Hoe een verkiezingsdebat wordt ingepakt door de macht

Alleen VVD en 'linkse wolk' PvdA-GL mogen meedoen

4 maart 2023 - Ines van Bokhoven

Foto: 

Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen. Het debat dat BNNVARA heeft gepland op 12 maart en gepresenteerd gaat worden door Jeroen Pauw, da’s toch wel een dieptepunt. En dat kunnen we al concluderen voordat de deelnemers überhaupt naar de studio zijn gekomen. Een treurig stukje doorzichtige propaganda van de standpunten van ‘goedgekeurde’ partijen (VVD en linkse wolk PvdA-GL) die volgens de weldenkers bij de NOS door de moreel-politieke beugel kunnen. Het is een a-democratische show van heb ik jou daar, schrijft Ines van Bokhoven.

In het programma HLF8 mocht Pauw de kritische vragen van Sam Hagens over dit debacle beantwoorden. En Sam windt er in de uitzending geen doekjes om: hij noemt het een ‘misser’ van Pauw om alleen Rutte, Kuiken en Klaver uit te nodigen voor het debat. Terecht wijst hij Pauw erop dat hij alleen het spel van Rutte dient – iedereen met een beetje verstand moet toch wel duidelijk zijn waarom Rutte ineens zo fel tegen de ‘linkse wolk’ is. Het is toneelstuk nummer zoveel van deze machtsgeile control freak.

 

Knieval

Rutte vreest werkelijke oppositie. Dat heeft hij altijd al gedaan en het wordt de laatste tijd wel heel erg evident, door bijvoorbeeld zijn laffe weigering met Caroline van der Plas in debat te gaan. Zijn doorzichtige, slappe smoezen maakten het er niet beter op. Rutte houdt alle touwtjes graag in handen en Pauw geeft ze hem met dit debat. Je kunt, als man die zichzelf ziet als kritische journalist, geen grotere knieval maken voor de heersende macht. Maar Pauw vindt het allemaal volkomen normaal, dat hij politieke propaganda verpakt als ‘debat’ en dat dan probeert te verkopen als integere en kritische journalistiek. Ik vind het een aanfluiting.

 

Smoezen

Zijn smoezen bij HLF8 zijn van het slapste soort: er zijn talkshows genoeg op televisie, dit debat duurt maar een uurtje, nee – zelfs maar vijftig minuutjes, en bij andere programma’s kunnen allerlei politici hun verhaal toch ook kwijt? Vooral dat laatste zal velen in het verkeerde keelgat schieten, want de naakte waarheid is dat dat met afstand niet het geval is.

Een korte blik op bijvoorbeeld het Twitter-account ‘Diversiteitswatch’, dat bijhoudt hoe vaak bepaalde politici uitgenodigd worden voor talkshows en dergelijke, maakt dat pijnlijk duidelijk. Van sommige partijen worden sprekers nooit uitgenodigd, van sommige partijen amper, en dan zijn er de partijen die bijna dagelijks hun verhaal mogen doen in al die andere shows waar Pauw het vergoelijkend over heeft.

 

Hetzelfde verhaal

En verrek: laten dat nou net, op CDA en (hoe verrassend) D66 na, de partijen zijn die Pauw ook heeft uitgenodigd voor zijn debat. Voor de zoveelste keer krijgen we hetzelfde verhaal te horen dat er volgens de NOS blijkbaar bij echt iedereen ingestampt moet worden, zoals ganzen worden volgepropt voor foie gras – op gezette tijden, of ze het nou willen of niet. Pauw zwetst als hij dat argument aandraagt: het is gewoon niet waar.

Er is amper ruimte, zeker op tv en zéker bij de publieke omroep, om een ander geluid te laten horen dan ‘migratie is tof’, ‘over twaalf jaar zijn we dood als we nu niet ons klimaat op z’n kop zetten’, ‘groene energie is heilig en vanwege stikstof moeten boeren en vissers stuk’, ‘woke is prachtig’ en al die andere, inmiddels tot op de bodem uitgesleten mantra’s waar een steeds groter deel van de burgerij geen enkele boodschap meer aan heeft en doodmoe van is.

 

Geen ruimte voor debat

Want er is nog steeds geen ruimte voor een echt debat over wat dan ook uit de keur aan crisissen waar we in zitten, nog steeds geen podium bij de publieke omroep voor álle geluiden. Men ramt en beukt maar door met dat ene narratief, in weerwil van alle sentimenten in dit land, in weerwil van alle spanning en ontevredenheid, en het ergste: in weerwil van het feit dat de mensen die door deze media op handen gedragen worden, niet alleen niets voor elkaar krijgen, maar keer op keer ook nog eens zo corrupt als een zwarte nacht blijken te zijn. Pauw is in het gesprek bij HLF8 doof voor alle argumenten die op hem worden afgevuurd en blijft zich maar herhalen (‘Nietes’ in zoveel woorden), al merkt hij zelf ook nog wel ergens op dat het zes keer herhalen van iets het niet méér waar maakt.

 

Pauw staat buiten de werkelijkheid

Sjuul Paradijs krijgt een neerbuigende sneer als hij naar voren brengt dat het bij deze verkiezingen niet gaat om vier kopstukken uit de Tweede Kamer waarvan er drie niet eens verkiesbaar zijn, maar om de Provinciale Staten. “Dat denk je toch niet echt?” is Pauws snuivende respons. Vol verbazing knikt Paradijs: ja, hij denkt dat echt. Pauw wil er alweer niet van horen. “Het staat zo buiten de werkelijkheid,” zegt hij als Paradijs zijn argumenten uiteen zet. Want Paradijs is al lang niet meer in Den Haag geweest.

Het lijkt me zo dat Pauw al heel erg lang niet echt meer in de samenleving is geweest. Dat de man zich verschanst heeft in een elitair ‘wij weten het nu eenmaal beter’-wereldje waar slechts een enkeling de buik onderhand nog niet van vol heeft. Hij lijkt absoluut niet te beseffen wat er leeft, hoezeer de boodschap die hij en zijn kornuiten door onze keel willen rammen wordt gehaat door meer en meer mensen. Hoe groot het wantrouwen is, hoe groot de wanhoop, hoe groot de woede. Hij lijkt er geen enkel signaal van op te vangen, als ‘kritisch journalist’.

 

‘Teveel partijen’

Hagens probeert het met een peilinguitslag in beeld: de partijen die Pauw had uitgenodigd staan allemaal op verlies. Waarom niet de kanshebbers aan het woord laten? Pauw geeft zijn slapste smoes: anders werden het teveel partijen en dan kwam geen enkele boodschap meer aan het woord. Je grijpt er van in vertwijfeling naar je voorhoofd: het idee om dan andere partijen uit te nodigen, eens iets anders te laten horen, lag te ver van zijn ideeënwereld af? Hij gaf zelf toe enkel de titel te hebben bedacht, en zelfs die slaat nergens op: ‘Linksom of Rechtsom’. Welnee, niet met dit debat. Wie Rutte nog rechts noemt heeft werkelijk niet op zitten letten de laatste jaren.

 

Doof voor argumenten

Ook de brief van Omtzigt aan de Ombudsman van de NPO vindt Pauw niet indrukwekkend. Jan Slagter, van Omroep Max, valt hem bij, want het wordt ‘ongemakkelijk’ als politici zich met de inhoud van programma’s gaan bemoeien. Dat Slagter zelf achter het idee staat van sommige politieke partijen om een omroep te verbieden, dat moeten we dan maar even over het hoofd zien. Ik vermoed dat Slagter de brief niet heeft gelezen, want Omtzigt doet weinig anders dan de NPO confronteren met de eigen spelregels – die men niet naleeft met dit debat. En nu is het afwachten wat de Ombudsman gaat doen. Afgaande op ervaringen uit het verleden is mijn gok: niks.

 

Ons Soort Mensen

Pauw gaat gewoon door met het debat en is doof voor argumenten uit de samenleving – net zoals de politici die hij heeft uitgenodigd. Vier politici van drie partijen die de NPO ziet als ‘correct’ mogen een verhaal komen vertellen dat we allang kennen, dat we dag na dag te horen krijgen, dat we bijna letterlijk kunnen meedreunen, en de rest moet gewoon zwijgen. Want deze mensen zijn druk doende ‘onze’ democratie te beschermen. En let wel: het is ‘onze’ democratie – een speeltje van de ‘ons soort mensen’-elite waarmee men kan doen wat men wil. Maak uzelf niet wijs dat ze u zien als deel van ‘ons’. Het idee alleen al is deze mensen een gruwel.

Ik kan maar één ding zeggen, zei het al vaker en blijf het herhalen: ga alsjeblieft stemmen in maart. Zorg voor een kans op iets nieuws. Help het democratisch afdwingen. Want als het aan deze elitaristen ligt is de kans groot dat we straks helemaal niks meer mogen zeggen.