Ad Verbrugge in gesprek met hoogleraar Europese studies Paul Scheffer.
16-11-2020
“Wat je moet doen is [..] godsdienstvrijheid verdedigen, maar dat is tegelijkertijd onlosmakelijk verbonden met de vrijheid van godsdienstkritiek.”
Scheffer benadrukt in dit gesprek hoe opvallend het is dat Amerika voor Nederland zo dichtbij voelt. We volgen de Duitse of Belgische politiek nauwelijks, terwijl wat daar gebeurt veel meer impact heeft op ons land. “De westerse blikrichting zit er in Nederland heel diep in.” Wat betreft de uitslag van de verkiezingen in Amerika: die laten volgens hem zien hoe groot de achterban van Trump is.
“Dat laat een kant van Amerika zien waar we over moeten blijven nadenken.” Scheffer plaatst dan ook wel een kritische kanttekeningen bij de verkiezing van Biden. “Is hij degene die ziet wat de problemen zijn van een onbekommerde globalisering en vrijhandel met zich meebrengen? [..] Daar heb ik wel m’n vraagtekens bij.”
Daarnaast waarschuwt Scheffer voor een directe vergelijking tussen Amerika en Europa of Nederland. “Wat er mis gaat als mensen naar Amerika kijken is dat ze de geschiedenis van de slavernij en honderd jaar gedwongen segregatie niet duidelijk onderscheiden van de geschiedenis van migratie. Dat is een enorm verschil.” Een begrip als ‘institutioneel racisme’ hoort volgens Scheffer thuis in de context van de gedwongen segregatie. Europa kent die geschiedenis niet. “De woorden doen ertoe. Om Nederland te karakteriseren als een land dat in de greep is van een wijdverbreid institutioneel racisme vind ik echt een paar stappen te ver gaan.” Wat evenwel niet wegneemt dat we moeten wegkijken voor de discriminatie die wel degelijk bestaat. Het grootste gevaar is dat emancipatiebewegingen zelf de trekjes van hun opponent gaan overnemen. Scheffer: “Mijn vrees is dat het antiracisme een spiegelgevecht aangaat met het racisme.” Hij pleit voor verantwoordelijkheid in plaats van collectieve schuld. Wat betreft de radicale islam en de spanning tussen religie en onderwijs stelt Scheffer: “Wat je moet blijven verdedigen vind ik, en dat is ook een basis van wederkerigheid, is een doorleefd idee van godsdienstvrijheid waarbij godsdienst dus ook onderdeel is van de publieke ruimte. En ook niet wordt gezien als een anachronisme, maar als bron van inspiratie voor heel veel mensen. Godsdienstvrijheid verdedigen, maar tegelijkertijd onlosmakelijk verbonden met de vrijheid van godsdienstkritiek.” Het gevaar is ook hier, zo betoogt Scheffer, dat de twee tegenover elkaar worden geplaatst. “Je moet altijd uit het spiegelgevecht zien te blijven.” Toch zal daarbij conflict onvermijdelijk zijn. “Dingen veranderen ook door ze op een scherpe manier aan de orde te stellen.” -- 0:30 Hoe heb jij naar de Amerikaanse verkiezingen gekeken? 3:11 Over de verkiezingsuitslag in Amerika 6:32 Hoe kijk je naar het stemgedrag van zwart-wit, wat minder eenduidig is dan je zou verwachten? 12:06 Hoe kijk jij naar de synthese tussen populisme en conservatisme bij de Republikeinse Partij? 17:20 Wat gaat er mis als de taal en situatie van Amerika op Europa wordt toegepast? 26:07 Over het witte privilege en de schuld van de witte man 31:20 “Mijn vrees is dat het antiracisme een spiegelgevecht aangaat met het racisme” 41:44 Over de relatie tussen zinverlies en de zoektocht naar een identiteit 44:53 Hoe kijk jij op dit moment naar de ontwikkelingen in Europe rond de radicale islam? -- De Nieuwe Wereld TV is een platform dat mensen uit verschillende disciplines bij elkaar brengt om na te denken over grote veranderingen die op komst zijn door een combinatie van snelle technologische ontwikkelingen en globalisering. Het is een initiatief van journalist Paul van Liempt, filosoof Ad Verbrugge en David van Overbeek De Nieuwe Wereld TV wordt gemaakt in samenwerking met de VU, Centrum Ethos en Filosofische School Nederland.
0 reacties :
Een reactie posten