Laten we het beestje bij de naam noemen: dwang

Nogmaals, ik heb me laten vaccineren. Maar ik zal het recht verdedigen van hen die dat echt niet willen.

21-8-2021

Laten we het beestje bij de naam noemen: dwang 

Vergeet nooit wat er deze zomer – geruisloos bijna – gebeurde. Deze druilerige augustusdagen van 2021 toen we een nipte meerderheid van 76 handjes in het parlement telden voor de motie van D66-Kamerlid Jan Paternotte om een eigen bijdrage in te voeren voor de toegangstesten. Wie niet gevaccineerd is, zal in de nabije toekomst extra moeten betalen om niet geweigerd te worden bij een bijeenkomst.

Vorige week zei minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid, CDA) nog dat een vaccinverplichting niet aan de orde was. Ik vraag me af wat de minister onder een vaccinverplichting verstaat. Mensen die nu de boel proberen te sussen, claimen dat het echt alleen een eigen bijdrage betreft, heus geen straf, geen boete. Ik kijk sindsdien op een geheel nieuwe manier naar de wereld. Ik rijd tegenwoordig al whatsappend met 150 kilometer per uur over de A4 en parkeer daarna op de stoep. Alles kan als je maar een eigen bijdrage betaalt.

Boete. Laten we het beestje gewoon bij de naam noemen. Voortschrijdende vaccinatiedwang. Wie niet wil vaccineren, omdat hij bang, wantrouwend, vroom, complot- en/of andersdenkend is, of een kind ouder dan 13 jaar met een autoritaire ouder die vaccineren verbiedt, kan kiezen tussen een toegangsontzegging voor bijeenkomsten met meer dan 75 mensen, of een boete.

D66, CDA en VVD haalden net geen meerderheid, maar Volt, het mini-D66, werd van harte bereid gevonden om de motie een meerderheid te geven. Bijzonder, aangezien de formatie toch telkens struikelt omdat D66 eigen beslissingen over het lichaam (zoals bij voltooid leven) zo hoog in het vaandel heeft staan dat samenwerking met ChristenUnie schier onmogelijk is. Maar die houding draait 180 graden wanneer het gaat over de eigen keuze om te vaccineren. Dan staat de partij vooraan om met boetes te smijten.

Het is ook bijzonder omdat D66 de infrastructuur waarmee die restricties worden opgelegd, bijvoorbeeld de corona-app, sterk bekritiseerde. Nog steeds staat er op de D66-website te lezen dat „D66 alleen voorstander is van de inzet van een dergelijke app wanneer het de vrijheid en privacy van de gebruikers respecteert”. De privacy werd daarna aardig gerespecteerd. Maar de vrijheid sneuvelde snel.

Ik mis ze wel. De politici die zeiden: „Ik vind het afschuwelijk wat u zegt, maar ik zal uw recht verdedigen het te zeggen”. De oorspronkelijke critici van de app vind ik nu akelig stil.

Misschien was dit soort vaccinatiedwang gerechtvaardigd geweest als die laatste 10 procent ongevaccineerden daadwerkelijk een groot verschil hadden gemaakt. Als we in een land zouden wonen dat het virus met hand en tand bestreed. Waar alles op alles werd gezet om besmettingen te voorkomen. Maar zo’n land was Nederland niet. Eerder werden mondkapjes en andere beperkingen wél afgeschaft en een hoog niveau van besmettingen en ziekte getolereerd om het leven zo vrij en mondkaploos mogelijk te laten. Mondkapjesaversie was gemeengoed in Haagse kringen, mensen als Rutte en Grapperhaus konden zich daar alles bij voorstellen. Maar vaccin-aversie? Wantrouwen? Dat kwam alleen voor in de minder opgeleide groepjes, wetenschapswantrouwers, alles ver buiten de Haagse bubbel. Die kon je best de duimschroeven aandraaien.

Dit soort maatregelen zullen heus een beetje helpen. Een paar procentjes meer gevaccineerden leveren vast en zeker een paar procent minder patiënten op. Maar wat geven we ervoor op?

Vrijheid. Niets minder dan dat. Er zijn er nu veel die ervan overtuigd zijn dat die vrijheidsinperking echt maar heel kort duurt – twee prikjes maar, nog een paar weken. Ik vrees dat ze zich erop verkijken. Kijk naar Israël, ruwweg de helft van de mensen die daar wordt opgenomen in het ziekenhuis is gevaccineerd. De gevaccineerde patiënten zijn het eerste bewijs van snel wegebbende immuniteit. Er komen dus derde prikken, en vierde prikken, en telkens nieuwe mutanten, die vijfde en zesde en zevende prikken behoeven. Grote uitbraken zorgen ervoor dat testen voor toegang in stand moet worden gehouden. Als we niet meer van de D66-weg van dwang en uitsluiting komen, dan zullen we echt nog een tijd op die weg moeten blijven doorwandelen. Dat soort ‘hellend vlak’-argumentatie moet je normaal argwanen, maar in de coronacrisis is het telkens weer de realiteit gebleken.

Nogmaals, ik heb me laten vaccineren. Maar ik zal het recht verdedigen van hen die dat echt niet willen.

Rosanne Hertzberger is microbioloog.

NRC