Reality check is hard nodig
24 april 2022 - Pieter Cleppe
Foto: Palmbos Maleisië 
De inflatie was al volop gaande door het ECB-beleid en wordt nu extra aangewakkerd door corona, dat de toeleveringsketens uit China blijft teisteren, en de sancties tegen Rusland. Maar een hoofdrol is weggelegd voor het grootschalige experiment met de Europese energievoorziening. De onbetrouwbare wind- en zonne-energie houdt onze afhankelijkheid van Russisch gas in stand, zolang nucleair geen ‘groene’ optie is. Bedenkelijk beleid krijgt door de oorlog te maken met een reality check, schrijft Pieter Cleppe.
De oorlog in Oekraïne heeft ook in West-Europa grote invloed. Het zorgt voor een verdere aanscherping van de inflatiecrisis. Daarvan is de Europese Centrale Bank (ECB) uiteraard de hoofdschuldige. Met expansief geldbeleid, bedoeld om spilzieke regeringen te helpen besparingen te vermijden en om de muntunie te redden, zorgt ze al minstens sinds de financiële crisis van 2008 voor muntontwaarding.
Prijsstijging
Voor de Coronacrisis waren prijsstijgingen vooral zichtbaar in aandelenmarkten en vastgoed, terwijl heel wat van dat goedkope geld zich ophield binnen het banksysteem. De problemen in de toeleveringsketens kwamen daar in 2020 nog eens bij, en zorgden zo voor nog wat meer opwaartse druk op prijzen allerhande. Met China’s totalitaire en falende “zero-Covid”-aanpak die toeleveringsketens blijft teisteren, is Corona trouwens een factor die aanwezig blijft. Bovenop dat alles kwamen dan nog eens de sancties tegen Rusland.
Experiment
De ECB, Corona en Poetin zijn echter maar drie van de vier hoofdschuldigen voor de huidige inflatiecrisis. Een hoofdrol is immers ook weggelegd voor het grootschalige experiment met de Europese energievoorziening, gestuurd vanuit het EU-beleidsniveau.
Hernieuwbare energie – zoals wind- en zonne-energie – is niet betrouwbaar, maar niettemin legt de EU minimumnormen hiervoor op, uiteraard gekoppeld aan gigantische subsidies. Indien men CO2–uitstoot wil verminderen, zou men eenvoudigweg op kernenergie kunnen inzetten. Tot 2021, toen zowel Nederland als Frankrijk een meer positieve houding aannamen ten opzichte van nucleair, gebeurde dit niet.
Wat weinig naar voren komt in dit debat is dat grotere afhankelijkheid van onbetrouwbare wind- en zonne-energie, gekoppeld aan een politiek van het uitschakelen van kerncentrales – in België inmiddels teruggedraaid en hopelijk in Duitsland ook binnenkort – gas als stabiele, betrouwbare energiebron zowat onvermijdelijk maakt. En laat net Rusland nu op zo’n immense gasvoorraad zitten.
Tot op de dag van vandaag beweren Europese beleidsmakers dat we net nog meer moeten inzetten op wind- en zonne-energie, om onafhankelijker te worden van Russisch gas. De realiteit is echter dat, ondanks jaren van subsidies aan wind- en zonne-energie, die slechts een tien procent van de globale energieproductie uitmaken.
Kiezen of delen
De realiteit is dat men moet kiezen voor een stabiele energiebron: nucleair, gas, of steenkool. Eén van die drie. Daarbovenop is het zeker goed om wind- en zonne-energie te hebben – ook al zijn hier niet te verwaarlozen nadelen voor het leefmilieu aan verbonden – en moet dit uiteraard allemaal zonder overheidssubsidies. De minst gesubsidieerde energiebron wereldwijd is nucleaire energie. Energiemarkten zijn overal sterk verstoord door overheidsinmenging, subsidies en politieke onzekerheid, maar dit geeft al aan dat als er een echte vrije energiemarkt zou zijn, kernenergie allicht zeer veel succes zou kennen.
Dat Duitsland zo afhankelijk is geworden van Russische energie-invoer komt door de onverantwoordelijke beslissingen van Angela Merkel om Duitse kerncentrales te gaan sluiten. In Nederland besliste de regering dan weer de eigen gaswinning te stoppen. Het zal wel zo zijn dat de overlast die dit in Groningen teweegbrengt niet te onderschatten is, maar de beslissing in maart 2018 van de Nederlandse regering om de gaswinning in Groningen te stoppen ging niet gepaard met een beslissing om nieuwe kerncentrales te bouwen. Dat laatste kwam pas eind 2021. Ook in Polen – dat al zo lang een harde lijn tegen Rusland voert – kwam de beslissing om twee kerncentrales te bouwen pas in 2021. Nochtans is het niet moeilijk: wie onafhankelijk van Rusland wil zijn en/of zich zorgen maakt om CO2-uitstoot, kan moeilijk om kernenergie heen.
Heilige huisjes onder druk
Bovendien mag men ook wel eens serieus gaan onderzoeken of schaliegas echt wel zo slecht voor het milieu is. De Europese landen gaan nu heel wat Amerikaans schaliegas invoeren, om zo minder afhankelijk van Poetin te worden, maar ondertussen blijft de productie hiervan in Europa wel verboden. De minister-president van Beieren, Markus Söder, pleitte alvast voor een heroverweging van dit verbod.
Een voorgesteld nieuw Europees sanctiepakket zou nu een verbod op de invoer van Russische olie bevatten, in navolging van de Verenigde Staten. Dat laatste zou wel eens een aantal heilige huisjes kunnen doen sneuvelen in Europa. Zo is de EU van plan om biobrandstoffen tegen 2030 geleidelijk te gaan verbieden. De redenering is dat dergelijke biobrandstoffen vaak op basis van palmolie worden geproduceerd, wat tot ontbossing zou bijdragen.
Ontbossing?
Die assumptie is echter simplistisch. Het hangt er namelijk sterk van af waar de betrokken palmolie vandaan komt. Vijfentachtig procent ervan komt uit Maleisië en Indonesië. Volgens de FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, is ontbossing in Azië niet zo problematisch als in Afrika en Zuid-Amerika. Volgens het World Resources Institute, een onafhankelijke denktank, gaan in Latijns-Amerikaanse landen zoals Bolivia, Colombia en Peru “veel bossen verloren”, maar kende “Azië in de periode 2010-2020 de grootste netto-toename van bosareaal”. Waarbij het Indonesië en Maleisië specifiek als “bakens van hoop voor de bossen” beschreef, want “Indonesië’s percentage primair bosverlies daalde in 2020 voor het vierde jaar op rij, een van de weinige landen die dat voor elkaar kreeg. (…) Primair bosverlies is ook in Maleisië voor het vierde jaar op rij gedaald.”
Ban opgeheven
Een ander argument om biobrandstoffen te verbieden is, dat palmolie voor voedsel wordt gebruikt, al wordt ook tegen palmolie in voedsel al jaren hardnekkig campagne gevoerd door groene NGO’s. De realiteit lijkt de tegenstanders nu in te halen. Na Poetins invasie rezen de prijzen van zonnebloemolie de pan uit, want Rusland en Oekraïne zijn zowat de belangrijkste producenten daarvan. Dit dwong de Britse politiek-correcte supermarktketen Icelander ertoe om onlangs een ban op palmolie, als ingrediënt voor zaken als diepvriesfrietjes of gepaneerde vis, op te heffen. De keten wil wel enkel duurzame palmolie met een certificaat gaan gebruiken, wat niet moeilijk zal zijn, aangezien het systeem van certificering ondertussen al goed ingeburgerd is in deze sector en ook door organisaties zoals het Wereld Natuur Fonds (WWF) wordt ondersteund.
Dat laatste fonds stelt immers: “Het beste wat we kunnen doen is duurzame palmolie ondersteunen en boycots vermijden, aangezien we weten dat vervanging door andere plantaardige oliën kan leiden tot nog meer schade aan het milieu en de samenleving”.
Speelkwartier is voorbij
Als gevolg van de oorlog is het game over voor allerlei slecht onderbouwde en vaak protectionistisch geïnspireerde restricties, die weinig rekening houden met echte schade voor milieu. Bedenkelijk beleid krijgt door de oorlog dus te maken met een reality check.
Dat is zeker ook zo voor de Europese energiepolitiek, hoewel het jammer genoeg niet mogelijk is om die zomaar op korte termijn om te gooien. Nadat Frankrijk, Nederland en België hun visie op het vlak van kernenergie bijstelden, zijn alle ogen nu gericht op wat Duitsland gaat doen. Op dit moment zijn nog drie Duitse kerncentrales actief. Hun sluiting staat gepland tegen het einde van het jaar, en het is goed mogelijk dat ze ook bij een beslissing tot verlenging toch om technische redenen een tijdje dicht zullen moeten.
Alternatieven
De Duitse regerende Groenen weren zich inmiddels als een duivel in een wijwatervat en zoeken op krampachtige wijze naar alternatieven, zoals waterstofimport of zelfs het heropenen van kolencentrales. Op Europees niveau wil de Europese Commissie van ‘Klimaat’-commissaris Frans Timmermans, verantwoordelijk voor peperdure isolatienormen en steeds megalomaner klinkende klimaatdoelstellingen, dan weer steeds verder gaan met de uitbreiding van de Europese ETS-taks op energie naar allerlei nieuwe sectoren.
Er is echter zoiets als politieke zwaartekracht: wat echt niet werkt en totaal los van de realiteit staat, zal uiteindelijk worden bijgestuurd.
Timmermans en zijn groene vrienden in Duitsland kunnen zich daar beter op voorbereiden.
0 reacties :
Een reactie posten