Lodewijk Asscher, die na zijn broedermoord op Diederik Samsom de PvdA de vernieling in hielp, greep de toeslagenaffaire aan om zijn conclusies te trekken. Als het kabinet volgt en aftreedt, mag ook het falende systeem van de machtige controlestaat niet worden ontzien, schrijft Afshin Ellian.
15-1-2021
Broedermoord in de politiek is nooit een succesformule geweest. Lodewijk Asscher pleegde in 2016 broedermoord. Diederik Samsom, de toenmalige leider van de PvdA, had in 2012 bij de Kamerverkiezingen onverwacht een monsterzege behaald: 38 zetels. Terwijl de partij onder leiding van Job Cohen naar een dieptepunt was gezakt.
Afshin Ellian
Prof.mr.dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap aan de Universiteit Leiden. Hij schrijft wekelijks onder meer over de idealen en vrijheden van de westerse cultuur.
Samsom werd als de wonderboy van de PvdA gezien. Hij wist ook nog een kabinet te vormen met de VVD. Daarvoor riep hij Asscher uit Amsterdam om voor de PvdA minister van Sociale zaken en Werkgelegenheid te worden. Ook bevorderde hij Asscher tot vicepremier. Reden genoeg voor de Amsterdamse wethouder om Samsom dankbaar te zijn. Maar Asscher maakte van de gelegenheid gebruik om Samsom af te zetten.
Sinds deze brute opstand van Asscher gaat het niet goed met de PvdA.
Asscher hielp PvdA de vernieling in en eindigt nu roemloos
De leiderschapsstrijd tussen Samsom en Asscher begon met een vrolijke tweet van Samsom: ‘Mooi dat Lodewijk en ik hetzelfde willen.’ ‘Volg uw hart’ was het advies van Samsom aan de PvdA’ers. De debatten tussen de twee kampen werden steeds harder. Asscher zei in een van die debatten dat de PvdA een andere koers, toon en leider nodig had: als de PvdA niet van voorman durfde te veranderen, zou de partij geen factor zijn bij de komende verkiezingen.
Lees ook dit commentaar van Eric Vrijsen: Door toeslagenaffaire werd PvdA met Asscher opnieuw een gehate partij
Dit is ironisch! De PvdA onder Lodewijk Asscher eindigde met negen zetels, een historisch dieptepunt. Het was juist Asscher die de PvdA de vernieling in hielp: geen factor in de politieke gebeurtenissen.
Lodewijk Asscher eindigt nu roemloos. Hij zocht een geschikte aanleiding om met opgeheven hoofd de Kamer te verlaten. Die vond hij in de toeslagenaffaire. Zonder toeslagenaffaire had hij over een paar weken met gebogen hoofd de politiek moeten verlaten. Asscher en verantwoordelijkheid zijn moeilijke combinaties. Toen hij in Amsterdam als PvdA-wethouder niet kon presteren, was hij niet geneigd om politieke verantwoordelijkheid te nemen. Ook in de strijd tegen het salafisme maakte hij kabaal, maar uiteindelijk deed hij helemaal niks, terwijl hij de aangewezen minister op dat gebied was. Bijna vijf jaar is hij minister geweest, maar hij deed niks aan de buitenlandse financiering van islamitische instellingen.
Sommige politici willen dat we ze gaan waarderen wegens de zaken die ze wel ter sprake hebben gebracht, maar nooit hebben uitgevoerd.
Aftreden kabinet niet meer dan symbolische daad
Nu hoopt Asscher dat zijn aftreden een soort heldhaftig signaal is aan het kabinet om vanwege de toeslagenaffaire collectief op te stappen. Als het kabinet vandaag, vrijdag 15 januari, tot deze beslissing komt, is dat niet meer dan een symbolische daad. Een leeg gebaar in een tijd van een ongekende gezondheidscrisis. Het kabinet moet immers bijna missionair blijven in de strijd tegen de coronapandemie, die strijd is ook nu de voornaamste missie van dit kabinet. Het is daarom een leeg gebaar, omdat het (bijna vier weken voor de verkiezingen) niet in verhouding staat tot de ernst en de omvang van de toeslagenaffaire.
Lees ook de visie van hoofdredacteur Arendo Joustra: Aftreden Rutte III lost wel degelijk iets op
In het parlementaire rapport over de toeslagenaffaire oordeelde de commissie hard: Ongekend onrecht. Alle drie staatsorganen hebben gefaald: de uitvoerende macht (kabinetten en ambtenaren), de bestuursrechtspraak en ook het parlement zelf. De verzorgingsstaat wordt onontkoombaar een controlestaat. Het waren Kamerleden die onbarmhartige wetten aannamen om de fraude te bestrijden waarin geen ruimte was voor de rechtsbescherming van individuen. De machtige staat kon en kan je verpletteren! En dat werd door de bestuursrechter zonder een beroep op rechtsbeginselen toegelaten. Daarover lezen we in het rapport:
(…)‘dat ook de bestuursrechtspraak jarenlang een wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan het in stand houden van de niet dwingend uit de wet volgende, spijkerharde uitvoering van de regelgeving van de kinderopvangtoeslag. Daarmee heeft de bestuursrechtspraak zijn belangrijke functie van (rechts)bescherming van individuele burgers veronachtzaamd’.
Ook de Eerste Kamer gaat in de toeslagenaffaire niet vrijuit. Ooit was de Eerste Kamer bedacht als een laatste kwaliteitscontrole. Juist zij had moeten letten op de rechtsbeginselen en de mogelijkheid van een belangenafweging bij de wetstoepassing. Maar al lang is de Eerste Kamer niet meer bezig met reflectie en kwaliteitscontrole. De Eerste Kamerleden zijn een verlengstuk geworden van de politieke onderhandelingen in de Tweede Kamer. De Kamer van reflectie doet niet aan reflectie.
Machtige controlestaat kan burgers ook op andere gebieden verpletteren
De overpolitisering van beide Kamers biedt ruimte voor onbarmhartige wetten. Daarom is het aftreden van het kabinet een lichte respons op Ongekend onrecht. Want daardoor gaat er niks gebeuren met twee andere organen van de staat, namelijk parlement en bestuursrechtspraak. Een gepaste respons op dit groot onrecht bestaat uit concrete maatregelen door alle drie staatsorganen. Maar zodra het kabinet de symbolische stap zet van het aftreden, gaat iedereen over tot de orde van de dag. Waarom is deze kwestie zo belangrijk? Omdat de machtige controlestaat ook op andere gebieden de burgers kan verpletteren. De voorwaarden daarvoor zijn er al.
Het aftreden van het kabinet zal het falende systeem alleen maskeren: het voelt goed, maar het lost niks op!
ELSEVIER
0 reacties :
Een reactie posten