsbeleid had geschonden door het coronabeleid openlijk te kritiseren. Keijzer was tegen de coronapas die het kabinet ging invoeren. Ze wilde terug naar het ‘oude normaal’.

    Strijd tegen het virus met te weinig oog voor de samenleving

    Het CDA had zich onder leiding van de kersverse partijvoorzitter Hans Huibers net voorgenomen om weer een debatpartij te worden en in Edam ontstond het idee voor een bundel over het crisis­beleid. Het resultaat is er nu: Leren van corona. Naar een nieuw vertrouwen in samenleving en democratie.

    De bundel staat bol van kritiek op het gevoerde beleid, dat te veel op de strijd tegen het virus gericht zou zijn geweest met te weinig oog voor de samenleving. Precies wat Keijzer destijds betoogde. Zo staat er ook in dat er te veel met een medische bril werd gekeken en te weinig naar de economische schade voor ondernemers, en naar de psychische schade die de lockdowns veroorzaakten bij jongeren en ouderen. ‘Niet vrij zijn om in het uur van de dood bij je naaste te mogen zijn, of rouw niet meer mogen delen, zijn nogal ondemocratische fenomenen,’ staat in de bundel.

    ‘In mijn gelijk bevestigd? Dat zag je toch aldoor al’

    ‘Je was meteen een wappie of een virusontkenner als je ook maar enige kritiek had op het beleid. Je zag het ook weer toen Rusland Oekraïne binnenviel. Er is maar één narratief. Ik heb het niet over Poetin-lovers, maar over verstandige mensen die de kwestie in breder perspectief zetten.’

     

    Mona Keijzer (54) kan zich nog altijd opwinden over het gebrek aan debat over de maat­regelen tijdens de coronacrisis. Zelf uitte ze intern kritiek op de avondklok, de sluiting van scholen en bedrijven, en de mondkapjesplicht. Bij de introductie van de coro­napas sprak ze zich er in De Telegraaf  in het openbaar tegen uit, waarop ze werd ontslagen als staatssecretaris.

     

    Het CDA bleef ze trouw. Ze gaf mede de aanzet tot het rapport van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA en schreef er met privacydeskundige Tijmen Wisman een artikel voor over de grondrechten. Ze bepleiten een materiële toets op de grondrechten bij toekomstige vrijheidsbenemende maatregelen. Eerder concludeerde de Onderzoeksraad voor Veiligheid dat tussen september 2020 en juli 2021 maatregelen zijn genomen waarvan de effectiviteit nooit is komen vast te staan. Precies wat Keijzer vond.

     

    Ze krijgt haar zin, want ook de Tweede Kamer heeft de Wet publieke gezondheid op die punten gerepareerd. Toch is ze kritisch. ‘Wat me verbaast, is dat de regering nog altijd weigert om het coronabeleid te evalueren terwijl de Onderzoeksraad dat bepleit,’ zegt Keijzer.

    Is ze niet blij dat ze achteraf gelijk krijgt met haar kritiek? ‘Dat zag je toch aldoor al. Ik bid op mijn blote knietjes dat hiervan wordt geleerd.’ Ze is blij dat haar eigen partij nu wel een aanzet tot evaluatie deed. Maar terugkeren in de politiek doet ze niet. ‘Ik ben voor mezelf begonnen.’



    Elke politieke partij negeerde in de crisis de eigen filosofie

    Opvallend was het ontbreken van politiek debat. Het was koekoek eenzang. ‘Elke politieke partij negeerde haar filosofie,’ zegt Pieter Jan Dijkman (42) van het WI. ‘Partijen als D66 en VVD, met vrijheid van het individu hoog in het vaandel, en het CDA met het gemeenschapsdenken.

    Ze vergaten het crisisbeleid aan hun filosofie te toetsen. Terwijl je juist in onbestemde tijden moet afgaan op je filosofie. Het kabinet zei “we gaan het samen doen” maar gaandeweg werd bijna per decreet geregeerd en in de Kamer ging het alleen maar om zoveel mogelijk mondkapjes verzamelen.’

    Hij voelde destijds al mee met Mona Keijzer, maar er werd geen kritiek geduld op het beleid van toenmalig CDA-­­mi­nister van Volksgezondheid Hugo de Jonge. ‘Ik vond veel overheidsmaatregelen proportioneel en legitiem, maar er werd bijna als een machine geregeerd en zo werd ook gesproken. Over dashboards en het virus onder controle krijgen. Maakbaarheidsdenken. Maar zo werkt het niet in het leven. Niet alles is onder controle te krijgen,’ zegt Dijkman.

    Het CDA is volgens hem de partij ‘van de samenleving, waaraan overheid en markt dienstbaar zijn’. En de partij van ‘ondernemende en vindingrijke mensen’, maar die kregen volgens hem te weinig ruimte. Van de politieke flanken klonken wel tegengeluiden, maar die waren ‘meer extreem dan constructief’.

    Principe van ruimte bieden aan gewetensbezwaarden bleef buiten beeld

    Ook een ander CDA-principe bleef buiten beeld. De partij biedt van oudsher veel ruimte aan gewetensbezwaarden, maar daarover ging het amper in de discussie over al dan niet verplichte vaccinatie. Dat D66 en VVD met hun vrijheidsadagium geen principiële bezwaren hadden tegen een vaccinatieplicht, vond Dijkman helemaal ongelooflijk. De bundel legt bloot hoe de politiek vanuit een soort paniekhouding besluiten nam. Het begon met improviseren en het eindigde ermee. En dat te midden van een storm van ‘oppervlakkige mediaberichtgeving en politiek op­portunisme’.

    Onderzoeksraad

    Lees ook het commentaar van Bram Hahn over de crisis: Kabinet doet weinig met kritiek Onderzoeksraad op coronabeleid

    De bundel legt bloot hoe de politiek uiteindelijk vanuit een soort paniekhouding besluiten nam. Het begon met improviseren en eindigde ermee. En dat temidden van een storm van ‘oppervlakkige mediaberichtgeving en politiek opportunisme’.

    Het zou nuttig zijn als nationale crisisleiders dieper reflecteren op de oorzaken van het uiteindelijk heel matige crisisoptreden. Dat begint met erkenning van het feit dat we het als land helemaal niet zo goed hebben gedaan,’ luidt een van de aanbevelingen in de boeiende CDA-bundel.

    0 reacties :

    Een reactie posten