Parkinson uit gifspuit

Hilversum - 'Zie je mij al in een rolstoel zitten met een slabbetje om?'
20-9-2019


Achtergrond
__________________________________

Parkinson
Bij de ziekte van Parkinson ontstaat in de hersenen een dopaminetekort. Kenmerkend voor mensen met parkinson zijn hun schuifelende pasje, het trillen en trager bewegen. Vaak hebben ze een maskergelaat, zachte spraak en een toename van speekselvloed (kwijlen). Momenteel zijn er ruim 50.000 parkinsonpatiënten in Nederland. Dat aantal neemt toe. 
________________________________________

Bestrijdingsmiddelen die de Nederlandse landbouw gebruikt verhogen mogelijk het risico op de ziekte van Parkinson. Gisteravond besteedde het tv-programma ’Zembla’ hier aandacht aan. Er kwamen deskundigen aan het woord die waarschuwden voor de risico’s, parkinsonlijders en gebruikers van de middelen, zoals Mancozeb, dat in de teelt van aardappelen en bollen tegen schimmel wordt ingezet. 

Een vollegrondteler die het gebruikt is Niels Zuurbier uit Heerhugowaard. Hij zit in de uitzending en zag woensdag samen met enkele parkinsonpatiënten die ook aan het woord komen de gereedgekomen aflevering al. „Er zit veel emotie in maar het is netjes naar buiten gebracht”, zegt hij over de uitzending, waarin hij geconfronteerd met de risico’s zegt ’verbijsterd’ te zijn. „Ik zit als tuinder in de uitzending, maar ook als mens”, zegt de bestuurder is van de land- en tuinbouworganisatie LTO. „Ik rij natuurlijk niet met een spuit over het land om de mensen ziek te maken.” 

Toezichthouders

Zuurbier stelt dat er onderzoek gedaan moet worden naar de relatie tussen bestrijdingsmiddelen en Parkinson. „Middelen controleren is een taak van de toezichthouders.” Er zijn in het verleden al middelen verboden, bleek uit de uitzending. Bijvoorbeeld de onkruidbestrijder Paraquat, de schimmelbestrijder Maneb en de insecticide Rotenon. Maar, zo stelt ’Zembla’, ook huidige middelen zijn verdacht. Mancozeb is qua chemische samenstelling voor de helft identiek aan het beruchte middel Maneb. Maneb is sinds 2017 in Nederland verboden. 

Hoogleraar toxicologie Martin van den Berg van de Universiteit van Utrecht: „Een deel van Mancozeb, de helft, is Maneb. Van Maneb is bekend dat het een verhoogd risico geeft op parkinson. Daarmee valt Mancozeb in dezelfde, verdachte groep.” Hoewel in wetenschappelijke studies steeds meer aanwijzingen worden gevonden dat Mancozeb parkinson kan veroorzaken, is deze schimmelbestrijder gewoon toegelaten. De toelating loopt tot november 2021 en zal dan opnieuw beoordeeld worden. 

Boerenbloed 

’Zembla’ kreeg een brief van een boerenzoon Jim Blom uit West-Friesland. Zijn vader Ted overleed aan de ziekte van Parkinson. In de brief schrijft Jim: „Generatie op generatie zit het boerenbloed in onze familie. Hij heeft van jongs af aan al meegeholpen op de boerderij. Door rond te vragen kwamen we erachter dat, voor zover wij weten, twaalf mensen binnen een straal van ongeveer een kilometer de ziekte van Parkinson hebben. Allemaal mensen die veel in aanraking zijn gekomen met bestrijdingsmiddelen.” 

De schoonzussen Agnes en Adri Lieverse uit De Zilk hebben allebei parkinson. Als tieners werkten ze in de zomer op het land met bloembollen. „Het is een rotziekte, alsof je op den duur kinds aan het worden bent”, vertellen de schoonzussen Lieverse. „Ik ken iemand met parkinson die de hele dag loopt te kwijlen, die moet een slabbetje om. Nou, zie je mij in een rolstoel zitten en kwijlen en een slabbetje om? Dan voel je je knap lullig. Want dat ben ik niet.” Nog vier bewoners in de straat hebben de ziekte. „En wie weet zijn er nog wel meer mensen.” 

De Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN) vindt dat gezondheidsrisico’s beter moeten worden onderzocht, voordat bestrijdingsmiddelen worden toegelaten op de markt. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en de Europese Autoriteit Voedselveiligheid (EFSA) erkennen dat meer onderzoek nodig is. 

In antwoord op vragen van ’Zembla’ erkent zowel de Europese Autoriteit Voedselveiligheid (EFSA) als het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat er nog te weinig bekend is over de risico’s op parkinson als gevolg van de blootstelling aan bestrijdingsmiddelen. „Met betere testen zouden de risico’s beter in kaart kunnen worden gebracht”, schrijft het RIVM. 

Chemicaliën

De EFSA vindt dat zowel bij de aanvraag voor toelating van nieuwe bestrijdingsmiddelen als bij de herbeoordeling van bestaande middelen meer en beter onderzoek moet worden gedaan naar de risico’s op parkinson. „Dan zal de EFSA beter in staat zijn om chemicaliën te ontdekken die parkinson veroorzaken of daaraan bijdragen”, aldus de EFSA in een schriftelijke reactie. 

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, dat verantwoordelijk is voor het veilig gebruik door de toepassers van bestrijdingsmiddelen, zegt in een reactie ’deze inzet op verdere kennisontwikkeling’ te steunen ’en zal dat ook in Europees verband blijven benadrukken’. In een reactie op het pleidooi van EFSA en RIVM stelt Nefyto, de brancheorganisatie van de agrochemische industrie, dat de relatie tussen bestrijdingsmiddelen en ’het risico op het al dan niet ontwikkelen van de ziekte van Parkinson’ complex is. De wetenschappelijke kennis op dit gebied is ’wordt ook binnen de industrie verder ontwikkeld’, aldus Nefyto.

Noordhollands Dagblad