Liever luchtkastelen bouwen dan reële problemen aanpakken
Het ‘gave land’ van Mark Rutte wordt met de dag minder gaaf. Chaos op Schiphol, een gesloten Ketheltunnel, overal personeelstekorten, forse woningnood en een overbelast elektriciteitsnet. Publieke taken zijn verslonsd. In ondemocratische bestuurslagen wordt over de burger besloten, waardoor de kiezer zich langzamerhand terugtrekt. Ondanks dit bestuurlijk onvermogen handhaaft ons ambitieuze kabinet onbereikbare doelen en worden we om die te bereiken in een gareel gedwongen. Niet zo gaaf, eigenlijk, stelt Freek van Beetz.
Veeg teken
Het is alweer een tijdje geleden dat ik me in een column met verbijstering afvroeg wat er met dit ‘gave land’ (Rutte) toch aan de hand is. “Is dit land dan echt stuk?“ Dat verzuchtte ik gisteren in een tweet waarin ik reageerde op het bericht, dat een jonge vrouw in een verder lege coupé in de trein van Amsterdam naar Alkmaar was aangerand, dat er camerabeelden van zijn, maar dat gedurende die treinrit van veertig minuten niemand heeft ingegrepen. Er is nog veel onduidelijk, maar dat er klaarblijkelijk geen conducteur is gaan kijken, vond ik een veeg teken voor de toestand in ons land. Eén van de vele.
Op tal van terreinen zijn publieke taken verslonsd en is de dienstverlening aan de burger in het ongerede geraakt. De privatisering en verzelfstandiging van wat ooit primaire overheidstaken waren, heeft zeker niet overal tot heilzame gevolgen geleid.
Verbrokkeling
Ik ben nu een paar weken ‘uitlandig’ – zoals dat zo mooi op Curaçao wordt genoemd – en dan vallen de voorbeelden van de verdere verbrokkeling van dat ‘tere vaasje’ van Rutte nog eens extra op.
We waren de grens nog niet over, of ik hoorde op de radio dat een tweetal verkeersregelaars, die op de monitorschermen in de regelkamer van de Ketheltunnel (die we die dag net gepasseerd hadden) de verkeersstromen moesten bewaken, zich wegens ziekte of ander ongemak hadden afgemeld. Kennelijk was daarmee de voorraad verkeersregelaars op en werd de tunnel afgesloten. Gevolg: een enorm verkeersinfarct in West-Nederland.
Schiphol-chaos
En we waren nog maar net bekomen van de chaos rond de paasvakantie op onze nationale luchthaven, toen daar, door personeelsgebrek en onvrede over onderbetaling van werknemers bij de bagageafhandeling (waar verschillende onderaannemers ingehuurd zijn die elkaar op kostenniveau – lees lage lonen – beconcurreren), de boel in het honderd liep. Ook bij de beveiliging en andere vitale onderdelen heerst er een groot tekort aan direct inzetbare medewerkers. Al die dagen liet directeur Dick Benschop (ooit als ex-PvdA politicus en ex-Shell-topman daar benoemd) niets van zich horen. Dezer dagen zien we een herhaling met dezelfde beelden van lange rijen en ongeduldig wordende reizigers. Directeur Benschop was bij het WEF in Davos, bezig om de wereld en het klimaat te redden.
Personeelstekorten
De personeelstekorten vormen misschien wel het meest opmerkelijke verschijnsel na de coronaperiode: in alle sectoren in onze economie komt men nu handen tekort terwijl, zoals het CBS meldde, de werkloosheidscijfers ongekend laag zijn. En waar zijn die heengezonden Schipholmedewerkers van voor corona eigenlijk gebleven?
Oververhitte woningmarkt
De algehele stagnatie laat zich ook op andere terreinen zien. Al een tijdje is er sprake van een oververhitte woningmarkt: er is een groeiende vraag naar woningen. De wachtlijsten van woningzoekenden zijn in jaren niet meer zo lang geweest, terwijl ook het aantal immigranten, dat uiteindelijk ook een beroep zal doen op een plekje op die krappe woningmarkt, blijft toenemen.
Ongeremd
Nog steeds heeft dit kabinet geen antwoord op de voortgaande bevolkingsgroei door ongeremde arbeids- en asielmigratie. Ik heb nog meegemaakt dat Nederland elf miljoen inwoners telde. We zijn nu op weg naar de achttien miljoen en binnen de steeds schaarser wordende ruimte in dit dichtbevolkte land, strijden concurrerende belangen om ruimte voor zichzelf, zoveel mogelijk ruimte, die er steeds minder is.
Ondertussen wordt diezelfde schaarse ruimte volgeplempt met distributiecentra (‘verdozing’), een woud aan windmolens en straks weilanden en akkers vol zonnepanelen.
Bestuurslagen
En wie vraagt de burger nog wat? Steeds meer besluitvorming verdwijnt achter de deuren van ondemocratische bestuurslagen als “Veiligheidsregio’s” en de regio’s waarin de Regionale Energie Strategie (RES) wordt ontwikkeld: onduidelijke, extra bestuurslagen, waar ongekozen burgemeesters en belangenbehartigers de dienst uitmaken en waar over hen, voor hen en zonder hen wordt besloten. Vindt u het gek dat de kiezer zich zo langzamerhand terugtrekt?
Stikstof
De woningbouw stagneert niet alleen door een gebrek aan vaklieden, maar ook door de opeenstapeling van bureaucratische hindernissen. Op tal van terreinen bereikt de regelzucht deerniswekkende hoogtepunten: zou de woningbouw eerst kunnen worden aangejaagd door de verlaging van de maximumsnelheid op het hoofdwegennet, nu blijkt dat die (louter op basis van ondeugdelijk gebleken modellen gebaseerde) ‘tijdelijke’ maatregel voor de stikstofdepositie geen enkel merkbaar effect sorteerde en liggen toch tal van nieuwbouwplannen te wachten op… ja, op wat eigenlijk?
Zolang Nederland blijft vasthouden aan die absurde, zelf gekozen strenge depositienormen zal er weinig schot in komen. Zelfs niet als de boeren in de buurt van die vele “Natura 2000”- gebieden straks ook nog vergunningen blijken nodig te hebben om hun koeien in de weide te laten grazen…. “Wie stopt de gekte”, roep ik op Twitter nog wel eens vertwijfeld uit…
Tekorten
Niet alleen in de woningbouw en de installatiebranche is er een groot tekort aan vakmensen, maar er is op veel terreinen ook sprake van een haperende aanvoer van materialen en onderdelen. De nasleep van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne hebben de wereldhandel – en het transport van goederen over grote afstanden – danig verstoord.
Overbelasting
De overheid mag dan wel breed willen inzetten op grote projecten als de energietransitie, juist het bereiken van al die hooggestemde (“Nederland moet klimaatkoploper in Europa worden”) en hoog gestelde doelen is sterk afhankelijk van op elkaar aansluitende werkprocessen, op menskracht en op beschikbare middelen. Ik vraag me af of die bravoure wel op een stevige basis berust: de Algemene Rekenkamer kapittelde de regering over de dreigende overbelasting van het elektriciteitsnet, waterleverancier Vitens waarschuwde voor een tekort aan water voor het bedrijfsleven.
Om het klimaat (de wereld?) te redden moeten we in het gareel worden gedwongen: een overheid die wil ‘normeren’ (warmtepomp), vol gretige regelneven en gedwongen winkelnering, bestuurders die alleen maar last hebben van burgers die voor hun rechten opkomen. Luchtkastelen bouwen in Davos lijkt belangrijker te zijn dan het aanpakken van echte problemen.
Wat resteert is een beeld van bestuurlijk onvermogen: tomeloze ambities en onbereikbare doelen, gebrekkige uitvoering, gebrek aan samenhang, te complexe en moeilijk uitvoerbare regelgeving.
Niet zo gaaf, eigenlijk.
0 reacties :
Een reactie posten