Hoeksche Waard.











Een gastbijdrage van Nico Broekema (Voorzitter van het Democratisch Energie Initiatief, DEI).

Gemeentelijke besluitvorming in ‘zware dossiers’ vindt in gemeenten veelal plaats onder aansturing van ministeries, al dan niet door tussenkomst of een rol van de VNG. Dat is aantoonbaar het geval in de energietransitie, waar het ministerie van EZK de inhoudelijke en regisserende spil van is. De Regionale Energie Strategie als werkmodel om de gemeenteraden in te kaderen is er een saillant voorbeeld van. Uitgedacht en geïnitieerd door het ministerie van EZK.

Van het realiseren van lokale autonomie is in de energietransitie geen sprake

De landelijke beleidsmakers negeren, zoals het geval met de EU-richtlijnen en het Verdrag van Aarhus, ook de bepalingen in de Nederlandse Grondwet inzake de gemeentelijke autonomie en het Europees Handvest inzake de Lokale Autonomie, al jaren geleden door Nederland geratificeerd.

Voorbeeld Hoeksche Waard

Zoals al eerder bericht heeft de uitspraak van de Raad van State op 30 juni 2021 geleid tot het indienen van een motie in de raad van Hoeksche Waard door de lokale oppositiepartij BurgerBelangen Hoeksche Waard. Deze motie droeg het college op serieus werk te maken van de uitspraak van de Raad van State in plaats van het ministerie van EZK klakkeloos te blijven volgen.

De motie had ook tot doel dat het college zich bekommert om de gezondheid van de mensen die wonen in of bij een windturbinepark dat tegen de regels in vergund is. Immers nu er strengere regels moeten komen voor de industriële windturbineparken komen de mensen die wonen in al vergunde parken in de kou te staan als de overheid en initiatiefnemers niet hun in strijd met het EU-recht genomen eerdere besluitvorming gaan corrigeren. En dat is in onze rechtstaat een onverkwikkelijke zaak, toch?

En corrigeren doe je toch als je fouten hebt gemaakt, normale zaak toch? Of niet voor de overheid en voor bestuurders? Stellen zij zich boven wet en fatsoen?

Je hoeft geen (Europees) recht te hebben gestudeerd om te snappen dat het niet klopt wat er gebeurt. Dit begrijpen is onderdeel van elk elementair rechtsgevoel.

Daarenboven heeft elk bestuursorgaan de in de Nederlandse grondwet verankerde taak om de gezondheid van de burgers de bevorderen. Zo ook het college van Hoeksche Waard.

Zo niet de wethouder energiebeleid in Hoeksche Waard.


De toepassing van het recht en het handelen op basis van de beginselen van onze rechtstaat en elementair fatsoen zit bij deze wethouder energiebeleid niet tussen de oren. Bij een kennelijk gebrek aan een zelfstandig oordeel in de advisering en besluitvorming (of is het evidente onwil?) gaf hij een negatief advies om de motie van Mireille Louwerens-Huys niet te steunen. Uiteraard gedekt door het college.

Zo werkt het helaas nog in ons politieke systeem. Met als gevolg dat de motie geen meerderheid kreeg. Zoals dat tot nu toe gaat in de Nederlandse bestuurscultuur. Terecht laat Mireille Louwerens het er niet bij zitten. Zij heeft, gesteund door de juridische informatie van DEI, gepeperde raadsvragen ingediend en zij doet tevens een beroep op de inlichtingenplicht van het college en de burgemeester. Zij wil de onderste steen boven hoe de onjuiste stellingname van de wethouder tot stand komt. En bovenal wil zij dat het college en de raad de burgers in haar gemeente helpen.

De wethouder weet er nu even geen raad mee en heeft laten berichten niet in staat te zijn binnen 30 dagen deze raadsvragen van antwoorden te voorzien. “Wat van een wethouder is dit?”, zou Plasterk kunnen zeggen

Nederlandse bestuurscultuur moet anders

De huidige bestuurspraktijk is echter niet meer houdbaar! Na de uitspraken van de Raad van State op 30 juni en 28 juli 2021, moet er een kanteling plaatsvinden in de besluitvorming voor de bouw van windturbineparken in relatie tot de toepassing van EU-richtlijnen, de jurisprudentie en de overheidszorg met betrekking tot de gezondheid.

Tweedeling voorkomen

Van een tweedeling in de gezondheidsbescherming van bewoners van reeds vergunde windturbineparken en nog te vergunnen parken mag en kan geen sprake zijn. De brief van staatssecretaris Yeşilgöz-Zegerius, daterende van 6 juli 2021, lijkt deze tweedeling te willen bevorderen. Deze brief is door EZK als een instructie uitgebracht voor gemeenten. Om lagere overheden aldus te laten handelen. Dit staat zelfs met zoveel woorden in de brief zelf.

Het is voor zowel voor de inhoud van het klimaat- en energiebeleid als voor het herstel van de democratie van belang dat raadsleden als Mireille Louwerens voet bij stuk houden en zich sterk maken voor een democratisch en sociaal energiebeleid. Een energiebeleid dat door draagvlak en een betere inhoud ook meer bijdraagt aan de klimaatdoelen dan het huidige gestuntel van de Nederlandse bestuursorganen.

De huidige gang van zaken binnen de Nederlandse bestuurlijke verhoudingen illustreert hoe zeer de gemeentelijke autonomie en democratie is gedegenereerd. Reden waarom het Democratisch Energie Initiatief is opgericht in 2017. Onze bestaansgrond zit ‘m dan ook onder meer in het ondersteunen van raadsleden en fracties als BurgerBelangen in Hoeksche Waard.

Met raadsleden als Mireille Louwerens gaan we binnenkort met het VNG-bestuur spreken over het noodzakelijke herstel van de lokale democratie en autonomie en de noodzakelijke verandering in de Nederlandse bestuurscultuur.


Indachtig de oproep van Herman Tjeenk Willink gedaan recent in Buitenhof voor het herstel van onze democratische rechtsstaat.

Alleen met een sterke democratische rechtsorde kunnen fundamentele problemen effectief worden aangepakt, nieuwe crisis het hoofd geboden en burgers en overheid op elkaar vertrouwen.

schreef hij al in 2018 in zijn boek “Groter denken, kleiner doen” (pg 116).

Hoeveel van ‘onze’ politici, bestuurders en de hun ondersteunende ambtenaren hebben dit boek gelezen?

Voor het interview met Tjeenk Willink in Buitenhof zie hier.