Corona-angst, nihilisme en de zin-vraag. Een gesprek met Ad Verbrugge

Datum:
  • zaterdag 7 november 2020
  • in
  • Categorie: ,
  •  Marlies Dekkers in gesprek met filosoof Ad Verbrugge over de coronacrisis en de thematiek van zin. “Mensen zijn op allerlei manieren heel erg afhankelijk van alles waarin ze leven, zonder dat er een innige band is waarop ze kunnen terugvallen.”



    6-11-2020



    Verbrugge vertelt dat dit kanaal, ooit begonnen als ‘Voor de ommekeer’, was opgericht vanuit de intuïtie dat er fundamentele zaken aan het verschuiven zijn. Als cultuurfilosoof probeert Verbrugge dat te duiden en onder woorden te brengen. “We merken dat de orde die we hebben opgebouwd met elkaar – eigenlijk al sinds de Verlichting, en iets korter vanaf de Tweede Wereldoorlog – dat die langzaam uitgehold raakt.” Nu in de coronacrisis zien we dat volgens Verbrugge precies gebeuren. “En dat heeft iets te maken met de ervaring van zin of zinvolheid” Wat hij daarmee bedoelt? “Dat wijst op de onderliggende stemming, de geestesgesteldheid, die nodig is om met elkaar op een bepaalde manier te leven.” Om dat in een breder kader te plaatsten schetst Verbrugge de sociaal-culturele ontwikkelingen van de afgelopen decennia. We zijn onder het mom van individualisering en vrijheid anders gaan samenleven. Deze ontwikkeling is ambigu: het heeft ons veel gebracht, maar het levert ook een bepaalde druk op, namelijk: “Jij moet als regisseur van je leven er het maximale uit halen.” Traditionele verbanden zijn verdwenen en bijvoorbeeld ons werk, waar men van oudsher zelfvertrouwen en een identiteit aan ontleende, is steeds flexibeler en diffuser geworden. Technologisering en digitalisering heeft dat proces bovendien versneld. Verbrugge: “Mensen zijn op allerlei manieren heel erg afhankelijk van alles waarin ze leven, zonder dat er een innige band is waarop ze kunnen terugvallen.” Dat maakt ons veel kwetsbaarder dan we aan de buitenkant lijken. In die context van onzekerheid en een gebrek aan fundament vindt de huidige coronacrisis plaats. Dat heeft geleid tot veel angst, zo vertelt Verbrugge. “Als je het over angst hebt, is dat bij uitstek ook de ervaring van onmacht.” Het toont in die zin de geestesgesteldheid of de zin-ervaring die reeds aanwezig was. Nu heeft dat volgens Verbrugge geleid tot een atmosfeer waarin we heel makkelijk van alles loslaten. Daarmee dreigen we evenwel te vergeten om de vraag te stellen welke zaken we waardevol vinden. Wat willen we met alle huidige verandering beschermen, en waarom? Verbrugge: “Je ziet dat het gesprek daarover heel moeilijk is omdat we door de angst niet in staat zijn om tot een redelijk verhaal te komen waarin onze samenleving als geheel en die waarden als geheel worden meegenomen.” -- 029 Introductie over de Filosofische School
    3:11 Inleiding van het thema ‘zingeving’ en ‘zinloosheid’ 6:01 Vanaf 2004 schreef je al over een tijd van onbehagen, er borrelde iets. Kun je ons daarin meenemen? 10:17 Wat is de zin-dimensie? 14:30 Een voorbeeld om de dimensie van zin te illustreren: de jaren ’60. 18:13 Over de vele depressies: “Dat zegt iets over de zin-ervaring – of een gebrek daaraan - binnen een gemeenschap” 26:46 Sommige mensen zullen denken: we hadden toch voor de crisis en goede, vrije leven? 31:28 Is de grondtoon nu eenzaamheid? 39:50 Speelt techniek ook een rol als het gaat om het onbehagen? 49:08 Vanuit de voorgaande analyse over de coronacrisis 53:59 “Gezondheid is een soort product geworden” 1:04:08 Kun je jouw andere verhaal om de coronacrisis te benaderen nogmaals toelichten? -- De Nieuwe Wereld TV is een platform dat mensen uit verschillende disciplines bij elkaar brengt om na te denken over grote veranderingen die op komst zijn door een combinatie van snelle technologische ontwikkelingen en globalisering. Het is een initiatief van journalist Paul van Liempt, filosoof Ad Verbrugge en David van Overbeek De Nieuwe Wereld TV wordt gemaakt in samenwerking met de VU, Centrum Ethos en Filosofische School Nederland.

    0 reacties :

    Een reactie posten