Christophe van der Maat (VVD) droomde als tiener van een militaire loopbaan. Nu moet hij als staatssecretaris van Defensie de Nederlandse krijgsmacht oplappen. Dat is hard nodig, want ons leger is niet voorbereid op oorlog met Rusland. „Ik ga als een malle aan de slag om alle achterstanden weg te werken.”
Olof van Joolen en Peter Winterman 1-3-2022
Hij is nog een grote onbekende op het Binnenhof. VVD’er Christophe van der Maat (41) is ruim een maand staatssecretaris van Defensie. Hij gaat over personeelsbeleid, vastgoed, ict én materieel bij de krijgsmacht. De oud-provinciebestuurder uit Breda heeft miljarden euro’s extra te besteden, maar dat is niet voldoende om twintig jaar bezuinigingen op Defensie goed te maken, erkent hij ook zelf.
En dus moet hij keuzes maken: over het sluiten van kazernes en de aanschaf van nieuwe spullen. Extra gevoelige keuzes in het licht van de oorlog in Oekraïne en de roep van de NAVO om meer militaire inzet, óók door Nederland.
Doorman
Dat onze krijgsmacht nog niet klaar is voor een oorlog tegen Rusland, blijkt als Van der Maat afgelopen week op werkbezoek gaat bij de Koninklijke Marine in Den Helder. „Als wij naar de Zwarte Zee gaan, kunnen we niks doen aan zelfverdediging tegen de Russen”, vertelt een bemanningslid van Zr. Ms. Karel Doorman – het grootste en nieuwste schip van de marine – aan Van der Maat. „Zij hebben raketten die te snel en te slim zijn voor onze zelfverdedigingssystemen.”
Van der Maat kijkt op van die boodschap. Even later vertelt hetzelfde bemanningslid dat het door de bezuinigingen uit het verleden niet mogelijk is om aan een specialistisch naslagwerk te komen met daarin afbeeldingen en informatie over alle marineschepen ter wereld. „Dat kost 1.500 euro. Vroeger lag het op elk schip, maar nu hebben we het niet. Ik ben al een jaar bezig om toestemming te krijgen om het aan te schaffen.”
Asbest
En dat is niet de enige schurende informatie die de kersverse staatssecretaris te horen krijgt. Een duiker op een mijnenjager zegt over het pand waarin hij werkt: „Het is gewoon oude troep. Je mag geen spijker in de muur slaan, want het zit vol asbest.” Een andere marineman voegt toe: „We moeten de ratten van ons afslaan.”
Na het werkbezoek – waarbij Van der Maat ook een kijkje neemt in een onderzeeboot, ’heel indrukwekkend’ – blikt hij terug. „In mijn eerste maand als staatssecretaris heb ik veel mensen binnen Defensie gesproken. En ik kom op plekken waarvan ik denk: jeetjemina, laten we onze mensen hier werken? Het voelt superongemakkelijk dit ik hier nu al een maand verantwoordelijk voor ben. Ik weet wel: ik moet niet te veel ouwehoeren, ik moet het gewoon laten zien. Ik ga als een malle aan de slag om alle achterstanden weg te werken. Zorgen voor voldoende munitie, materieel en getraind personeel is nu meer dan ooit nodig. Onze NAVO-bondgenoten moeten op ons kunnen rekenen.”
Uw bordje ligt vol. Zo moet u het mes zetten in dure en slecht onderhouden kazernes. Defensie heeft zo’n 11.000 gebouwen, verspreid over ruim 450 locaties. Vorig jaar luidde een advies om 35 tot 40 procent van die locaties af te stoten. Gaat u tientallen kazernes sluiten?
„We moeten gaan concentreren. Voor alle regio’s en de gehele vastgoedportefeuille zijn we daarvoor plannen aan het maken. Ik was hiervoor zeven jaar gedeputeerde in Brabant, ik wil mijn collega’s in het land behandelen zoals ik zelf ook altijd behandeld heb willen worden. Dus geen kiekeboe, gewoon aangeven waar ik sta in de planontwikkeling en hen vragen mee te denken. Door te concentreren kunnen we goede kazernes bouwen op de juiste plek. Medewerkers hoeven dan ook minder te verhuizen dan nu. De locaties worden groter, waardoor meer mensen op dezelfde plek kunnen werken. Samen trainen gaat daardoor ook veel makkelijker. Bovendien zijn de nieuwe kazernes een stuk duurzamer.”
Dus tientallen kazernes gaan sluiten?
„Uiteindelijk ontkomen we er niet aan: als we kiezen voor concentreren, zijn er ook plekken waar we vertrekken. Over het aantal te sluiten locaties is nog geen besluit genomen, dat hangt ook af van regionale werkgelegenheid die we niet willen kwijtraken. Het hele programma kan wel tien tot vijftien jaar duren. Maar iedere euro die we te veel moeten uitgeven aan vastgoed kunnen we niet stoppen in nieuw materieel en het aanvullen van de munitievoorraden.”
De miljardenaankoop van vier nieuwe onderzeeboten is jaren vertraagd. In Indonesië en Argentinië zijn de laatste jaren tientallen militairen omgekomen bij ongevallen met verouderde onderzeeboten. Kan dit nu ook met een Nederlandse onderzeeboot gebeuren?
„Op dit moment is het nog veilig. Er zijn drie onderzoeken aan de gang waarbij onder meer de vraag wordt beantwoord hoe lang de onderzeeboten nog kunnen doorvaren en wat dan de gevolgen zijn. Die onderzoeken liggen bijna op mijn bureau, ik ga de Kamer in het voorjaar informeren. Mijn voorgangers Barbara Visser en Henk Kamp hebben gezegd: Christophe, kijk goed naar dit dossier, want het is belangrijk voor de toekomst van onze krijgsmacht. Natuurlijk balen we er allemaal van dat het beoogde tijdspad van de aanschaf van onderzeeboten niet is gehaald.”
Defensie heeft duizenden vacatures. Daardoor kunnen oefeningen niet doorgaan en liggen schepen aan de kant. Vooral aan technici en medici is een groot tekort. Wat gaat u daar aan doen?
„Alle ideeën zijn welkom. Ik wil vooral proberen starters over te halen voor een carrière bij Defensie. En dat mensen zich realiseren: als je bij Defensie hebt gewerkt, kun je daarna óveral aan de slag. Je hoeft niet je hele leven voor Defensie te werken. En het salaris van militairen moet gewoon omhoog. Punt. Ik hoop echt dat medewerkers over drie jaar kunnen zeggen dat ik er voor hen ben geweest. Dat betekent dat het salaris omhoog is gegaan, dat de ontwikkelmogelijkheden zijn verbeterd, dat de uitrusting in orde is en dat het materieel modern is. Knallen, dat is mijn opdracht.”
Noordhollands Dagblad
0 reacties :
Een reactie posten