Dus schuimen ze het platteland af
Projectontwikkelaars schuimen de Schermer af. Ze jagen op boerenland waar ze zonneparken kunnen aanleggen. Ze beloven boeren flinke bedragen. We nemen een kijkje aan de Westdijk waar nog vier veehouders zitten.
Kansrijk is heel Noord-Holland Noord volgens het bedrijf Solarenergyworks in Utrecht. De projectontwikkelaar heeft gekeken naar de Regionale Energiestrategie (RES). „Sommige gemeenten geven heel goed aan op kaartjes waar een zonnepark gerealiseerd kan worden. In de regio Alkmaar ligt een heel groot gebied van wel 700 hectare groot”, zegt een woordvoerder. „We zoeken in heel Nederland naar kansen. We zijn nog maar net begonnen hier.”
Zo benaderde de projectontwikkelaar boer Ad Baltus aan de Westdijk in Zuidschermer. Baltus bezit vijftig hectare land, wat een aantrekkelijke grootte is voor Solarenergyworks. Als het bedrijf ook nog de grond van de buren (60 hectare) erbij zou kunnen kopen of pachten, zou het een zonnepark kunnen realiseren van een formaat dat volgens Baltus het meest gewenst is. „Solarenergyworks heeft het liefst 100 hectare bij elkaar. Hun ambitie is 3000 hectare zonnepark, de halve Schermer dus.”
De boer had de projectontwikkelaar vorige week aan de keukentafel. De bedragen die hij hoorde deden hem duizelen. „Ik kan tien keer zoveel verdienen als nu met mijn 150 melkkoeien. En daarvoor hoef ik helemaal niets te doen, alleen maar mijn land te verpachten of te verkopen. Ik kan op de bank gaan zitten, met mijn armen over elkaar.”
Hij heeft overigens ook nog een bijbaan als semi-professioneel brandweerman en leeft mede van nevenactiviteiten als het ontvangen van groepen. Zijn buurman, die niet met zijn naam in de krant wil, is nog niet benaderd, vertelt deze. Maar heeft Baltus het over tien keer z’n huidige inkomen? Dat vindt hij wel heel aantrekkelijk klinken. Zeker als je in aanmerking neemt dat de overheid, met z’n zwalkende regelgeving, het boeren haast onmogelijk maakt.
De woordvoerder van Solarenergyworks verklaart tegen deze krant dat het bedrijf de benodigde vergunningen regelt en de subsidie aanvraagt. „Als alles rond is, dan dragen we alles over aan een investeerder die gaat bouwen.” Tegen de redactie van het multimediale platform van de regionale land- en tuinbouworganisaties LTO Noord, ZLTO en LLTB, verklaarde Jan Rotmans, hoogleraar transitiekunde en duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit Rotterdam: „Onze subsidies zijn een melkkoe voor deze investeerders. Het levert ze hoge rendementen op, die ook nog eens weglekken naar het buitenland. Ze verdienen veel geld dat eigenlijk voor de regio is bedoeld.” Cowboys noemt Baltus bedrijven als Solarenergyworks. „Ik neem hen niets kwalijk. Er is politiek, er is beleid dat zegt ’plemp dat land maar vol’. Die jongens maken er gebruik van.”
Baltus tekende niet en zal niet tekenen. Wat overigens in lijn is met de standpunten van de LTO en de partij waarvoor hij achtste op de lijst staat: Boer Burger Beweging. Ook de belofte van Solarenergyworks dat de rechten niet zullen worden overgedragen aan een buitenlandse investeerder, trok de melkveehouder niet over de streep. „Als je eenmaal hebt getekend, kunnen ze verkopen aan wie ze willen. Dan hebben zij met mij niets meer te maken.” Baltus vond het praatje van de vertegenwoordigers van het bedrijf wel goed. Volgens hem doen ’ze’ het liefst meteen zaken. „Maar denk erom, je handtekening staat zomaar onder een contract dat zij hebben opgesteld.”
Baltus vindt heus niet dat alleen agrariërs recht hebben op land. En hij is voor duurzaamheid, zegt hij. „Er is niks mis met zonnepanelen. Maar ik ben erop tegen om ze lukraak overal maar neer te leggen. Laten ’ze’ ze maar op daken van bedrijven leggen. In De Boekelermeer ligt misschien wel 300 hectare dak. Dat is misschien wel ingewikkelder om te realiseren dan op boerenland, omdat je met zoveel partijen te maken hebt, maar daarom hoef je toch nog niet voor het gemak te gaan?” Het Planbureau voor de Leefomgeving constateert in een rapport dat ontwikkelaars een duidelijke voorkeur hebben voor grote, grondgebonden zonneparken, omdat daarvan de projectkosten per megawatt lager zijn dan voor zonnecentrales op daken. Baltus voegt eraan toe dat de zonnepanelen voor 25 jaar worden geplaatst. „Daarna worden ze verwijderd en terug gegeven aan de landbouw. Herstel gaat echter traag.” Volgens het Louis Bolk Instituut, een onderzoeksinstituut dat zich richt op duurzame landbouw, kan herstel zelfs langer kunnen duren dan de tijd dat het zonnepark in bedrijf is geweest.
Baltus denkt dat een kleinere boer misschien eerder ingaat op het voorstel van de projectontwikkelaar. Zo’n kleinere boer is Gerard Bos aan de Westdijk. Hij heeft 30 hectare land. Enkele maanden geleden polste een projectontwikkelaar zijn interesse in een zonneweide. Welke projectontwikkelaar dat is, weet Bos niet meer. „Ze belden en vroegen of ik interesse had.”
Hij kan, naar eigen zeggen, zijn hoofd goed boven water houden. „Ik heb het bedrijf overgenomen van mijn ouders en heb, gelukkig, geen stal van vier miljoen euro staan.” Hij blijft lekker boeren met z’n 65 koeien en 40 schapen. Bos poeierde de projectontwikkelaar af, nog voor deze over bedragen kon beginnen. Ook zijn buurvrouw, Vera van Leeuwen, van wie hij zes hectares huurt, is een paar maanden geleden benaderd met de vraag of er interesse is in zonneweides. Zij gelooft niet dat het beloofde duimkruid weelderig haar kant op zal groeien. „Anders had de hele Schermer toch al wel vol gelegen met zonnepanelen?”
Bos wil nog gezegd hebben dat hij het zonde vindt om goede landbouwgrond op te offeren voor zonneparken. Daarmee verwoordt hij de gevoelens van de andere boeren aan de Westdijk, incluis Baltus’ buur. De laatste heeft een ideetje: „Laten ze de talud van de Westdijk maar vol leggen.”
Solarenergyworks meent dat ’de ambitie in deze regio niet zo groot is’.
Natuurwaarde verhogen
„Zonneparken kunnen de natuurwaarde verhogen. Daar ligt absoluut een kans”, zegt Florian Lang van het Alkmaarse ecologisch onderzoeks- en adviesbureau Van der Goes en Groot. „Wij doen weleens quickscans voor voor zonnepanelenparken. Die komen meestal op agrarische percelen. Daar zit heel weinig ecologische waarde in.” Melkveehouder Ad Baltus in Zuid-Schermer bestrijdt dat overigens: „Stop eens een spade in de grond, dan zul je zien hoeveel beestjes er in de aarde kriebelen.”
Het is volgens het bureau niet zo heel moeilijk om de natuurwaarde te verhogen. „Je zit al gauw hoger.” Lang tipt: „Onder de zonnepanelen kun je bloemrijke, kruidenweiden aanleggen die je niet bemest, maar wel laat begrazen. Insecten, vogels en kleine zoogdieren profiteren van de bloemen en zaden. Je kunt poelen, sloten en greppels aanleggen. Dit is goed voor het amfibieën en libellen. Takkenhopen dienen egels en kleine marterachtigen als hermelijnen en wezels. Je kunt insectenhotels en nestkastjes voor vogels neerzetten en de directe ruimte rondom de zonneparken kunnen natuurvriendelijke oevers krijgen.”
Solarenergyworks werkt samen met natuur- en milieuorganisaties en de Nederlandse Bijen Vereniging, conform de gedragscode die wordt ontwikkeld door Holland Solar, de branchevereniging van de zonne-energiesector.
Een woordvoerder van het Louis Bolk Instituut, een onderzoeksinstituut dat zich richt op duurzame landbouw, zegt dat een zonneweide in theorie kan bijdragen aan de biodiversiteit maar dat het overgrote merendeel van de velden met zonnepanelen dat niet doen, ondanks goeie intenties soms. „Aanpassingen ten behoeve van de biodiversiteit brengen hogere constructiekosten met zich mee en richtlijnen voor het beheer. Of zonnepanelen meer biodiversiteit kunnen opleveren dan bijvoorbeeld natuurinclusieve landbouw, dat betwijfel ik.”
In een eerder rapport schreven onderzoekers van het instituut dat er zorgvuldig moet worden omgegaan met het plaatsen van zonneparken op landbouwgrond, totdat de (lange termijn-)effecten bekend zijn. Ze pleiten ervoor om onderzoek op te starten bij bestaande zonneparken.
Zo’n onderzoek is er inmiddels gedaan door Naturalis Biodiversity Center in Leiden. Dat maakte in 2019 bekend dat een 39 hectare groot zonnepark op het terrein van Shell Moerdijk heel geschikt is voor planten en insecten.
Noordhollands Dagblad
0 reacties :
Een reactie posten