Relevante juridische informatie blijft onder de pet
Trage Tweede Kamer legt steeds meer gebreken pensioenhervorming bloot
Jongeren die eindigen met een pensioenschuld, pensioen van ouderen dat helemaal niet inflatiebestendig is en een kabinet dat telkens te laat met belangrijke informatie komt. Na tientallen uren van parlementaire behandeling blijkt de nieuwe pensioenwet een rommeltje, schrijft Jeroen van Wensen.
Waarom een nieuw pensioenstelsel? Omdat het beter uitlegbaar is aan de deelnemers, een einde maakt aan ondoorzichtig geschuif met vermogens binnen een fonds, en de uitkeringen sneller kunnen worden geïndexeerd als de resultaten op de financiële markten dat toelaten.
De vraag is of het nieuwe pensioenstelsel dat nu voorligt wel aan die kenmerken voldoet. Berekeningen van het ministerie van Sociale Zaken laten zien dat iedereen baat heeft bij het stelsel, maar dat komt vooral doordat zich onder de motorkap een gevaarlijke financiële alchemie afspeelt.
Lees ook dit coververhaal uit 2021 terug: Stop onzalig pensioenplan. Over de vele haken en ogen aan het pensioenakkoord.
Een fonds mag het straks zo regelen dat jongere deelnemers (collectief) geld lenen van de gepensioneerden in het fonds.
Gepensioneerden krijgen hiervoor een vaste (hoge) rentevergoeding van de jongere deelnemers. Het pensioenfonds stopt het geleende geld in aandelen. Gaat het goed met de aandelen, dan schrijft het fonds hoge rendementen bij op de rekening van de jongeren. De gepensioneerden op hun beurt ontvangen een vaste stroom hoge rente-inkomsten.
Maar bij negatieve rendementen stort het bouwwerk in elkaar. Want gaat het fout met de aandelen (zoals bijvoorbeeld dit jaar het geval is), dan kunnen jongeren het geleende geld niet terugbetalen aan de ouderen. De jongere zit dan opgescheept met een pensioenschuld en de gepensioneerden zijn hun uitgeleende geld kwijt.
Beleggen met geleend geld is vaak geen goed idee. Ook in dit geval niet.
In onderstaande video probeert Pieter Omtzigt helderheid te verkrijgen van verantwoordelijk minister Carola Schouten (ChristenUnie). Verhaal gaat verder onder de video.
Relevante juridische informatie blijft onder de pet
Boven de pensioentransitie hangen grote juridische vraagtekens. Vooral bij het zogeheten invaren – het omzetten van de 1.400 miljard euro aan bestaande pensioenaanspraken naar het nieuwe stelsel – bestaat de vrees dat eigendomsrechten te veel worden aangetast. Een rechter kan om die reden een streep zetten door de hervorming. Een rampscenario, want hoe draai je zo’n hervorming ooit weer terug?
Daarom was het opvallend dat verantwoordelijk minister Carola Schouten (CU) pas deze week een brief van de Raad voor de rechtspraak uit juli van dit jaar openbaarde. Daarin uit de Raad zijn zorgen over de stortvloed aan juridische procedures waartoe het nieuwe pensioenstelsel kan leiden. De rechtspraak kan door het nieuwe stelsel geheel verstopt raken.
De minister vond het om onduidelijke redenen niet nodig om die informatie eerder met de Kamer te delen.
Belangrijke cijfermatige informatie komt te vaker te laat
Een belangrijke adviescommissie van het kabinet (de Commissie Parameters) lukt het maar niet om economische scenario’s te ontwikkelen die nodig zijn om het nieuwe stelsel goed te kunnen doorrekenen. Dat betekent dat de pensioensector en de politiek in het duister tasten over de effecten van het nieuwe stelsel op de uitkeringen.
Vandaar dat een deel van de Tweede Kamer eerst wil wachten op de bevindingen van de commissie, en pas dan de behandeling wil voortzetten. De vraag is natuurlijk waarom de commissie is vastgelopen, maar helaas wenst niemand van de Commissie Parameters dat uit te leggen in de Tweede Kamer (misschien een idee voor kabinet en Tweede Kamer om deze commissieleden voortaan maar niet meer in een adviescommissie te benoemen).
Intussen rekenen actuarissen door. Wat zou er bijvoorbeeld met de pensioenuitkeringen zijn gebeurd als het stelsel dit jaar al was ingegaan? De rente is dit jaar omhooggeschoten en aandelenkoersen zijn ingeklapt.
Wie wint en wie verliest als het pensioenfonds een rendement behaalt van -16,5 procent? Afbeelding afkomstig uit berekeningen van Actuarieel Adviesbureau Confident (het onderzoek staat hier.) Artikel gaat verder na de afbeelding.
Henk Bets van Actuarieel Adviesbureau Confident haalde al eerder fouten uit de berekeningen van het ministerie van Sociale Zaken. Deze week openbaarde hij op LinkedIn nieuwe berekeningen. Daarin zitten noodgedwongen aannames, omdat niet alle regels bekend of duidelijk zijn (zie bijlage 1 van de berekeningen). Maar er vallen wel opvallende conclusies te trekken.
De zogeheten solidariteitsreserve – dat is een nieuwe buffer om in slechte tijden de uitkeringen op peil te houden – werkt niet goed. Sterker nog, die buffer zorgt ervoor dat pensioenuitkeringen juist dalen in barre tijden.
En bij de pensioenuitkeringen doet zich volgens Bets berekeningen en aannames de situatie voor dat het verwachte pensioen van werknemers het afgelopen jaar flink zou zijn gestegen, maar de uitkeringen van gepensioneerden juist zouden zijn gedaald.
En dat terwijl vakbond FNV maar blijft herhalen dat iedereen in het nieuwe stelsel erop vooruitgaat.
Meer dan een rommeltje
Veel pensioenfondsbestuurders willen dat Den Haag vaart maakt met het nieuwe stelsel. Op dit moment doen pensioenfondsen het goed door de gestegen rente en na de overstap kunnen zij hun gepensioneerde deelnemers flinke pensioenverhogingen toekennen, zo is de idee.
Toch blijkt tijdens de (trage) parlementaire behandeling dat veel zaken in het wetsvoorstel nog helemaal niet deugen. Sterker nog, pas nu zien veel Kamerleden in dat de polder met het Pensioenakkoord uit 2019 een gedrocht heeft gecreëerd. Maar wie denkt dat de Tweede Kamer het akkoord daarom weer naar de tekentafel stuurt, heeft het mis.
Donderdag stemden 77 Tweede Kamerleden van de Tweede Kamer in met het voorstel om nog dit jaar de wet af te hameren (55 tegen), zodat die per juli 2023 in werking kan treden. Wel moet ook de Eerste Kamer instemmen.
0 reacties :
Een reactie posten