Linkse droom van Kaag zorgde voor het formatiedebacle

Datum:
  • maandag 6 september 2021
  • in
  • Categorie: , , , ,
  • PvdA en GroenLinks beleefden afgelopen voorjaar beide een dramatische verkiezingsuitslag. Toch wilde D66-leider Sigrid Kaag niet zonder de twee linkse partijen formeren. Die keuze leidde tot het mislukken van de formatie, schrijft Afshin Ellian.


    Afshin Ellian

    Prof.mr.dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Hij schrijft wekelijks onder meer over de idealen en vrijheden van de westerse cultuur.

    3-9-2021


    Na de Arabische Lente komt de Linkse Lente. Dit soort lentes strandt in een koude nazomer. De verliezers van de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart dit jaar wilden bij de formatie van een kabinet een Linkse Lente organiseren. Een dwaze droom! GroenLinks heeft bij de verkiezingen fors verloren. Maar de partij voelde geen behoefte dit eerst te verwerken, en vooral te verklaren. Ook de positie van de verliezende partijleider stond niet ter discussie. Zo werkt de democratische reflectie in GroenLinks. En de verliezende leider bedacht iets briljants om zijn eigen gebreken te camoufleren: een linkse samenwerking.

    Linkse samenwerking moet het verlies van links verhullen

    De linkse samenwerking moest iedereen doen vergeten dat na de verkiezingen het aantal zetels van GroenLinks in de Tweede Kamer zowat is gehalveerd. Tijdens een partijbijeenkomst van GroenLinks kostte het geen enkele moeite de fracties van de PvdA en GroenLinks te laten samenvloeien richting de moedernatuur.

    Ergens las ik over de ledenbijeenkomst van GroenLinks het volgende: ‘Tijdens de ledenbijeenkomst van GL klinken geen noemenswaardige protesten tegen optrekken met de PvdA, noch tegen regeren met Rutte. Er zijn wel zorgen. “Kunnen we nog wel tegen het systeem schoppen als we er zelf deel van uitmaken?” klinkt het bezorgd. Partijleider Klaver zegt de zorg te begrijpen. Maar het klimaat wacht niet.’ Nee, het klimaat wacht niet op GroenLinks. Evenmin heeft het klimaat GroenLinks nodig. D66 en ChristenUnie hebben ook warme banden met het klimaat.

    PvdA is tenminste nog kritisch over een zinloze fusie

    Klaver bedacht een vreemde, oneigenlijke constructie waardoor zijn fractie ondanks het verlies bij de verkiezingen flink kon groeien: door het inlijven van de PvdA-fractie.

    En dan de PvdA. Dit las ik over de PvdA-ledenbijeenkomst omtrent een blokkadevoorstel inzake regeren met VVD: ‘In de regels van de partij staat immers dat de leden pas aan het eind van het formatieproces al dan niet hun goedkeuring geven.

    Nu is de formatie nog niet eens begonnen. “De onderhandelaars onderhandelen tussendoor niet met hun leden.” Het leidt tot gezucht en zelfs scheldpartijen in de zaal: gaan we echt inhoudelijke kwesties met een gevecht om de regeltjes te lijf? “Jezus Christus!” zegt er een, voordat hij boos wegloopt om buiten te gaan roken.’ Maar goed dat dit PvdA-lid ging roken. Roken lijkt me gezonder dan het bijwonen van zo’n Noord-Koreaanse ledenbijeenkomst.

    Ten minste één lid van de PvdA bekommerde zich nog over de politieke integriteit van zijn eigen partij. Bij GroenLinks waren er allemaal blije leden. Op 1 april 2021, tijdens het zogenoemde Goede Vrijdag-debat, stemden de PvdA en GroenLinks in met een motie van afkeuring jegens Tweede Kamerlid Mark Rutte.

    Motie van afkeuring tegen Rutte verziekte de sfeer bij formatie

    Destijds heb ik hierover geschreven en de parlementaire geschiedenis geraadpleegd. Het komt zelden voor dat de Kamerleden over elkaar een motie van afkeuring uitspreken. Omdat de motie van afkeuring over het gedrag van de bewindspersonen gaat. Terwijl in de motie van afkeuring stond dat de afkeuring de handelwijze van VVD-Kamerlid Rutte betrof. Maar een Kamerlid kan alleen door het Nederlandse volk worden weggestemd, niet door andere Kamerleden.

    De Kamerleden kunnen niet voor elkaar een ‘functie elders’ verzinnen. Deze bevoegdheid komt slechts de kiezer toe.

    Kennelijk hebben GroenLinks en PvdA geen moeite met het regeren met VVD onder leiding van Rutte. Waarom trokken ze de motie van afkeuring dan niet in? Hier begon de formatie mis te lopen. Op 1 april bracht een deel van de Kamer onder leiding van Sigrid Kaag de formatie van een nieuw kabinet in problemen.

    D66 ging toch weer formeren met VVD

    De meeste commentatoren schreven Kaag ‘beginnersfout, hoogmoed en arrogantie’ toe. Kaag had als leider van de tweede partij van Nederland haar verantwoordelijkheid moeten nemen en constant moeten focussen op de formatie. Daarbij hoorde ze te weten dat ze onder geen beding met de waan van de dag mee moet gaan. Kaag eiste volledige transparantie tijdens de formatie, wat in een coalitieland een onmogelijke eis is.

    Deze transparantie eindigde in de weken durende onderhandelingen tussen VVD en D66 en dat gebeurde, jawel, in de achterkamers. Pas nu weten we waarover ze in hoofdlijnen hebben gepraat. Hoofdlijnen in de formatie zijn geen lijnen. Welkom in de duisternis van de moderne transparantie.

    GroenLinks vond de houding van het CDA en de VVD ondemocratisch. CDA en VVD willen slechts met één linkse partij regeren, niet met twee. Dat klinkt logisch. Maar Klaver beschouwt dit als ondemocratisch. Hallo Jesse, de PVV is twee keer zo groot als GroenLinks, en even groot als het blok GroenLinks-PvdA. Toch wil niemand praten met de PVV. Is dit dan democratisch? Hier komen we bij de tweede fout van alle partijen: de uitsluiting van PVV en Forum voor Democratie. Hierdoor hebben VVD en CDA geen manoeuvreerruimte, zelfs geen ruimte voor een schijnbeweging.

    Lilian Marijnissen is de echte koningin van links

    De linkse samenwerking is geen linkse samenwerking zonder de SP. Linksom of rechtsom is Lilian Marijnissen de echte koningin van links, de laatste echt linkse leider van Nederland. De blokvorming van GroenLinks met PvdA is een partijvorming tussen Teslarijders en gedesillusioneerde sociaaldemocraten. Nu rijst de vraag of de fusie van GroenLinks en PvdA ook in de oppositie doorgaat.

    De PvdA is de grootste verliezer van de linkse samenwerking. Formatiedebacle is te wijten aan Kaags droom over een progressief kabinet.

    ELSEVIER

    0 reacties :

    Een reactie posten