Allround agitator Willem Engel is vervelend en gevaarlijk, maar zijn nieuwste arrestatie geeft geen sterk beeld van de democratische rechtsstaat. Juist vanwege het grote wantrouwen in de overheid in Engels grote achterban is dat niet handig, schrijft Geerten Waling.
5-4-2022
Zondagochtend in Nijmegen. Twee politiebusjes manen een auto tot stoppen. De agenten hebben opdracht de bijrijder aan te houden. Het gaat om Willem Engel, dansleraar en voorman van Viruswaarheid. Zijn chauffeur en partner, Dorien Rose Duinker, filmt alles. Op haar herhaaldelijke verzoek om legitimatie van de agenten en de naam van het politiebureau waar Engel naartoe zal worden gebracht, krijgt zij geen antwoord. Haar filmpje gaat in een mum van tijd ‘viraal’ op Twitter. Een inmiddels bekend stramien, waarbij de rechtsstaat er niet goed op staat.
Willem Engel is een allround agitator tegen de staat. Net als zijn vader Cees en zijn broer Jan, die jarenlang oorlog voerden met de overheid over hun camping Fort Oranje in Zundert en ander vastgoed. Het procederen tegen de staat en het ondermijnen van de legitimiteit van zijn instituties zijn Willem met de paplepel ingegoten. Door zijn populaire beweging Viruswaarheid, gericht tegen het overheidsbeleid in coronatijd, verfijnde hij de kunst van ophitsing en opruiing, en kweekte hij een forse achterban van mensen die vol zijn van wantrouwen en wrok jegens de rechtsstaat. Zeker in een licht ontvlambaar politiek klimaat in crisistijd mag Willem Engel verachtelijk en gevaarlijk heten.
Geen uitingen meer op sociale media
Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.
Veel tegenstanders verkneukelden zich dan ook over het nieuws van zijn aanhouding. Net goed! Maar is het ook terecht? De arrestatie volgde kort op de eerdere vrijlating van Engel na twee weken voorarrest vanwege ‘opruiing’. Zijn vrijlating had als voorwaarde dat hij geen uitingen meer zou doen op sociale media. Daaraan hield Engel zich braaf. Dat hij toch werd ingerekend, kwam vermoedelijk doordat hij een interview had gegeven aan een interviewkanaal op YouTube. Technisch gezien is dat platform aan te merken als ‘sociaal medium’, maar het vraaggesprek verschilt in vorm niets van een traditionele media-uiting (zoals radio of televisie). Daarvoor was Engel geen verbod opgelegd – al zette Viruswaarheid het interview dan weer wel door op sociale media.
Los van de wankele rechtsgrond van zijn nieuwe arrestatie, is er ook een pragmatisch argument om Willem Engel niet zomaar op te pakken. Arrestaties en spreekverboden geven hem alleen maar aandacht, maken hem tot martelaar en gooien olie op een toch al fiks opgestookt vuur in de samenleving.
Daarnaast is er een principieel bezwaar. Weliswaar mag je niet zomaar alles zeggen, zeker niet als je anderen aanzet tot strafbaar gedrag. Maar Nederland is ook een democratie. En die kan alleen bestaan bij de gratie van een verregaande vrijheid van meningsuiting, ook als die mening abject is of berust op desinformatie. Een democratische overheid die burgers voorschrijft wat waar is en wat niet, en die vervolgens ‘onwaarheden’ bestraft en censureert, begeeft zich in troebele wateren.
Lees ook dit opiniestuk van Jelte Wiersma: OM moet zich niet laten afleiden in zaken tegen engerd Willem Engel
Demonstratierecht heilig en mag niet zomaar worden opgeschort
De zaak is extra precair doordat Willem Engel juist op weg was naar een demonstratie waar hij zou spreken. Het demonstratierecht is heilig en mag niet lichtzinnig worden opgeschort. Dat weet ook de voorzitter van de Nijmeegse veiligheidsregio, burgemeester Hubert Bruls, die gaat over demonstraties én arrestaties in zijn gebied.
Diezelfde Bruls (CDA) liep in 2014 voorop in een stoet van vijfhonderd burgers naar een Nijmeegs politiebureau om aangifte te doen tegen PVV-leider Geert Wilders, vanwege diens uitspraken over Marokkanen (‘minder, minder’). Hier doemt een ongemakkelijke vergelijking op met de zaak-Engel, die volgde op ruim 22.000 aangiftes tegen hem afgelopen januari. De persofficier van justitie zei destijds: ‘Het is niet één persoon die de aangifte heeft ondertekend, maar heel veel mensen. Dat geeft aan dat het leeft in de maatschappij, dus daar houden wij rekening mee.’
Daarmee ontstaat het beeld dat de rechtspraak te beïnvloeden is met ordinair petitiegedrag. Dat zet de deur open naar ouderwetse schervengerichten, een absolute schending van de grondslagen van de democratische rechtsstaat – hoe kwalijk en mogelijk strafbaar een verdachte als Willem Engel zich ook heeft gedragen.
En dat beeld kan die rechtsstaat, juist in het licht van het enorme wantrouwen onder delen van de bevolking, echt niet gebruiken.
ELSEVIER
2 reacties :
Gelukkig! Hij is weer vrij.
Wie denkt de Nederlandse overheid wel wie ze zijn?
Iemand zomaar oppakken kan niet in een democratie.
Welke democratie...
Een reactie posten