Het stinkt flink in het land. Al een hele tijd.

Over opzetjes en een boze brief uit Brussel

31 maart 2023 - Ines van Bokhoven

Het probleem met mensen die veel liegen, die zelfs doorlopend liegen, is dat niemand ze meer gelooft na een tijdje. Je kunt een leugenaar, als gemeenschap of als groep, buitensluiten wegens onbetrouwbaarheid. Leugenaars richten schade aan. Niemand wil een leugenaar. Maar wat doe je als je je geconfronteerd ziet met pathologisch liegende mensen, die ook nog eens alle macht naar zich toe hebben getrokken? Die gewoon niet weggaan ook al stuur je ze weg? Een verzuchting van Ines van Bokhoven.

De leugen regeert dezer dagen zoals we dat zelden hebben gezien in onze geschiedenis. We zitten nu in onze maag met een brief uit Brussel die we moeten geloven, en die niemand gelooft. Eentje die veel te toevallig precies op het goeie moment kwam, die geen briefhoofd heeft, een handtekening die gescand lijkt te zijn en die in de verkeerde taal is geschreven, blijkbaar. Arthur van Amerongen somt de terecht wantrouwende tweets van Caroline van der Plas op in zijn column: er klopt gewoon geen biet van dit verhaal.

De leugen regeert dezer dagen zoals we dat zelden hebben gezien in onze geschiedenis. We zitten nu in onze maag met een brief die we moeten geloven, en die niemand geloofde. Eentje die veel te toevallig precies op het goeie moment kwam, die geen briefhoofd had, een handtekening die gescand leek te zijn en die in de verkeerde taal was geschreven. Inmiddels is er een Engelse versie van de brief opgedoken, maar dat maakt het allemaal niet minder vreemd: Eurocommissaris Virginijus Sinkevicius zegt nu dat de brief een antwoord is op een schrijven van Van der Wal van 14 februari jongstleden en niet is bedoeld als ‘harde waarschuwing’. Daarnaast zou het antwoord zijn uitgesteld om de afgelopen verkiezingen niet te beïnvloeden.

 

Huwelijk

Dit kabinet liegt, liegt, en liegt dan nog een keertje. Het belooft en doet doorgaans het omgekeerde, het maakt van een parlementair ‘nee’ doodleuk een ‘ja’, het doet weinig anders dan elke dag weer dikke middelvingers opsteken naar onze democratie en onze wetgeving. Het brult over een ‘huwelijkscontract’ – terwijl het me toch zo voorkomt dat het eerste contract dat men moet naleven dat sociale contract was dat we ‘met elkaar hebben afgesproken’, om het in politici-taal te zeggen. Dat ‘huwelijk’ met de burgerij dat vorm kreeg in onze Grondwet. Maar nee. Dat ‘huwelijkscontract’ is afgebrand, samen met het symbolische Huis van de Democratie waarin het diep in een laatje was weggeborgen, en niemand heeft het er meer over. Opgeruimd staat netjes. As waait makkelijk weg.

 

Wantrouwen

En laten we wel wezen: het is natuurlijk veelzeggend dat er direct zoveel wantrouwen heerst na het (ook al zo dubieus) lekken van deze brief. Het spreekt boekdelen over hoe men deze coalitie beziet: zwak, leugenachtig, vastklampend aan het laatste beetje macht dat ze nog hebben of denken te hebben. Het is allemaal drijfzand, het is gebouwd op drijfzand, het brengt drijfzand voort. Wopke Hoekstra, die grote woorden sprak na de Provinciale Statenverkiezingen: dat er iets gedaan moest worden met de boodschap die het volk duidelijk probeerde te maken. Grote woorden met – alweer – geen enkele inhoud. Zijn stervende partij, schijnbaar denkend dat nog een paar weken, hooguit maanden, vasthouden aan de macht een beter idee is dan iets van vertrouwen te herstellen door de stekker uit dit derderangs circus te trekken, floot hem terug. Wopke horen we niet meer en natuurlijk wordt er niets gedaan met de verkiezingsuitslag als boodschap, als noodkreet. Niets.

 

Machtsgeil

Dit kabinet kan weinig anders meer dan vallen. Wat we nu zien is te kinderachtig voor woorden: een machtsgeile groep partijen en individuen die zich, koste wat kost, vastklampen aan de strohalmpjes van macht die hen nog resten. Die denken dat het schip nog te redden is, al zit er een joekel van een gat in de bodem, loopt het water aan alle kanten binnen en staat de mast al half onder. Het is een schertsvertoning van mensen die zich nog steeds presenteren als redelijk, intelligent en rationeel, terwijl een kleuter kan zien wat hier gaande is. Het is belachelijk. Het is gênant.

 

Opzet

In de hele westerse wereld, het deel van de aarde dat net zo lekker mee aan het gaan was in de klimaathysterie, lijkt een andere ideologie op te staan – eentje die kritisch is over de koers die we varen en waarom we eigenlijk die koers varen. De verkiezingsuitslagen in veel westerse landen geven al een jaar of twee aan dat we een beweging naar rechts aan het maken zijn, en verdomd: ineens komt het IPCC met de noodkreet dat het nog veel sneller gaat met alle klimaatellende dan eerst werd gedacht.

Blijkbaar begint het door te dringen dat hun plannen wel eens gedwarsboomd zouden kunnen worden, en het opgeblazen alarm rond deze stikstofbrief, hoe het ding ook tot stand is gekomen, past in die opzet. 

Want ja, veel meer is het volgens mij niet: een opzet. Proberen terug te slaan. En angst werkte de laatste jaren verschrikkelijk goed, dus we doen het gewoon nog een keertje. En al die angst begint z’n morbide vruchten af te werpen: meer en meer jongeren zien de toekomst niet meer zitten. Het is een meer dan zorgwekkende trend, waar uiteraard ook geen oog voor is – nergens lijkt deze club nog oog voor te hebben naast macht.

 

Falen

Ik kan hier nog pagina’s lang doorgaan over het falen van deze coalitie, over het falen van de kabinetten die Rutte heeft geleid, over de chaos in ons ooit zo mooie land, chaos die elke dag chaotischer en groter wordt. Over de leugens, de verbroken beloftes, over de slachtoffers die deze mensen maakten. Maar ik ga u en mezelf er niet mee plagen: we weten allemaal hoe verschrikkelijk het erbij staat. De laatste verkiezingsuitslag was er het bewijs van, maar dat niet alleen. Het begint meer politici duidelijk te worden dat het tijd wordt eens naar het volk te luisteren. Hoekstra mag zijn ferme woorden dan alweer bij het vuil hebben gezet, die boodschap gaat er niet mee weg. Die zal alleen maar in volume aanzwellen.

Dus nogmaals: dit kabinet kan weinig anders meer dan vallen. Al het andere zal een absurd vastklampen zijn dat alleen maar averechts zal werken. Het is uitstel van executie, wat we hier zien. Van Amerongen heeft gelijk: het bevindt zich in een staat van ontbinding, dit kabinet.

Het stinkt in elk geval al een tijdje flink.