Hoe de NPO klimaatscepticus dr. Ferdinand Meeus bewust besmeurt

 Een staaltje tendentieuze journalistiek

6 november 2022 - Bauke Geersing

Op zaterdagavond 5 november besteedde  presentator-programmamaker Rudy Bouma in het NPO-programma Nieuwsuur (serie #Ophef over “de wereld van nepnieuws en complotten”) aandacht aan enkele klimaatuitspraken van OpinieZ-auteur dr. Ferdinand Meeus. Het programma liet Bouma en klimaatwetenschappers los gaan op Meeus, zonder dat hem een weerwoord werd gegund. Een staaltje uiterst tendentieuze journalistiek, vindt oud-NOS-directeur Bauke Geersing.

Doel van het programma #Ophef was na te gaan of de kritiek van klimaatcritici op feiten en wetenschappelijke inzichten is gebaseerd.  Bouma is journalist en geen klimaatexpert. Het is dus van belang om te kijken naar de methode die hij voor zijn onderzoek heeft gebruikt en de personen die hij heeft betrokken bij zijn programma.

Voorafgaand aan deze uitzending had de redactie van #Ophef enkele schriftelijke vragen gesteld aan natuurwetenschapper dr. Ferdinand Meeus. Deze Belgische klimaatcriticus en IPCC-reviewer publiceert regelmatig over het klimaat op onder meer OpinieZ en Climategate. Meeus had voorgesteld in de Nieuwsuur-studio aanwezig te zijn om live te kunnen reageren op vragen en opmerkingen aan zijn adres. Dat aanbod werd afgewezen. Ook zijn de antwoorden van Meeus niet genoemd in het programma.

 

Vragen

In een OpinieZ-artikel d.d. 26 oktober 2022 zijn de vragen van Nieuwsuur en de antwoorden van Meeus (met wetenschappelijke bronvermelding) integraal opgenomen. Zo kon worden nagegaan of en in hoeverre het NPO-programma #Ophef gebruikt heeft gemaakt van de antwoorden van dr. Meeus.

 

Denkfout

Een analyse van het programma #Ophef levert het volgende op.

In de eerste plaats maakt Bouma een fundamentele denkfout door ervan uit te gaan dat een meerderheid van wetenschappers de waarheid over het klimaat in pacht zou hebben tegenover een minderheid die er anders over denkt. Om te overtuigen hanteert hij het percentage van 90%, ja zelfs 99,1% , van de wetenschappers die er hetzelfde over denkt. Dit is de bekende drogreden van de meerderheidsconsensus, waardoor klimaatcritici het per definitie altijd bij het verkeerde eind zouden hebben, omdat ze bestrijden wat de ‘gevestigde klimaatwetenschap’ verkondigt.

Een dergelijke meerderheidsregel bestaat echter niet in de wetenschap. Wetenschap zoekt naar de waarheid. Die waarheid heeft een meerderheid van de wetenschappers niet in pacht, enkel en alleen omdat het een meerderheid is. Goed dat baanbrekende wetenschappers als Galilei, Copernicus, Darwin en Einstein zich destijds niets hebben aangetrokken van deze meerderheidsregel!

 

Op de persoon gespeeld

Bouma tracht zijn argument kracht bij te zetten door vol op de persoon van Meeus te spelen: hij heeft sedert 1983 niets meer gepubliceerd, hij is geen klimaatwetenschapper en dat hij IPCC-reviewer was, betekent niets, want volgens een in het programma aan het woord zijnde andere wetenschapper kan iedereen dat worden. Bouma besteedt geen aandacht aan het uitgebreide interview dat Meeus had met De Nieuwe Wereld TV, waarin hij uitlegt hoe de selectie van schrijvers en reviewers bij het IPCC in zijn werk gaat.

 

IPCC-rapporten

Bij zijn beantwoording van de vooraf door #Ophef gestelde vragen merkte Meeus op dat twee belangrijke stemmen in het klimaatdebat, die van prof. Koonin en prof. Pielke, klimaatgerelateerde misinformatie bestrijden door juist uit te gaan van door wetenschappers vastgestelde feiten. Meeus benadrukt dat de genoemde wetenschappers zich, net als hij, baseren op de IPCC-rapporten. Meeus geeft aan dat de technische rapporten van het IPCC veel genuanceerder zijn dan we meestal te horen krijgen in de media. Ook deze opmerking negeert Bouma.

 

Modellen

Tevens laat Bouma links liggen dat Meeus in zijn antwoorden heeft gezegd dat hij zich baseert op de beschikbare informatie over wetenschappelijke metingen, onder meer van NASA-satellieten. In tegenstelling tot andere klimaatwetenschappers hecht Meeus minder waarde aan de theoretische modellen, aangezien die een zodanige veelheid van aannames en variabelen bevatten dat de betrouwbaarheid van voorspellende uitspraken met een flinke korrel zout moet worden genomen.

Bouma besteedt in het programma verder aandacht aan hoe op de sociale media over het klimaat wordt gesproken en hoe de Nederlanders over het klimaat denken. Dat is best aardig om te weten, maar zegt niets over wat er op grond van wetenschappelijk inzichten echt aan de hand is.

 

Geen weerwoord geboden

Bouma behandelt verder Meeus’ uitspraak over de aangroeiende ijsoppervlakte op Groenland. Er wordt een commentator aan het woord gelaten die de uitspraak van Meeus tegenspreekt. In een journalistieke aanpak zou Meeus daarna de mogelijkheid voor een reactie zijn gegeven. Bouma biedt die mogelijkheid niet. Het voorzien in een weerwoord is essentieel voor een evenwichtig journalistiek programma, zeker daar Meeus wordt verweten zich te concentreren op uitzonderingen en verkeerde verbanden. Door die mogelijkheid niet te bieden is dit NPO-programma niet in overeenstemming met de Mediawet, noch met de missie van de NOS voor journalistieke programma’s.

Bouma probeert daaraan te ontkomen door te verwijzen naar een uitspraak van de Ombudsman van de publieke omroep. Dat is echter misleidend, omdat elke uitspraak van de NPO-Ombudsman op zich staat, betrekking heeft op een individuele zaak en afhankelijk is van de aldaar in het geding zijnde feiten.

 

Lijst

Bouma besteedt ook geen aandacht aan hetgeen op http://www.climategate.nl en op de website van Clintel staat. De aldaar gepresenteerde lijst van 1.400 kritische klimaatwetenschappers schuift hij terzijde door aan te geven dat er personen op voorkomen die wetenschappelijk ondeugdelijk zouden zijn, ja reeds zijn overleden. Dat er bekende klimaatwetenschappers en Nobelprijswinnaars op staan vermeldt Bouma niet.

 

Cherry Picking

Bouma verwijt, met hulp van enkele wetenschappers, dat Meeus aan cherry picking zou doen, geen klimaatwetenschapper is en dus niet serieus hoeft te worden genomen. Hij behandelt niet het schriftelijke antwoord van Meeus op de vragen vooraf, waarin wordt gevraagd waarom hij regelmatig schrijft en spreekt zonder dat hij daarvoor een wetenschappelijke achtergrond zou hebben. Meeuws legt in zijn antwoord uit, dat uit zijn vakgebied (de fotochemie) de basiswetten van het CO2-broeikaseffect en van de energiebalans van onze planeet voortkomen.

Meeus is dan ook wel degelijk gekwalificeerd om wetenschappelijke uitspraken over het klimaat te doen. Bouma besteedt er geen aandacht aan en Meeus krijgt in het programma niet de gelegenheid te reageren op deze aantijging.

 

Vooringenomen

Uit mijn analyse van het NPO #Ophef programma d.d. 5 november jl. kan ik slechts de conclusie trekken dat Bouma zelf aan cherry picking doet en Meeus ten onrechte niet de gelegenheid heeft geboden voor een reactie op kritiek op hem en aantijgingen in zijn richting. Het resultaat is een vooringenomen en eenzijdig journalistiek programma dat niet aan de standaarden van de Journalistieke Code en de Missie van de NOS voldoet.

Zo werkt dit programma mee aan de ophef over het klimaat en bevestigt het de alarmistische opvatting erover. Dat is juist het tegendeel van wat het programma beweert na te streven: ophef door te prikken.

Dit artikel is een bewerking van de brief d.d. 5 november 2022 van oud-NOS-directeur mr. Bauke Geersing aan de redactie van Nieuwsuur en #Ophef-presentator Rudy Bouma