Shutterstock.












Zelfs als je de windturbines cadeau krijgt, is windenergie nog steeds duurder.

Een gastbijdrage van Rob Walter.

Kernenergie is weer bespreekbaar

Nadat in Nederland de toepassing van nieuwe kernenergie jaren lang is doodgezwegen, ziet het er naar uit dat kernenergie nu weer bespreekbaar wordt. Tot nu toe ging onze overheid er van uit dat het zal lukken om met (nagenoeg) alleen windenergie en zonne-energie al de energie die Nederland gebruikt CO2-vrij te maken. Dat dit technisch niet kan, begint nu enigszins door te dringen tot de beleids bepalers 1).

Kernenergie produceert ook nog eens minder CO2 dan energie uit wind en zon 2), dus het is eigenlijk onlogisch om kernenergie in de ban te doen. Daarom hebben Tweede Kamer en minister Wiebes aan het Weense ingenieursbureau ENCO gevraagd om de mogelijke rol van kernenergie in de energiemix te onderzoeken. Conclusie van het rapport is dat kernenergie “niet duurder is dan wind en zon” als de extra netkosten worden meegerekend 1).

Toch blijven tegenstanders van kernenergie volhouden dat kernenergie veel duurder is dan windenergie 3). Nu worden de extra kosten voor energie uit wind en zon onzichtbaar gemaakt, en betaalt de consument die via de netbeheerder en verstopt in diverse belastingen. Die extra kosten blijven daardoor voor de consument onbekend. Dit artikel maakt duidelijk wat die extra kosten zijn en laat zien hoe juist die extra kosten er voor zorgen dat wind en zon duurder zijn dan kernenergie.

Windenergie is eigenlijk heel onhandig

Voor de stabiliteit van het elektriciteitsnet is de fluctuerende windenergie fnuikend. Als het waait “smijten” de windturbines hun geproduceerde elektriciteit klakkeloos in het elektriciteitsnet, zonder rekening te houden met de grootte van de vraag op dat moment. En zonder rekening te houden met de door centrales (en andere producenten zoals zonne-panelen en zonne-weiden) op dat moment geproduceerde elektriciteit. De centrales moeten dan op willekeurige tijdstippen hun vermogen afregelen. En als de wind wegvalt dan moeten de centrales plotseling opstarten of bijregelen. Want vraag en aanbod moeten iedere seconde in evenwicht zijn. Dus gelijk zijn, anders stort het systeem in elkaar en gaat het licht uit. Dat bijregelen door de centrales lukt nu nog dankzij het feit dat nog steeds maar een beetje, namelijk slechts een tiende deel van onze elektriciteit uit windenergie komt.

Doordat de centrales voortdurend moeten op en af regelen voor de wind, draaien de centrales wel minder efficiënt. Daardoor gebruiken zij meer brandstof. Dat minder efficiënt draaien kost niet alleen extra geld, maar betekent ook dat die centrales meer CO2 uitstoten. Dat was nou juist niet de bedoeling 4).

Als er nog meer windturbines komen, dan draaien de centrales nog minder efficiënt en neemt de hoeveelheid CO2-uitstoot per kWh elektriciteit uit de windturbines flink toe. Tot er een grens bereikt wordt waarbij plotselinge energie-tekorten en plotselinge energie-overschotten niet meer zijn op te vangen en de continuïteit van gegarandeerde energie zonder storingen niet meer mogelijk is. Die storingen kosten de maatschappij niet alleen veel ongemakken maar vooral héél veel geld en verlies van welvaart. Bij 20%-30% windenergie is de grens bereikt waarbij het elektriciteitsnet nog de stoten uit de wind kan opvangen. Boven die 20-30% windenergie zijn erg kostbare maatregelen nodig, die windenergie nog duurder maken dan dat die nu al is. Bij zo’n 50% windenergie helpen normale maatregelen niet meer, en kunnen alleen extreem kostbare maatregelen, zoals afregelen van de windenergie en kostbare opslag van de overtollige windenergie, het elektriciteitsnet nog behoeden voor ineenstorting.

Twee systemen.

In Nederland hebben we twee energiesystemen naast elkaar voor onze elektriciteit.

We hebben een volwaardig en compleet systeem dat Nederland op ieder moment kan voorzien van de benodigde hoeveelheid elektriciteit, óók als het niet waait en er ook geen zon is. Dat is nodig, want wind en zon zijn er niet altijd. Dat volwaardige systeem bestaat uit elektriciteitscentrales en elektrische verbindingen. Die verbindingen noemen we het elektriciteitsnet, dat centrales (alle opwekkers) onderling verbindt en ze verbindt met de gebruikers: de industrie, huizen, kantoren, treinen, etc. Samen vormen zij het “hoofd systeem” voor onze elektriciteitsvoorziening.

Daarnaast hebben we een “tweede systeem” bestaande uit windturbines en hun verbindingen naar het elektriciteitsnet. Dat “tweede elektriciteitssysteem” krijgt in Nederland altijd voorrang. Als er uit dat “tweede systeem” elektriciteit komt, dus als het waait, komt dat bij de elektriciteit in ons “hoofd systeem”. In dat “hoofd systeem” moeten de centrales dan “een stapje opzij doen” en de stroom uit het tweede systeem vóór laten gaan. Dat betekent dat in het “hoofd-systeem” centrales moeten afregelen. En als de wind wegvalt, dan moeten die centrales plotseling weer opregelen. Eigenlijk een heel rare situatie, die nooit efficiënt kan zijn. Het “tweede systeem” hebben we alleen maar omdat kernenergie als CO2-vrije energiebron tot nu toe werd afgewezen. Met voldoende kernenergie kunnen we heel het “tweede systeem” gewoon afbreken. Dat spaart jaarlijks vele miljarden aan kosten.

Wat kost al de windenergie eigenlijk?

Omdat we in Nederland al een compleet systeem hebben voor onze elektriciteit dat goed voldoet, het “hoofd-systeem”, kun je het “tweede systeem” bestaande uit windturbines en bijbehorende verbindingen naar het elektriciteitsnet, als een extra luxe beschouwen. Als je dat “tweede systeem” morgen afbreekt gebeurt er immers niets. Voor die extra luxe is door de Tweede Kamer besloten omdat daardoor in de elektriciteitscentrales een beetje minder fossiele brandstof wordt gebruikt. En dus een beetje minder CO2 wordt uitgestoten. Buiten dit CO2-verhaal is er geen enkele andere reden om elektriciteit met windturbines te produceren.

Zou je kiezen voor een betrouwbare en betaalbare andere CO2-vrije methode om elektriciteit te maken, dan kun je dat hele “tweede systeem” met al zijn windturbines en bijbehorende verbindingen direct afbreken. En bespaar je dus al de kosten voor dat “tweede systeem”.

Een betrouwbare en betaalbare andere CO2-vrije methode om elektriciteit te maken zou bijvoorbeeld kernenergie kunnen zijn. Zodra onze Tweede Kamer daarvoor kiest en er voldoende kerncentrales in bedrijf zijn, kan dat “tweede systeem” vervallen en blijft er veel geld over, waarmee Nederland goede voorzieningen voor het volk en voor verhoging van onze welvaart kan financieren.

De kosten van windenergie bestaan uit alle kosten die dat “tweede systeem” meebrengen:

kosten voor de windturbines + verbindingen + elektrische verliezen

+ extra kosten in het “hoofd-systeem” voor opvangen van de grilligheid van wind.

Hiervoor is tot nu toe is al zeker 80 miljard Euro uitgegeven. Met de plannen voor nog méér windturbines zal daar de komende jaren nog eens meer dan 100 miljard Euro bijkomen. Die kosten kunnen vermeden worden bij toepassing van kernenergie.

Wat kost dan de windenergie per geleverd kWh?

Je kunt er van uitgaan dat de vergoeding per geleverde kWh + subsidie, kostendekkend is voor alle directe kosten van de windturbine zelf (kapitaalslasten, onderhoud, eigen verbruik en later afbreken). Je zou verwachten dat dit de kostprijs is van een geleverde kWh windenergie (behoudens winstmarge), maar helaas is dat niet zo.

Want om de echte kostprijs per geleverde kWh te bepalen moet je al de door de windturbines veroorzaakte extra kosten optellen bij die kostendekkende vergoeding.

De gemiddelde vergoeding voor geleverde windenergie is 4½-5 cent per kWh. De soorten kosten die je bij die 4½-5 cent moet optellen om tot een totale kostprijs te komen zijn:

  1. De kosten van subsidies en belastingaftrek die nog altijd gegeven worden (ook al doet men of er geen subsidies meer nodig zijn voor de laatst gebouwde en nog te bouwen windparken). Ten onrechte worden die subsidies en belastingvoordelen gebagatelliseerd door voorstanders van windenergie 5).

  2. De kosten voor de elektrische verbindingen, zoals de aansluitingen naar de windturbines, waaronder de kostbare zeekabels, de “stopcontacten in zee”, de extra schakelstations en transformatoren, de kostbare omzetting gelijkspanning in wisselspanning en de verzwaring van alle hoogspanningsverbindingen op land om de stroomstoten op te vangen. Je praat voor al die verbindingscomponenten bij elkaar nu al over zo’n 40 miljard Euro, investeringskosten die zonder al die windturbines er niet zouden zijn. En al die kosten lopen in de komende jaren op tot meer dan 100 miljard Euro. Daar komen nog de onderhoudskosten bij die voor al die componenten kostbaar zijn, vooral voor de componenten in zee 6).

  3. De kosten van elektrische verliezen in al die verbindingen inclusief de verliezen in alle bijbehorende componenten zoals schakelinstallaties, transformatoren en de omzetting van gelijkspanning in wisselspanning 7).

  4. De kosten veroorzaakt bij regeling door de centrales in het elektriciteitsnet om de fluctuaties in geleverde elektriciteit uit windturbines te compenseren. Hoe meer windturbines op het net zijn aangesloten, hoe hoger de kosten (per kWh) van de regeling door de centrales. Die kosten bestaan uit de extra brandstof voor de centrales en de doorlopende kosten van kapitaal, handling en personeelskosten voor minder geleverde kWh tijdens afregelen voor de windenergie. Bovendien kosten van “stand-by” bij veel wind 8).

  5. De kosten voor het niet meedoen aan de regeling naar de variabele vraag. De vraag naar elektrische energie varieert voortdurend, vooral tussen dag en nacht en natuurlijk per seizoen. Daardoor kunnen niet alle centrales altijd voluit draaien, maar moeten zich aanpassen aan die vraag. Dat aanpassen is natuurlijk veel duurder dan altijd vol draaien, dus aanpassen kost geld. De windturbines trekken zich niets aan van de vraag naar elektrische energie en “smijten” al de elektrische energie die zij uit wind kunnen maken klakkeloos in het landelijke elektriciteitsnet. De centrales (en dergelijke opwekkers) moeten daardoor extra bij of afregelen naar de veranderingen in de vraag. Bedenk ook dat de vraag naar elektriciteit voor de gebruikers ’s nachts meestal ongeveer de helft is van de vraag overdag. En ’s nachts kan het flink waaien, dus dat betekent dan extra hard aanpassen voor de centrales! Bij kerncentrales in plaats van windturbines zou dat niet spelen 9).

  6. De kosten voor het niet meedoen aan de opvang van storingen in het elektriciteitsnet, waar alle centrales aan deelnemen en dat nu extra moeten doen voor de windturbines 10).

  7. De kosten voor pieken van de windenergie die uitstijgen boven de op dat moment benodigde hoeveelheid elektriciteit (vraag verminderd met minimaal draaiend vermogen voor “achtervang” en niet-regelbaar vermogen op dat moment van b.v. zonne-energie). Die pieken zouden overschotten veroorzaken (curtailment) wanneer je geen extra maatregelen neemt. Die maatregelen zijn noodzakelijk, want vraag en aanbod moeten immers altijd gelijk zijn in het elektriciteitssysteem. Verkoop van die overschotten naar het buitenland tegen hoge boetes of windturbines afregelen of de overschotten omzetten in andere energievormen zijn technisch oplossingen. En die veroorzaken allemaal extra kosten. Deze kosten stijgen sterk bij toenemend percentage windenergie 11).

De hierboven bij de punten 1 t/m 7 genoemde extra kosten gelden wel voor windenergie en zonne-energie, maar niet voor de centrales op fossiele brandstof en ook niet voor de kerncentrales 12).

Verborgen kosten maken windenergie duur

Over de extra kosten per geleverde kWh windenergie aan het landelijke hoogspannings-elektriciteitsnet, is wel iets bekend. Kwalitatief zijn die 7 punten bekend en veel beschreven. Maar kwantitatief, dus wat kost dat extra per kWh-windenergie en hoe bereken je dat, daarover is bij mijn weten nog geen overzichtelijk rapport gepubliceerd. Op basis van wat er wel over bekend is en met gedegen kennis van het energievoorzieningssysteem kun je wel vrij nauwkeurig aangeven hoe hoog de extra kosten minstens zijn 12).

Met een voorzichtige schatting en berekening van de bovengenoemde extra kostenposten ben ik gekomen op de onderstaande waarden voor de gemiddelde extra kosten per geleverde kWh. Die gelden voor levering in het Nederlandse hoogspanningsnet. Hierbij blijf ik aan de onderkant van de extra kosten (in werkelijkheid zullen die hoger liggen). Bij nog verder toenemend aantal windturbines zullen de kosten per kWh windenergie véél hoger liggen. Alle genoemde bedragen worden bij de voetnoten achterin toegelicht.

Dit zijn de bijkomende kosten die je mee moet nemen in de kostprijs van windenergie:

Bijkomende verborgen kosten minstens 6 cent/kWh

Dus voorzichtig geschat liggen de gemiddelde totale extra kosten per geleverde kWh elektriciteit uit windturbines binnen de bandbreedte 5-9½ cent 13). Laag gemiddeld, zéér voorzichtig gerekend, kun je wel uitgaan van een gewogen gemiddeld bedrag van 6 cent/kWh 14). Wanneer het aantal windturbines toeneemt zal dit getal hoger uitkomen. Ga, gezien de reeds lopende plannen voor meer windparken, er maar van uit dat dit binnen enkele jaren zal oplopen tot 8 cent/kWh en hoger. Over 10 jaar, als de doelstelling 2030 gehaald zou worden, en er tenminste 3 maal zoveel windenergie op ons hoogspanningsnet voedt, zullen die extra kosten boven de 10 cent/kWh liggen.

6 cent/kWh klinkt onschuldig, maar als je bedenkt dat het om héél veel kWh’en per jaar gaat, betekent het dat de Nederlandse gemeenschap door die extra kosten per jaar miljarden Euro’s moet opbrengen. Het gaat nu al om zo’n 13 miljard kWh per jaar, dat kost de Nederlandse gemeenschap bijna 1 miljard Euro extra (nutteloze) kosten per jaar 15).

Bij de voorgenomen uitbreiding van het aantal windturbines zal dit over 5 jaar zijn opgelopen tot 3 miljard Euro/jaar en nog eens 5 jaar verder, in 2030, tot minstens 6 miljard Euro per jaar. Dat is héél veel weggesmeten geld, en die kosten blijven ieder jaar terug komen. Bovendien is bij een groter percentage windenergie de CO2-besparing per kWh geringer, dus betaalt de Nederlandse burger dat vele geld, jaar in jaar uit, zonder dat dit de gewenste CO2 besparing oplevert. Alleen maar omdat een aantal mensen daar zo veel aan verdient.

Bij kerncentrales spelen er geen “extra” kosten.

Zelfs de vergoeding voor windstroom is te hoog

De extra kosten moet de gemeenschap dus opbrengen bovenop de gemiddelde vergoeding voor geleverde windenergie van 4½-5 cent/kWh. Die 4½-5 cent/kWh is gelijk aan de vergoeding die de centrales in het net gemiddeld krijgen voor geleverd gegarandeerd vermogen. Deze vergoeding had niet voor de windturbines mogen gelden. Helaas heeft de Tweede Kamer al eerder bepaald dat elektriciteit uit windenergie absolute voorrang krijgt voor levering op het elektriciteitsnet. In het gehanteerde systeem van vergoedingen krijgen daarmee de windturbines ten onrechte de volle vergoeding die geldt voor gegarandeerd elektrisch vermogen. Dit komt neer op een forse extra subsidie op windenergie, die verzwegen wordt en die de leek niet kan zien, maar wel betaalt.

Zelfs gratis windturbines zijn nog te duur

Die extra kosten van windenergie zijn dus al hoger dan de gemiddelde prijs van elektriciteit uit de verschillende centrales (die liggen tussen 4½ en 5 cent per kWh). Zelfs als de windturbines helemaal niets zouden kosten (bouw + onderhoud, etc.), zou elektriciteit uit wind duurder zijn dan elektriciteit uit de centrales in het landelijke elektriciteitsnet.

Kostprijs windenergie is nu 11 cent/kWh en loopt de volgende jaren op tot boven 20 cent/kWh

De werkelijke gemiddelde prijs per kWh die de maatschappij betaalt voor geleverde elektriciteit uit de nieuwste windturbines, dus de goedkoopste (nieuwe) windparken, ligt ten minste op (4½ tot 5) + 6 cent, pakweg zo’n 11 cent per kWh. Voor de oudere bestaande windparken zal dat meer zijn. Die 11 cent/kWh geldt voor de huidige situatie, met nog een relatief klein aandeel windenergie 14). Voor die prijs produceren de windturbines “rommelig” vermogen, dat fluctueert en er vaak niet is wanneer de maatschappij dat nodig heeft.

Nog duurder als er méér windmolens komen

Wanneer er in Nederland nog meer windturbines bij komen, en dat willen onze regering en de Tweede Kamer, dan betekent dit, dat de extra net-kosten per geleverde kWh nog hoger worden. Hoe groter namelijk het aandeel wind (en zon) is in de Nederlandse elektriciteitsvoorziening hoe hoger de extra kosten worden. Dat komt door de extra kosten die genoemd zijn onder de punten 4 t/m 7. Die kosten nemen toe doordat het elektriciteitsnet meer last krijgt van de hogere energie-stoten uit nog meer windturbines. De extra kosten van windenergie zullen, met de huidige plannen voor méér windturbines, al in de komende 5 jaar oplopen tot 3 miljard Euro per jaar en zullen in 2030 zijn opgelopen tot meer dan 6 miljard Euro per jaar 16). Zo snel lopen de kosten van windenergie op als de overheid conform het klimaatakkoord doorgaat met uitbreiding van windenergie.

Ook de CO2-uitstoot per kWh neemt toe als er nog meer windturbines komen.

Bij kernenergie heb je dat effect niet, liggen de kosten lager en wordt méér CO2 bespaard.

Met zonne-energie erbij nog duurder

Ook zonne-energie leidt tot extra kosten in het elektriciteitsnet. Zonne-energie is er als de zon vol schijnt en is er een beetje als het bewolkt is en is er niet als het donker wordt. Zonne-energie is dus, net zoals windenergie, niet zo betrouwbaar. Het levert dan ook extra kosten in het net, vergelijkbaar met de boven genoemde netkosten onder de punten 4 t/m 7. Beide energievormen zijn in feite niet geschikt om toe te passen voor de landelijke elektriciteitsvoorziening.

Als beide energiesoorten wind en zon tegelijkertijd in een elektriciteitsnet worden toegepast, zoals in Nederland, dan wordt het aandeel “onbetrouwbare” energie nog groter en de fluctuaties nog overheersender. Samen zorgen zij voor nog hogere extra netkosten (punten 4 t/m 7). Samen veroorzaken zij meer CO2-uitstoot. Samen zorgen zij er bij toenemende omvang ook nog eens voor dat het maximaal mogelijke aandeel “duurzaam” eerder bereikt wordt.

Bij kernenergie bestaat die grens niet.

Opslag is geen echte oplossing

Wordt het gemiddelde aandeel windenergie in de elektriciteitsvoorziening groter dan pakweg zo’n 20%-30%, en dat wil de politiek, dan wordt opslag van windenergie noodzakelijk . Dat is zeer kostbaar.

Alle opslagmethoden zijn op zich zelf al heel duur, en dat wordt nog erger omdat in de cyclus:

elektriciteit  gas (of waterstof)  elektriciteit

50%-75% verloren gaat (slecht rendement van de cyclus: 50%-25%).

Dat maakt alle elektriciteit uit windenergie nog veel duurder! Ik schat dat de kostprijs voor elektriciteit uit windenergie dan oploopt tot gemiddeld 20-30 cent/kWh. Richting 90% – 100% energie uit wind en zon loopt die gemiddelde prijs nog veel verder op richting “onbetaalbaar” 17).

Voor kernenergie is die opslag niet nodig. Bovendien is de goedkoopste manier om waterstof te maken: elektrolyse bij hoge temperatuur, wat het goedkoopste is bij gebruik van de kernreactor en goedkope kernstroom.

Echte waarde van een kWh windenergie minder dan één cent

Mijn overtuiging is dat de waarde van elektriciteit uit windturbines in een volledig subsidievrij puur commercieel elektriciteitsvoorzieningssysteem gemiddeld onder de één cent per kWh zou liggen. Nu betaalt de maatschappij 4½ tot 5 cent per kWh voor elektriciteit uit windturbines voor iets dat minder dan één cent waard is. Waar bovenop de burger ook nog de zichtbare en onzichtbare kosten en subsidies opbrengt.

Hoe zit het met de CO2-uitstoot door windenergie

De hoeveelheid CO2-uitstoot per geleverde kWh windenergie wordt meestal alleen berekend over de bouw van de windturbines. Vooral door voorstanders van windturbines en door mensen die er belang bij hebben. Een enkeling is zo netjes om ook onderhoud en toekomstige afbraak en verwerking voor recycling mee te rekenen. Maar de CO2-uitstoot die daar tijdens bedrijf bij komt wordt verzwegen (bovengenoemde punten 2 t/m 7). Voor het eerst wordt daar nu op gewezen door minister Wiebes. Zie Kamerbrief van 22 september 2020 1).

Hoeveel CO2-uitstoot per geleverde kWh toegerekend moet worden aan ieder van de bovenstaande punten is nog nergens degelijk doorgerekend. Meer dan schattingen in kwalitatieve zin heb ik daarvoor niet kunnen vinden. Toch moet je voor alle punten 2 t/m 7 de extra CO2-uitstoot meerekenen in de vergelijking met kernenergie, om te bepalen wie van die twee in werkelijkheid groener is 2).

Windenergie produceert per kWh beduidend meer CO2 dan kernenergie

Er zijn veel CO2 effecten, die men vergeet mee te tellen. Bijvoorbeeld moet je meetellen de CO2-productie bij het onderhoud en voor het maken en afbreken van de extra elektrische verbindingen, “stopcontacten in zee”, extra schakelstations en transformatoren, omzetting gelijkspanning in wisselspanning en verzwaring van alle hoogspanningsverbindingen op land om de stroomstoten op te vangen. Zij vormen tenslotte het boven genoemde “tweede systeem” dat volstrekt onnodig is voor een gegarandeerde betrouwbare elektriciteits-voorziening en alleen maar bedacht is om juist CO2 te besparen.

Bij dit alles moet je dan ook nog tellen de CO2-productie die veroorzaakt wordt door de elektrische verliezen in al die verbindingen, schakelstations, etc.

En dat is nog niet alles, want er wordt extra CO2 geproduceerd door het op-en-neer regelen van de diverse centrales om de fluctuerende windstroom te compenseren (en dat veroorzaakt best wel veel extra CO2 !). Hoe meer windturbines, hoe groter deze extra CO2 productie is.

En dan wordt het nog veel erger als de hoeveelheid windenergie (vanaf ca 20% – 30%) zo groot wordt, dat opslag nodig is om in de perioden met te veel windenergie die “te vele” energie weg te werken. Al maak je daar later weer elektriciteit mee, dan wordt er toch in totaal veel extra CO2 uitgestoten in de cyclus opslaan-en-weer-in-elektriciteit omzetten (via gas of waterstof).

Hoe hoger het percentage windenergie in onze elektriciteitsvoorziening wordt, hoe hoger de onbruikbare pieken worden en hoe groter daardoor de extra CO2-uitstoot wordt.

Al met al is de CO2-uitstoot per kWh windenergie duidelijk groter dan voor kernenergie.

Schade aan de natuur

Dan komt hier nog bij dat meer windturbines ook meer schade veroorzaken aan milieu en natuur. Zoals horizonvervuiling, geluidshinder, vermoorden van vogels door de wieken van de windturbines (hoe groter de turbine hoe erger!). Een schade die tot nu toe niet wordt meegenomen bij de beoordelingen van windenergie. En dat is ten onrechte.

Wat kost dan kernenergie ?

In tegenstelling tot windenergie zijn alle cijfers van kernenergie bekend. Daar is immers wereldwijd veel ervaring mee. Er zijn al zo’n 450 kerncentrales in bedrijf en er zijn op dit moment 57 in aanbouw en er zijn nog meer dan 100 in de planning. Over wat een kWh uit een kerncentrale kost is heel veel gepubliceerd. Over de kosten van de bouw van kerncentrales is nagenoeg alles bekend, net zoals over de bedrijfsvoering en over alle bijkomende kosten voor de brandstof. Ook de kosten voor het afbreken van de centrale aan het einde van de levensduur en voor de berging van afval zijn bekend.

Kijk maar naar voorbeeld Frankrijk dat 85% van zijn elektrische energie uit kernenergie haalt. Daar is de prijs voor elektrische energie veel lager dan bij ons 19).

Recent zijn bij de bouw van drie grote kerncentrales de kosten uit de hand gelopen (Finland, Groot-Brittannië en één centrale in Frankrijk). Tegenstanders kijken alleen naar die drie kerncentrales en baseren daarop hun propaganda over dure kerncentrales. Inmiddels zijn er veel goedkopere kerncentrales gebouwd op vele plaatsen in de wereld. Goedkoper en met kortere leveringstijden. Literatuur daarover is er meer dan voldoende, weinig zinvol om dat hier te herhalen 1) en 20) en 21).

Wel wil ik hier iets schrijven over de regelbaarheid van die kerncentrales. Zij zijn prima regelbaar, vooral de nieuwere kerncentrales. Hoe meer die centrales voluit mogen draaien, “in basislast” heet dat, hoe lager de prijs per kWh wordt. Dat lijkt mij voor ieder logisch. De eerste paar nieuwe kerncentrales in Nederland zouden, vind ik, het beste in basislast kunnen draaien. Om snel veel écht CO2-vrije energie in Nederland te hebben. De volgende kerncentrales zouden geleidelijk met de tijd kunnen deelnemen aan de regeling naar de energievraag.

De centrales met fossiele brandstoffen (voornamelijk gas) zouden zo lang mogelijk moeten regelen naar de behoefte en naar aanbod van windenergie op ieder moment, zoals dat ook nu gebeurt. Kerncentrales afregelen ten behoeve van wind en zon is zonde, want kernenergie is CO2-armer dan energie uit wind en zon!

Rob Walter.

Als Nederland in de komende jaren eindelijk de voordelen van goedkope en goed regelbare kernenergie inziet zouden meer kerncentrales geleidelijk de kolen-, olie- en gascentrales moeten vervangen. Waarbij de vervanging van de gascentrales over tientallen jaren kan worden uitgespreid. Maar vooral moet eerst de plaatsing van nieuwe dure, CO2-producerende windturbines gestopt worden. Alle nu nog aanwezige windturbines moeten vervolgens geleidelijk worden afgebroken. Dat wordt even slikken voor de milieu-organisaties, die juist gepleit hebben voor windenergie en daar een goot deel van hun huidige macht aan te danken hebben 3).

Voor velen is het geruststellend dat beslissingen over de volgende series kerncentrales, na de eerste één tot drie nieuwe kerncentrales, pas over 10-20 jaar genomen hoeven te worden. Dan is de techniek al weer verder.

***

Voetnoten

19) Om de hoogte van kWh-prijzen van landen te vergelijken moet je eerst de overheids-toeslagen zoals BTW en energiebelasting er af halen voor een juiste en eerlijke vergelijking, en natuurlijk zowel naar prijzen voor grootverbruikers als middelgrote- en kleinverbruikers kijken.

20) https://www.nei.org/CorporateSite/media/filefolder/resources/reports-and-briefs/Nuclear-Costs-in-Context.pdf

https://www.ecomodernisme.nl/de-zaak-hinkley-point-c-is-kernenergie-duur/

21) https://www.oecd-nea.org/ndd/pubs/2018/7441-full-costs-2018-es.pdf