De vrije val van Sigrid Kaag en D66

Op het hoge paard de ondergang tegemoet

26 april 2022 - Robert Raupach

Van het ‘nieuwe leiderschap’ van Sigrid Kaag is na de affaire Van Drimmelen niets meer over en Hare Hooghartigheid is keihard van haar high horse gedonderd. Maar deze kwestie – door Kaag graag bagatelliserend ‘casus’ genoemd – staat niet op zichzelf, denk aan Alexander Pechtold, Sjoerd Sjoersma en Sydney Smeets. Er is sprake van een structureel moreel probleem. Hoe zal de D66-Reset eruit gaan zien? Je moet altijd en overal jezelf kunnen zijn, preekt D66, maar het zou voor Nederland en de partij beter zijn als D66’ers dat juist wat minder doen, schrijft Robert Rapauch.

Vorige week donderdag schreef OpinieZ-collega Ines van Bokhoven al een vlammend stuk over de morele val van Sigrid Kaag en de MeToo-zaak rondom partijprominent Van Drimmelen. Het laatste nieuws is vanzelfsprekend altijd wat het meest vers in het geheugen zal liggen en verdringt regelmatig eerdere – en soms minstens net zo grote – issues naar de achtergrond. Zo ook in dit geval. Deze ‘casus’, zoals Hare Hooghartigheid Sigrid het grensoverschrijdende gedrag van haar collega steevast bagatelliserend noemt, staat niet op zichzelf. Er wordt nu weliswaar een handvol gevallen uitgelicht, maar in het rapport wordt van nog tenminste negentien andere meldingen gesproken. Het aan het licht gekomen schandaal is dus zeker geen eenmalig voorval te noemen.

 

Marketingtruc

Zoals in de inleiding al genoemd wisten wij natuurlijk vanaf begin af aan dat het zogenaamde ‘nieuwe leiderschap’ van D66 niet meer was dan een lege huls. Zoals het Friesch Dagblad het deze week omschreef had ik het zelf niet treffender gekund: “D66 is geen partij van moreel leiderschap. De spindoctors hadden alleen door dat de kiezers moreel leiderschap wilden.” De verkiezingscampagne van vorig jaar was er één uit het marketingboekje. Vertel precies het verhaal dat mensen willen horen en druk middels een overmachtig mediabudget de concurrentie uit de markt. Het leverde D66 exact op wat men beoogde: een daverende verkiezingswinst inclusief een gestaged dansje op tafel als hoogtepunt van de marketingcampagne. Het lullige is alleen dat de kiezer bij aankoop de kleine letters over het hoofd heeft gezien: geen garantie en ruilen is niet mogelijk.

 

Get off your high horse lady

Haast dagelijks worden wij op tv, online of in print geconfronteerd met de hemeltergende arrogantie en morele verhevenheid van Kaag of één van de andere predikers, zoals Paternotte, Ollongren of Sjoerdsma. Dankzij zulke mensen ga je zelfs Rob Jetten langzamerhand een sympathieke jongen vinden. Van “Wie zijn toch die mensen?” tot “Wilders is de woordvoerder van het Kremlin” weet D66 ons dagelijks te vertellen wie er goed en fout zijn en wat goed en fout is. Gelukkig maar, straks zouden we nog een eigen mening gaan vormen, the horror. Nog geen jaar later is Kaag inclusief haar gevolg wel heel erg hard van haar high horse gedonderd. De manier waarop zij afgelopen donderdag tijdens de persconferentie de media te woord stond was het moment, dat ook voor de laatste aanhanger de façade afgebrokkeld moet zijn. Als zélfs de jou goedgezinde en honing om de mond smerende journalisten kritische vragen stellen en geïrriteerd reageren op je beschuldigingen (“Enkel ophef om de ophef”), dan weet je dat je dagen geteld zijn, Sigrid. Zelfs oud voorzitter Spierings steekt hand in eigen boezem en betuigt spijt voor de tekortkomingen rondom de onderzoeken en handelswijze van het bestuur destijds.

Penthouse Pechtold

De voorganger van Kaag, tussenpaus Jetten maar even buiten beschouwing latend, was nou ook niet bepaald een voorbeeld van een zuivere moraal. Al deed hij ons vaak anders geloven, vooral in zijn vingertje heffende akkefietjes met Geert Wilders in de Tweede Kamer. Daarnaast was hij er uiterst bedreven in om zijn escapades uit de grote media te houden. Niet in alle gevallen lukte dat, maar dankzij de hem en zijn partij goedgezinde MSM heeft hij er nooit om moeten aftreden of andere consequenties trekken. Denk ik tegenwoordig terug aan Pechtold, dan schieten mij vooral twee zaken te binnen.

Enerzijds is dat ‘Penthouse-gate’ waarbij hij ‘vergat’ te melden dat hij een appartement cadeau had gekregen van een Canadese ambassadeur. Ach, kan iedereen gebeuren toch? Zo’n alledaags cadeau opgeven kun je zomaar vergeten. Anderzijds – en bovenal – moet ik bij Pechtold denken aan zijn ‘casus’ met een voormalig D66-raadslid uit Meppel. Zonder te ver in te gaan op privézaken – want wie zonder zonde is werpe de eerste steen – maar ook rondom hem speelde er een relatiekwestie met een raadslid van de partij in het noorden van het land.

 

Roddeltante Sjoerdsma

Een tweede pedant en niet uit de media weg te slaan personage is Sjoerdsma. Hij maakte in de eindfase van de formatie zelf een behoorlijke uitglijder, toen hij formateur Johan Remkes van dronkenschap beschuldigde tijdens de formatiegesprekken. Hij was destijds niet zomaar een D66-roeptoeteraar, maar campagneleider én vicefractievoorzitter. Voor een partij, die maar al te vaak het vingertje heft om te vermanen dat het toch ‘vooral over de inhoud moet gaan’, was dit wel een hele lage en laffe streek.

Het bijzondere aan de roddels die Sjoerdsma de wereld in slingerde was, dat hij zelf nooit tijdens die gesprekken aanwezig bleek te zijn. Kaag en Jetten waren dat wel. Dus óf Sjoerdsma lulde maar wat óf hij gaf enkel weer wat de beleving van de altijd zo correcte Kaag (ahum) of Jetten was. Een fijne geruststelling wel dat het er op de burelen van D66 net zo toe gaat als op het gemiddelde kantoor wat roddel en achterklap betreft. Sjoerdsma moest tijdens het verdelen van het pluche wel op het strafbankje plaatsnemen van mama Sigrid, want de nummer twee moest het na de coalitievorming ‘gewoon’ blijven doen met een ordinaire Kamerzetel.

Zedenmeester Smeets

Toen hij nog voor Spong Advocaten werkte was hij al chronisch irritatie-opwekkend mediageil, maar luttele weken nadat hij als Kamerlid was geïnstalleerd kon Sydney Smeets in april 2021 zijn spullen alweer inpakken, nadat bekend was geworden dat hij grensoverschrijdende berichten naar minderjarige jongens (tot wel vijftien jaar jong) had gestuurd. Het saillante is dat Smeets zich als Kamerlid juist zou inzetten voor LHBT [vul overige relevante letters zelf even aan] + rechten. Nog meer in het oog springt het feit dat hij bij het kantoor van Spong mede gespecialiseerd was in zedenrecht.

Hij wist dus precies hoever hij kon gaan om net in het grijze gebied te opereren en geen strafrechtelijke grens te overschrijden. Moreel gezien echter is de D66’er die grens al vanaf het eerste schunnige bericht naar een tienerjongen mijlenver over gegaan.

 

The Great D66-Reset

Alom is de verwachting dat Kaag volhardend op haar plek blijft zitten. Jezelf in het zwaard werpen voor één of andere stagiaire of kantoormedewerkster? Kom op zeg, Nederland heeft haar toch nodig! Wat zeg ik, de wereld heeft Kaag nodig! Dat principes soms moeten wijken voor het grotere doel moeten we toch wel kunnen begrijpen? Alle gekheid op een stokje; dit zal waarschijnlijk overwaaien en het gezegde “Men dronk een glas, men deed een plas, en alles bleef zoals het was” zal opgeld doen.

De kiezer heeft zijn oordeel in ieder geval geveld, in de laatste peiling van Een Vandaag is Kaag’s partij bijna gehalveerd vergeleken met de TK-verkiezingen een jaar geleden. Van de 24 zetels zijn er virtueel nu nog maar 14 over. De bubbel is gebarsten, het morele heiligdom is afgeserveerd. D66 is in die laatste stemmingsbarometer zelfs weer voorbijgestreefd door die, in hun ogen, vermaledijde PVV.

Op de website van de partij staat een lange lijst standpunten, waaronder ‘Vrij zijn’. Mijn oog viel direct op deze zin aldaar: “In Nederland moet je altijd en overal jezelf kunnen zijn”.

Het zou voor de partij én voor Nederland juist goed zijn als D66’ers wat minder zichzelf zouden zijn.