....... ‘ieder voor zich’ geen acceptabele optie.
17-5-2022
Tal van deskundigen op het gebied van corona kregen maandag 16 mei het woord in de Tweede Kamer. Zowel direct betrokkenen als buitenstaanders deelden hun inzichten en soms felle kritiek op de Nederlandse corona-aanpak.
Het bestrijden van infectieziekten is bij uitstek een taak voor de overheid, omdat een grote uitbraak al snel grote delen van de samenleving raakt. Toch legt minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers (D66) de verantwoordelijkheid voor het bestrijden van het coronavirus nadrukkelijk bij burgers en bedrijven.
Kritiek: Kuipers’ langtermijnstrategie corona bevat weinig concreets
Lees ook dit stuk van Bram Hahn terug: Pandemische paraatheid wordt nu al uitgehold
Hij deed dat in reactie op de aanhoudende kritiek dat zijn langetermijnstrategie weinig concreets bevat en dat er in de praktijk geen vorderingen worden gemaakt met de pandemische paraatheid.
Afgelopen maandag werd dat beeld bevestigd tijdens vele gespreksrondes die Tweede Kamerleden voerden met tal van hoofd- en bijrolspelers uit de coronacrisis, van het RIVM zelf tot aan zelfverklaard ventilatiedeskundige Maurice de Hond en alles wat daartussen zit.
Scenario’s voor de toekomst
Gezondheidseconoom aan de VU Amsterdam Xander Koolman: ‘De overheid lijkt weer aan te sturen op handelen pas als er weer paniek is.‘
Prof.dr.ir. Tanja van der Lippe, medeauteur van WRR/KNAW-rapport ‘Navigeren en anticiperen in onzekere tijden’: ‘Het is zaak om een Maatschappelijk Impact Team naast of bij het OMT te hebben. Of zoals in Ierland: een aantal subteams met een daarboven een kapitein.‘
Prof.dr. André Knottnerus, medeauteur van hetzelfde rapport: ‘Je kunt als land niet alleen een pandemie bestrijden, zelfs de pandemie in je eigen land niet.’
De Kamer kreeg bijvoorbeeld te horen, van onder anderen de Belgische viroloog Marc van Ranst en De Hond, dat Nederland krampachtig en afwachtend omgaat met maatregelen om ventilatie beter te regelen. Niemand was het ermee oneens, en toch is er nauwelijks regie op dit vlak.
Twijfel of het kabinet wel voldoende doet om beter voorbereid te zijn
Bijna alle insprekers zagen ruimte voor verbetering en velen van hen betwijfelen of het kabinet wel voldoende doet om beter voorbereid te zijn op een volgende golf van het coronavirus of een heel ander soort pandemie.
Knelpunten in de praktijk
Jaap Eikelboom, directeur Landelijke Coördinatie COVID-19 Bestrijding GGD: ‘We moeten afspraken maken met allerlei sectoren over het afstaan van personeel aan de GGD als dat nodig is.’
Eikelboom: ‘Opschalen vanaf nul, zowel voor testen als vaccineren, is moeilijk, maar we hebben nu een basisvoorziening. Daarmee kun je een snelle sprong maken van 300.000 naar 500.000 vaccinaties. Als je naar 1,5 miljoen per week moet, dan heb je toch circa zes weken nodig.’
Dr. Susan van den Hof, hoofd Centrum voor Epidemiologie en Surveillance van Infectieziekten RIVM: ‘Dataverzameling en -uitwisseling is echt een barrière geweest. Je hebt vanuit alle domeinen gegevens nodig die je kan combineren. In Nederland kon dat niet met het oog op de AVG, in andere landen – met dezelfde regels – kon dat wel. Er is echt verandering in de interpretatie van wetgeving nodig die die dataverzameling mogelijk maakt.’
De communicatie is niet goed, de Kamer liet zich veel te makkelijk buitenspel zetten en er moet veel meer werk worden gemaakt van het bevorderen van een gezonde leefstijl, om slechts een paar kritiekpunten te noemen. Hier en daar klinkt zelfs het alarm dat nieuwe lockdowns onvermijdelijk zijn als Kuipers de schouders er niet snel onder zet.
Communicatie
Prof.dr. Julia van Weert, hoogleraar gezondheidscommunicatie Universiteit Amsterdam: ‘Er zijn veel verkeerde aannames gedaan over gedrag, waarvan de wetenschap al wist dat het anders zat. Gedrag en communicatie moeten vertegenwoordigd zijn in het hoogste adviesorgaan.’
Marino van Zelst (voormalig Red Team, onderzoeker en modelleur infectieziekten Wageningen Universiteit (WUR): ‘De boodschap die nu doorklinkt uit de overheidscommunicatie (“Geef kwetsbaren de ruimte”) is: het is het probleem van de ander. Maar de persoon die zich dus niet aangesproken voelt, kan wel onderdeel zijn van een transmissieketen.‘
Dat is wel erg somber. Nederland staat er veel beter voor dan in 2021. De overgrote meerderheid van de bevolking heeft inmiddels de basisserie vaccins gehad en een groot deel ook één of twee boosters. Met die ervaring op zak mag je ervan uitgaan dat een volgende boostercampagne voor kwetsbaren snel en efficiënt zal verlopen. Er zijn daarnaast betere methodes en medicijnen beschikbaar gekomen om zieken te behandelen.
Lessen uit het buitenland
Marc van Ranst, Belgisch ‘Wetenschappelijk comité Coronavirus’, hoogleraar virologie, epidemiologie en bio-informatica Katholieke Universiteit Leuven: ‘Het Belgische “OMT” werd al vroeg diverser. Er zijn economen, sociologen, psychologen, gedragsexperts en armoede-experts aan toegevoegd. Hun input was zeer verrijkend.’
Van Ranst: ‘De krampachtigheid waarmee in Nederland over ventilatie gepraat wordt, daar moet men echt vanaf. Dit is gewoon een goed idee. Vanaf mei 2020 hebben we daar in België op ingezet.’
Maar je kunt niet louter vertrouwen op medisch afweergeschut. Omikron maakte duidelijk dat vaccins wel beschermen tegen sterfte, maar nauwelijks tegen besmetting. En al ontbreekt nog steeds een eenduidig beeld van de omvang en ernst van langdurige COVID, de meeste onderzoeken zijn niet hoopgevend. De schattingen zijn inmiddels dat circa 20 procent van degenen die in de eerste en tweede golf besmet raakten, langdurig klachten hield. Die variëren van vervelende vermoeidheid tot volledige arbeidsongeschiktheid. En landen met veel besmettingen, zoals Nederland, hebben dus ook veel mensen die met deze klachten kampen.
GrondrechtenProf.dr. Wim Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht Universiteit Leiden: ‘Het parlement gaat over de vraag hoever we willen ingrijpen en wanneer stopt het. U, de Tweede Kamer, bepaalt of vrijheden worden beperkt en hoe lang. Dat ging mis in het begin van de crisis. Nederland zat te kijken naar een soort toneelspel waarin twee ministers, samen met medici en ongekozen voorzitters van de veiligheidsregio’s de meest ingrijpende maatregelen.’
Ventilatie
Dr.ing. Roberto Traversari, MBA, senior onderzoeker en consultant TNO: ‘We weten nog altijd niet hoe groot het aandeel verspreiding via aerosolen is. Toch is ventileren altijd nuttig, omdat buitenlucht bijna altijd gezonder is dan binnenlucht.‘
Traversari: ‘We weten niet hoe gebouwd Nederland geventileerd is. Installaties zijn vaak wel aanwezig, maar worden niet goed gebruikt.’
Drs. Maurice de Hond, dataspecialist View/Ture: ‘Totaal oneens met de heer Traversari. Het is volstrekt duidelijk dat SARS-CoV2 aerogeen is.’
De Hond: ‘Als we ervoor zorgen dat in alle openbare ruimtes waar mensen bij elkaar zijn of door frisse lucht het CO2-gehalte onder 600-700 blijft, of als het daarboven zit het virus uit de lucht wordt gezuiverd, dan hebben we het probleem voor een groot deel opgelost, inclusief influenza.’
Ir. Wouter van den Bos, simulatie-expert en onderzoeker TU Delft: ‘Ventilatie alleen is niet de oplossing. Ik zie het beste resultaat in een mix van lichte maatregelen. En als je die in een vroeg stadium neemt, kun je zware maatregelen voorkomen.’
Alleen al om die reden is ‘ieder voor zich’ geen acceptabele optie. Natuurlijk hebben burgers en bedrijven ook een grote verantwoordelijkheid. Maar het kabinet moet met een daadkrachtig en duidelijk plan de richting aangeven, anders weet niemand wat van hem wordt verwacht. Met duidelijke scenario’s en vroege, zo licht mogelijke maatregelen, voorkom je dat de zorgketen opnieuw kraakt en de gezondheid van burgers onnodig in de waagschaal wordt gesteld.
ELSEVIER
0 reacties :
Een reactie posten