Foto: NASA.
Wetenswaardigheden over de planeet Mars
Een bijdrage van Ap Cloosterman.
Voor het voorafgaande artikel, ‘De reis naar Mars en het doel van het onderzoek’, zie hier.



Het ontstaan van planeten
Shutterstock.
De enorme gaswolk van supernova restanten heeft 4,6 miljard jaar geleden geleid tot het ontstaan van de Zon. Ongeveer 99% van het beschikbare materiaal is in de Zon opgegaan.
Uit de restanten van het materiaal zijn de planeten gevormd, waarbij Jupiter al 70% van dit 1% overblijfsel opslokte. Door de aantrekkingskracht van de Zon zijn de zwaardere materialen in de richting van de Zon getrokken en dat is de reden dat planeten zoals Mercurius, Venus, Aarde en Mars uit vast materiaal bestaan en de overige planeten uit zeer licht materiaal bestaan (gas). Pluto vormt een uitzondering. Zij is afkomstig uit een ander stelsel en is ingevangen door ons zonnestelsel.
Bij het samentrekken van de enorme gaswolk is een platte schijf ontstaan, waardoor praktisch alle planeten zich in hetzelfde platte vlak bewegen.
Planeten en hun banen om de zon
International Astronomical Union.
Een planeet is een hemellichaam,
► dat een baan om een ster (Zon) beschrijft;
► dat genoeg massa heeft om bolvormig te zijn;
► dat de omgeving van zijn baan heeft schoongeveegd;
► dat zelf geen licht geeft, maar het licht van zijn ster weerkaatst.
Plaats van Mars aan de hemel
Een oppositie is het beste moment om een planeet zoals Mars waar te nemen. Tijdens de oppositie staat een planeet precies tegenover de Zon aan de hemel. Dit betekent, dat de planeet vrijwel de hele nacht te zien is: de planeet komt op rond zonsondergang en gaat rond zonsopkomst weer onder.
Foto: Star Walk 2.
Een nieuw beeld dat de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA heeft vrijgegeven, toont de Aarde en de Maan op één foto vanuit Mars. De foto werd samengesteld uit beelden van de Mars Reconnaissance Orbiter van NASA, en toont ons hoe we er vanaf 205 miljoen kilometer uitzien.
De bruine vlek in het midden van de Aarde is Australië.
Foto: NASA.
Bijzonderheden van Mars
De naam Mars is afkomstig van de Romeinse God van de Oorlog. De gemiddelde afstand tot de Zon is 230 miljoen km. De afstand Aarde-Zon is 150 miljoen km. De rotatietijd (een volledige ronde) is 24 uur, 39 minuten, 35 seconden (Aarde 23 uur, 56 minuten, 4,1 seconden). De baan rondom de Zon duurt 687 dagen (Aarde 365 dagen). Een Marsiaans jaar komt dus overeen met ongeveer twee aardse jaren. Op Mars ben je dus een factor twee jonger, hoewel dat niet zal blijken uit het aantal rimpels.
De maximale dagtemperatuur is +25° C (Aarde: +51° C). De minimale nachttemperatuur is -130° C (Aarde: -58° C).
De diameter van Mars is: 6.790 km. De diameter van de Aarde is: 12.756 km.
Shutterstock.

De aardas maakt een hoek van 23° met de ecliptica. Dat betekent dus dat de Aarde schuin tegen de Zon “aankijkt”. De as van Mars maakt ongeveer eenzelfde hoek als die van de Aarde en dat betekent dat Mars dezelfde seizoenen kent.
De ecliptica of schijnbare zonneweg is de schijnbare jaarlijkse baan van de zon ten opzichte van de sterren aan de hemelbol. Het vlak van de ecliptica bevat dus zowel het middelpunt van de zon als dat van de Aarde.
Afbeelding: Astro-Pallas.
Mars wordt ook wel “de rode planeet” genoemd en is goed zichtbaar. De bodem is bedekt met ijzeroxide of wel roest en is bezaaid met rotsblokken. Het stof dat het oppervlak van Mars bedekt is net zo fijn als talkpoeder. Onder de laag stof bevindt zich een korst die voornamelijk uit vulkanisch basaltgesteente bestaat. De bodem van Mars bevat ook voedingsstoffen zoals natrium, kalium, chloride en magnesium. De korst is ongeveer 50 kilometer dik. Men vermoedt dat de korst uit een geheel bestaat.
Mars lijkt in meerdere opzichten op de Aarde: 4 seizoenen, twee poolkappen, lengte van de dag, opgedroogde rivierbeddingen, vulkanen en woestijnen.
Mars heeft slechts 1/3 van de zwaartekracht t.o.v. de Aarde, waardoor veel gassen uit de atmosfeer in de ruimte verdwijnen. Er heerst dus een lage luchtdruk. Zuurstof komt er nauwelijks voor. Door het ontbreken van ozon kan Uv-straling ongehinderd doordringen.
De atmosfeer op Mars is zeer ijl en dat betekent dat meteorieten niet in deze atmosfeer door wrijving zullen verbranden en dus als gevaarlijke projectielen kunnen inslaan.
Het kan op Mars hard stormen, waardoor grote stofwolken opwaaien. Dit is verre van ideaal voor zonnepanelen.
De kern van Mars bestaat uit vast ijzer en nikkel en heeft een diameter van 2800 km.
Door het ontbreken van vloeibaar ijzer is er op Mars geen magnetisme aanwezig. De korst is ongeveer 50 km dik.
Mars heeft twee manen: Deimos (Grieks voor Paniek) en Phobos (Grieks voor Angst). De maantjes zijn 10 tot 20 km in grootte en zijn aardappelvormig.
Marsmaantjes
Shutterstock.


Een opvallende foto is gemaakt in 1976 door de Viking-1 en staat bekend als het “schijnbare gezicht van Mars”. Het gezicht is 1,5 km breed. Eerder dacht men dat er een beschaving op Mars moest zijn geweest, maar uit latere foto’s is gebleken dat er sprake is geweest van winderosie.
Het oppervlak van Mars is bezaaid met kraters van inslagen.
Mars kent geen magnetisme en heeft dus ook geen magnetisch veld rondom en staat daarom bloot aan een bombardement van geladen deeltjes van de zonnewind.
De luchtdruk aan het oppervlak is slechts 1% t.o.v. de aardse luchtdruk en komt overeen met een aardse luchtdruk op 35 km hoogte.
Waterijs is in grote hoeveelheden aanwezig, vooral aan de twee poolkappen. De hoeveelheid water die ligt opgeslagen in de ijskap op de zuidpool van Mars is voldoende om in gesmolten toestand het hele Marsoppervlak te bedekken met een 11 m dikke laag water. Naast het in de poolkappen opgeslagen water, bevindt zich een grote hoeveelheid water in de Marsbodem in de vorm van permafrost.
Een opvallende foto is gemaakt in 1976 door de Viking-1 en staat bekend als het “schijnbare gezicht van Mars”. Het gezicht is 1,5 km breed. Eerder dacht men dat er een beschaving op Mars moest zijn geweest, maar uit latere foto’s is gebleken dat er sprake is geweest van winderosie.
Het oppervlak van Mars is bezaaid met kraters van inslagen.
Mars kent geen magnetisme en heeft dus ook geen magnetisch veld rondom en staat daarom bloot aan een bombardement van geladen deeltjes van de zonnewind.
De luchtdruk aan het oppervlak is slechts 1% t.o.v. de aardse luchtdruk en komt overeen met een aardse luchtdruk op 35 km hoogte.
Waterijs is in grote hoeveelheden aanwezig, vooral aan de twee poolkappen. De hoeveelheid water die ligt opgeslagen in de ijskap op de zuidpool van Mars is voldoende om in gesmolten toestand het hele Marsoppervlak te bedekken met een 11 m dikke laag water. Naast het in de poolkappen opgeslagen water, bevindt zich een grote hoeveelheid water in de Marsbodem in de vorm van permafrost.
Het lijkt erop, maar dat wordt door sommige wetenschappers weer ontkend, dat stromend water in het verleden de oorzaak is geweest voor het ontstaan van de enorme geulen. De randen van de geulen zijn minder stijl dan we op Aarde zijn gewend. Dit heeft ermee te maken dat de zwaartekracht op Mars veel lager is dan op Aarde.
Foto: NASA.
Wordt vervolgd.