Waarom Kabinet Schoof vroegtijdig viel – en wat er daarna komt

 Het was een kwestie van tijd.

Waarom Kabinet Schoof vroegtijdig viel – en wat er daarna komt

5-6-2025 Professor David Pinto

Direct bij de installatie voorspelde ik: Kabinet Schoof houdt het geen jaar vol. Niet omdat ik zelf politieke ambities koester – integendeel. Ik ben er totaal ongeschikt voor: ongeduldig, compromisloos, veeleisend en vastberaden. Maar ik ben wél gezegend met een scherpe analytische geest en een verrassend goed ontwikkeld politiek instinct.

De val van dit kabinet is dan ook geen verrassing. Een ambtelijke premier zonder charisma – Schoof, een technocraat pur sang – en een verzameling veelal middelmatige bewindspersonen en politieke meelopers, maakten dit van meet af aan een wankel geheel. Het was een kwestie van tijd.

Wat me echter vooral opvalt, zijn de oppervlakkige analyses in media en politiek Den Haag. Allerlei zelfverklaarde experts buigen zich over de vraag waarom Wilders de stekker eruit trok, maar missen de kern: ze onderschatten Wilders structureel. Niet alleen als politicus, maar ook als strategisch denker.

Ik ken hem persoonlijk. Jaren geleden zaten we samen in de Topkadertraining van de VVD. Al toen viel zijn uitzonderlijke politieke intelligentie op. Hij verliet de VVD in z’n eentje en bouwde de PVV eigenhandig uit tot de grootste partij van het land – ondanks een achterban met vaak beperkte bestuurlijke of intellectuele bagage. Een prestatie van formaat.

Waarom trok Wilders de stekker eruit?
Timing is alles in de politiek. En daarin is Wilders meesterlijk. Hij zag het juiste moment haarscherp aankomen. Pieter Omtzigt, misschien wel het intellectuele anker van NSC, trok zich terug – en daarmee verdween voor Wilders een belangrijk deel van de stabiliserende kracht binnen de coalitie.

Tegelijkertijd merkte Wilders dat het publieke sentiment steeds verder kantelt: de weerstand tegen de islamisering van Nederland groeit snel. Ook de VVD – met Yesilgöz aan het roer – begint dit in te zien. Wilders koos dus voor de aanval: hij liet het kabinet klappen voordat de VVD dat kon doen en het electoraal voordeel zou grijpen. Strategisch briljant.

Yesilgöz en de nieuwe realiteit
Waar eerdere VVD-figuren zoals Ed Nijpels Wilders nog als paria behandelden, beseft Yesilgöz beter dan wie ook dat samenwerking met de PVV onvermijdelijk wordt. Ze houdt de deur open – en terecht.

Mijn volgende voorspelling: bij de komende verkiezingen zullen PVV en VVD opnieuw hoog scoren. JA21 kan daar in meegaan, mits ze met een helder en gedurfd programma komen. De kans op een nog rechtsere coalitie dan Kabinet Schoof is reëel.

Wat is er nodig? Een visionair en moedig programma
Het is tijd voor echte keuzes. Politieke moed. Een krachtig programma dat het publieke sentiment niet alleen benoemt, maar ook vertaalt naar beleid. Bijvoorbeeld:

- Grondwetsherziening die rekening houdt met het mislukken van het multiculturele experiment;
- Erkenning dat de islam geen religie is zoals andere, maar een politieke ideologie die structureel botst met de fundamenten van de westerse, joods-christelijke beschaving;
- Aanpassing of afschaffing van Artikel 23 van de Grondwet, dat bijzonder onderwijs beschermt, ook als het haaks staat op de kernwaarden van de democratische rechtsstaat;
- Herziening van het demonstratierecht, dat steeds vaker misbruikt wordt door extremistische groeperingen;
- Verbod op vlaggen en symbolen van terroristische organisaties;
- Verbod op het openbaar uitdragen van ideologieën die fundamenteel onverenigbaar zijn met westerse waarden en mensenrechten.

Tot slot: een voorspelling
Een combinatie van PVV, VVD en Ja21 – of vergelijkbare rechtse partijen – met een moedig, inhoudelijk sterk programma, zou zomaar kunnen uitkomen op 80 of meer zetels. De basis voor een stevig, ideologisch gedreven kabinet ligt klaar. Maar dan moeten zij wel durven. 

Geen halve compromissen meer. Geen technocratisch bestuurtje. Maar visie, durf en een helder geluid met deze keer Wilders wél als premier.

Prof. dr. David Pinto
Hoogleraar-directeur Intercultureel Instituut-ICI, 
Expert Inburgering, Diversiteit en Inclusie (IDI)

NieuwRechts