De andere kant van de arbeidsmigrantenhuisvesting

 HOLLANDS KROON – Veel politici en werkgevers vinden arbeidsmigranten noodzakelijk om onze economie draaiende te houden.

29-11-2020

Zij stellen dat Nederland niet zonder arbeidsmigratie kan. Uit onderzoek blijkt dat de werkgevers de lusten en de maatschappij de lasten dragen. Vakbonden en een aantal politieke partijen trachten de Nederlandse werknemer concurrerend te maken met de arbeidsmigrant. In de praktijk lukt dat niet. Een eerlijke en toekomstbestendige arbeidsmarkt is een arbeidsmarkt zonder arbeidsmigranten; Nederland zonder arbeidsmigranten.

In gesprek met Martin Vis die de andere kant van de medaille wil belichten zegt Vis: “Arbeidsmigranten vanuit EU-landen met lagere lonen zijn op zoek naar meer welvaart en komen werken in ons land. Dit leidt tot uitbuiting, oneerlijke concurrentie en maatschappelijke ontwrichting. Bij grote aantallen arbeidsmigranten leidt dit tot verdringing op de arbeidsmarkt en huisvesting. Zijn arbeidsmigranten voor onze maatschappij wel zo voordelig en echt noodzakelijk als politici en economen beweren? Om dat te beoordelen kijken we naar werk en inkomen van de migranten, de bedrijven waar deze werkzaam zijn en de gevolgen voor maatschappij, politiek, klimaat- en coronacrisis. Onderaan staan een aantal mogelijkheden om te komen tot een land zonder arbeidsmigratie. De vele misstanden in de begeleiding en opvang van migranten bekijken we hier niet.”

Wat zijn arbeidsmigranten? Dat zijn de mensen uit andere EU landen voornamelijk Oost-Europese landen zoals Polen, Roemenië die hier komen werken met een kort of een lang contract. Een aantal Oost-Europese landen verleent werkvergunningen aan mensen buiten de EU. Deze mensen kunnen in Nederland komen door het vrije verkeer van personen, diensten en goederen binnen de EU. Polen gaf honderdduizenden werkvergunningen af, waardoor veel Oekraïners en een groeiend aantal arbeidsmigranten uit Azië in de EU kan werken. De bijna 1 miljoen migranten in Nederland werken vooral in agrarische bedrijven, distributiebedrijven, de bouw, transport en slachterijen. Voor deze bedrijven zijn arbeidsmigranten zeer voordelig.

Arbeid en inkomen

Waarom zijn arbeidsmigranten zo interessant voor werkgevers? Arbeidsmigranten doen meestal zwaar, vuil of eentonig werk tegen een minimum loon. Door de lage salarissen verdringen de migranten de Nederlander. Een Pool verdient hier 2x en een Roemeen 5x modaal het loon van het thuisland. Als een Nederlander 2x modaal krijgt voor dit werk dan staan ze waarschijnlijk in de rij.

“Werkgevers hebben liever migranten dan Nederlanders doordat zij voor migranten minder belasting betalen en subsidies ontvangen; A1 constructie, ET-regeling en LIV (uitleg onderaan). Sommige werkgevers of uitzendbureaus verdienen ook nog eens aan de huisvesting van de migrant. Een ander voordeel is dat migranten jong en gezond zijn. Met flexibele contracten werken zij veel uren per week. Terwijl Nederlanders niet allemaal jong en gezond zijn waardoor veel meer maatwerk nodig is,” aldus Martin Vis

Voor kenniswerkers uit het buitenland (expats) bestaat een 30% regeling. Van het brutoloon mag 30% netto uitbetaald worden om de onkosten te dekken.

En dan zijn er nog de vele zeer winstgevende illegale trajecten. Veel arbeidsmigranten zijn niet geregistreerd in de Basisregistratie Personen (BRP). De bevolking van Den Haag telt officieel 5% arbeidsmigranten uit Polen, Roemenië en Bulgarije. Volgens de wethouder van Den Haag zijn het er in werkelijkheid 2x zoveel.

Bedrijven

“Zijn zoveel arbeidsmigranten wel nuttig voor onze maatschappij? Als voorbeeld nemen we de glastuinbouw omdat deze op grote schaal al tientallen jaren gebruikmaakt van arbeidsmigranten. De producten zijn voornamelijk voor de export bedoeld. Paprika’s gaan zelfs met het vliegtuig naar Japan. Export is mogelijk omdat Nederland zo’n goedkoop en kwalitatief goed product levert. Maar wie betaalt dat eigenlijk? Het grootste deel van de winst van deze bedrijven gaat naar de bank voor aflossing en rente. De winst van de bank verdwijnt naar de aandeelhouders van de bank over de hele wereld. Ongeveer 7,5 % van al het gasverbruik in Nederland wordt in de kassen verstookt. Hiervoor krijgen de tuinders ieder jaar 160 miljoen korting op hun energierekening. De glastuinbouw is verantwoordelijk voor veel milieuvervuiling: een hoge CO2-uitstoot, allerlei afvalstromen (alleen de paprika wordt verkocht), lichtvervuiling, horizonvervuiling, transportuitstoot door alle vliegbewegingen nodig voor de export etc. De maatschappelijke kosten van de glastuinbouw zijn veel hoger dan de opbrengst,” gaat Martin Vis verder tegen de redactie

Steeds meer bedrijven worden opgezet of uitgebreid rondom het ordinaire verdienmodel “arbeidsmigranten”. De concurrentiestrijd tussen bedrijven gaat over de goedkoopste arbeidskrachten en dat zijn de uitgebuite arbeidsmigranten. In deze concurrentiestrijd kunnen werkgevers zich onmogelijk aan de afgesproken regels houden als andere bedrijven gebruik maken van de mazen in de wet.

Maar goedkope arbeidskrachten remmen de ontwikkeling van robotisering en automatisering. Robotisering en automatisering zijn exportproducten van de toekomst. Het vervangen van de arbeidsmigrant door duurdere Nederlandse arbeidskrachten stimuleert de ontwikkeling van robots en automatisering. Arbeidsmigranten inzetten vanwege het lage salaris is voor de toekomst geen goede keus.

Maatschappij

Wat zijn de maatschappelijke gevolgen van deze grote aantallen migranten? Deze bijna oneindige toestroom van arbeidsmigranten is een enorme verstoring van de vrije markt voor arbeid. Lonen van laag en midden opgeleide Nederlanders staan zwaar onder druk. Veel Nederlanders zijn al uit de arbeidsmarkt gedrukt; zij zijn werkeloos of hebben een mager baantje. De expats verstoten nu ook de Nederlandse kenniswerkers op de arbeidsmarkt. Dat gaat als volgt. Op een openstaande functie komen geen gekwalificeerde sollicitanten. Een werkgever kan een Nederlander opleiden maar vindt dat te kostbaar. Hij zoekt liever een arbeidsmigrant uit de EU of uit een ander deel van de wereld. Arbeidsmigranten voor kenniswerk komen hier graag werken tegen een lager salaris dan de Nederlander. De lonen in het thuisland van de expats zijn bijna altijd een stuk lager dan bij ons.

Martin Vis: “Het grote aantal arbeidsmigranten kost de Nederlandse gemeenschap veel geld. Veel subsidiegeld gaat naar werkgevers van arbeidsmigranten. Met de regelingen voor arbeidsmigranten lopen wij ook veel belastingen en premies mis. De Nederlandse werknemer moet daarvoor extra betalen en heeft steeds minder te besteden. Het vrij besteedbaar inkomen van de lage en midden inkomens is de laatste 20 jaar nauwelijks toegenomen. De vaste lasten zijn veel sneller toegenomen dan de loonsverhogingen. Steeds meer mensen maken gebruik van de voedselbank.”

Veel ambtenaren en zorgmedewerkers zijn nodig voor de maatschappelijke begeleiding van arbeidsmigranten. Met een miljoen arbeidsmigranten is dat ongeveer 5% van onze overheid. Denk daarbij aan politie, gemeente- en rijksambtenaren, de belasting, artsen, ambulance personeel etc. Migranten maken gebruik van onze sociale voorzieningen maar hebben daar lang niet allemaal langdurig aan bijgedragen.

In opdracht van het bedrijfsleven berekende het SEO in 2016 dat arbeidsmigranten van grote economische waarde zijn. Zij brengen ongeveer 5 miljard netto in de schatkist waar de maatschappelijke kosten van betaald kunnen worden zoals de gezondheidszorg, sociale Zekerheid, huisvesting en sociale integratie. In de berekening zijn niet meegenomen de uren van alle ambtenaren voor de begeleiding van arbeidsmigranten; kosten 10 tot 15 miljard. Maar het allerbelangrijkste wat niet is meegenomen in de berekeningen zijn de kosten van de verdringing van de Nederlandse werknemer op de arbeidsmarkt; een veelvoud van dat bedrag.

Zodra een migrant ons land binnenkomt, moet deze huisvesting hebben. Huisvesting die onze gemeenschap moet voorschieten want de migrant heeft nog niets verdiend en betaald. Aan woonruimte is al een groot gebrek voor onze eigen bevolking. De huisvesting voor een miljoen arbeidsmigranten komt overeen met wat op dit moment tekort is aan huizen voor de totale bevolking. Arbeidsmigranten wonen nu steeds vaker in huizen in de wijk. Als arbeidsmigranten een huis in de wijk betrekken krijgen de buren iedere 3 maanden nieuwe buren (arbeidsmigranten). Nieuwe buren die bijvoorbeeld niet weten hoe het huisvuil geregeld is, die geluidsoverlast geven, die de parkeerplaatsen voor het huis in gebruik nemen, waar je geen praatje mee kan maken, die voornamelijk uit mannen bestaan, waar geen gordijnen voor de ramen hangen etc. De sociale binding in een straat verdwijnt snel zodra één of meerdere huizen in de straat in gebruik zijn als migrantenwoning.

De geschiedenis leert ons dat de lasten van de arbeidsmigratie ons generaties lang blijven volgen. De cultuur en religie zijn duidelijk anders dan die van de autochtone Nederlander. Mensen uit een land zoeken elkaar op en vormen een gemeenschap binnen een gemeenschap.

En dan is daar nog de corona crisis die de hardnekkige tweedeling in de maatschappij versterkt. Veel ontslagen vallen in de dienstensector (midden- en laagopgeleiden) waar voornamelijk Nederlanders werken. In de maaksector waar de arbeidsmigrant werkt, vallen weinig ontslagen. Het verschil tussen arm en rijk neemt toe, de onderlinge tolerantie neemt af en de tegenstellingen verharden. De tweedeling in de maatschappij neemt toe en het populisme krijgt steeds meer aanhangers.

Politiek

“Politici willen meer arbeidsmigranten zodat de economie groeit. Weinig partijen willen een rem op het aantal arbeidsmigranten en zijn voornamelijk bezig betere huisvesting te eisen. Maar onze aarde laat geen groei meer toe. Onze welvaart is op deze aarde voor maximaal 4 miljard mensen duurzaam te handhaven en wij zijn nu al met ruim 7 miljard mensen. De klimaatcrisis is een gevolg van de economische groei en is veroorzaakt door te veel CO2-uitstoot. Een groeiende economie betekent meer productie en dus meer energieverbruik. Deze energie komt bijna geheel uit fossiele brandstoffen en levert meer CO2-uitstoot op. Maar wij hebben in het klimaatakkoord juist afgesproken dat wij minder CO2 zullen uitstoten,” aldus Martin Vis

Het programma Nieuwsuur heeft met “De keerzijde van open grenzen” duidelijk laten zien waar het fout gaat met het vrije verkeer binnen de EU. Veel hoogopgeleide, talentvolle jongeren zijn bijvoorbeeld uit Letland vertrokken als arbeidsmigrant. Het land heeft enorm last van leegloop en is ontwricht. De Letse samenleving gaat naar de knoppen. De conservatieve generaties blijven achter. Oost-Europeanen denken steeds conservatiever en de kloof met de West-Europeanen is steeds groter.
De belangrijkste reden voor de Brexit is de uit de hand gelopen arbeidsmigratie naar Groot Brittannië. Lager en midden opgeleiden zijn door de arbeidsmigratie teveel aan de kant gezet. Het vrije verkeer binnen de EU is bedoeld om de tegenstellingen tussen landen te verkleinen en niet te vergroten. Dit is een belangrijk argument om arbeidsmigratie aan banden te leggen. Gebeurt dit niet dan volgt ons land het voorbeeld van Brexit. Steeds meer mensen stemmen op partijen die een Nexit propageren.

Conclusie

De grootschalige arbeidsmigratie heeft vele nadelen en slechts één zogenaamd voordeel; winsten voor bedrijven. Het grootste gedeelte van deze winsten gaat naar aandeelhouders over de hele wereld. Arbeidsmigratie zeer snel afbouwen is noodzakelijk. Met een rem op de arbeidsmigratie gaan de lonen voor zwaar, vies of eentonig werk vanzelf omhoog. Nederlanders willen dan weer de plaats innemen van de arbeidsmigranten en de werkeloosheid lost op. Natuurlijk gaan daarbij bedrijven failliet. Maar dat zijn bedrijven die bestaansrecht ontlenen aan het ordinaire verdienmodel “de arbeidsmigrant”. Een greep uit de voordelen zijn: het welzijn in ons land neemt toe, de EU blijft bij elkaar en de CO2-uitstoot vermindert. De huizenprijzen dalen naar normale waarden. Minder transport betekent minder fileproblemen en minder asfalt.

Welke maatregelen zijn nodig?

Volgens Martin Vis zijn maatregelen op allerlei niveaus nodig om het aantal arbeidsmigranten snel terug te dringen. Schaf de subsidies af zoals ET, LIV en energiesubsidie glastuinbouw. “Zorg voor meer toezicht op naleving van de regels. Betaal dit toezicht met een extra heffing op de uurtarieven van arbeidsmigranten.”

Verbind arbeidsmigratie aan strikte regels voor taal en huisvesting. „Neem als overheid zelf de regie stevig in handen, en laat het arbeidsmarktbeleid niet bepalen door de machtige werkgeverslobby.” Verplicht arbeidsmigranten taalles te volgen op kosten van de werkgever (voorbeeld uit Zweden). Verkoop huizen onder de miljoen alleen aan economisch gebonden mensen binnen de gemeente. Stel een quotum voor migranten in voor huurwoningen. Eis van arbeidsmigranten dat zij in dezelfde gemeente wonen en werken. Voor een woning komen eerst de starters aan de beurt en daarna de arbeidsmigranten. Voor arbeidsmigranten betekent geen fatsoenlijke huisvesting of kennis van de taal ook geen werk.

Over het vrije verkeer binnen de EU zegt Martin Vis: “De EU moet het vrije verkeer van mensen en diensten inperken. Met dit vrije verkeer nemen de tegenstellingen tussen landen toe. Zo doorgaan betekent meer populisme en uiteindelijk een uiteenvallen van de EU.”

Uitleg belasting en subsidie constructies

Met de ‘A1- constructie’ laten uitzendbureaus personeel van een buitenlands dochterbedrijf voor een schijntje in Nederland werken. Dit is de A1 constructie genoemd omdat vooral in de transportsector deze truc werd toegepast. Eerst een buitenlands bedrijf opkopen en de migranten dan uitbetalen via dit dochterbedrijf. Belasting en sociale premies worden niet hier, maar in het desbetreffende land afgedragen. Via deze weg komen namelijk ook mensen van buiten de EU in Nederland werken. Het inhuren van arbeidskrachten via deze weg scheelt bedrijven tot 3 euro per gewerkt uur, berekende ABN Amro. 

Met de ET-regeling is het mogelijk om arbeidsmigranten een belastingvrije vergoeding te geven voor extra kosten die ze moeten maken. Hierdoor stijgt het netto loon van de arbeidsmigrant. Het voordeel voor de werkgever is dat de loonkosten dalen. De ET-kosten zijn de extra kosten voor levensonderhoud, de kosten voor dubbele huisvesting en de reiskosten van en naar het land van herkomst voor familiebezoek. Sommige werkgevers zorgen ook voor de huisvesting. Op creatieve wijze gaan dan de loonkosten omlaag terwijl de arbeidsmigrant een hoger netto salaris ontvangt. Dit gaat ten koste van de sociale verzekeringen en de belasting. De Nederlandse werknemer draait dan voor die kosten op.

Het LIV is een riante subsidieregeling voor werkgevers die het laagste salaris betalen. Deze ‘primarkpremie’ – vooral grote ketens als Primark en Hema profiteren van de regeling – houdt honderdduizenden werknemers gevangen in het minimumloon. Want: ‘Wie meer gaat betalen, krijgt minder subsidie.’ De Rijksoverheid betaalt de werkgever € 0,52 per uur voor iedere werknemer die minder dan 125 procent van het minimumloon verdient met een maximum van € 1.000 per kalenderjaar. In combinatie met de ET-regeling kan de werkgever iedere arbeidsmigrant in deze regeling laten vallen.

Martin Vis is van de website StemWijzerVoorDeToekomst.nl