Zo maar wat vragen en gedachten (van een werktuigbouwer)

Om de zaak maar meteen duidelijk te maken: ik geloof niet dat de mens het klimaat kan beïnvloeden en/of kan sturen.

Een gastbijdrage van Frits Koene.

Als werktuigbouwer ben ik de mening dat het klimaat/de natuur zeer wel in staat is om zelf corrigerende en passende maatregelen te nemen om zaken die het natuurlijke proces in onbalans dreigen te brengen te herstellen. Het klimaat verandert altijd, dat is al miljoenen jaren het geval, daar heeft de mens nooit invloed op gehad en zal het ook nooit krijgen.

Tijdens mijn arbeidzame leven was ik eigenaar van een ingenieursbureau actief op het gebied van gas/vloeistof- en vloeistof/vloeistof separatoren. Deze producten werden en worden geleverd aan de gas-, olie- en chemische industrie.

Foto: Unifly, DK.

Voor het ontwikkelen van deze producten (R&D) werd door ons intensief gebruik gemaakt van CFD (Computational Fluid Dynamics) simulaties. Vanuit die achtergrond las ik enige tijd geleden met extra interesse in een off-shore vakblad een artikel over hoe windmolens op zee elkaar luchtstromingtechnisch negatief kunnen beïnvloeden door de zogenaamde Wake (een zog achter de molen veroorzaakt door de draaiende wieken). Op basis van CFD-simulaties is vastgesteld dat molens op een zekere minimum afstand van elkaar moeten staan om een onderlinge beïnvloeding (dus vermogensverlies) te voorkomen.

Volksverlakkerij

Luchtfoto’s van off-shore molenparken laten zien dat windmolens op zee op grote afstand van elkaar staan, veel groter dan die op het land. De uitkomsten van deze simulaties zijn dus waarschijnlijk bij het plaatsen van de off-shore molens ter harte genomen. On-shore staan de molens veel dichter bij elkaar. Dit kan natuurlijk ook met het vermogen te maken hebben, maar mijn gevoel als technicus – met de voornoemde informatie in het achterhoofd – zegt dat ze wel heel erg dicht bij elkaar staan. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat we, zeker in ons land, een gebrek aan ruimte hebben. Het heeft er dus alle schijn van dat de resultaten van CFD simulaties niet of nauwelijks worden toegepast bij on-shore windparken.

Op Climategate.nl zijn veel mensen die sommetjes maken betreffende het totaal geleverde vermogen van een on-shore molenpark. Die sommetjes bestaan gemakshalve uit het aantal molens maal het vermogen per molen. Zou de negatieve beïnvloeding van molens die onderling (te) dicht bij elkaar staan ook in de berekening worden opgenomen, dan zou de toch al lage bijdrage van windmolens aan onze totale energiebehoefte nog eens extra naar beneden moeten worden bijgesteld.

De overheden die de beslissingen nemen met betrekking tot het plaatsen van deze horizonvervuilers, gaan er slinks van uit dat de burger niet bekend is met de Wake. Het gaat hen om de optiek en de illusie dat wij goed bezig zijn. Volksverlakkerij derhalve.

Gratis wind
Nu we het toch over CFD simulaties hebben: is er wel eens onderzoek gedaan naar de invloed op water- en luchtstromingen van al die rijen palen en de effecten daarvan? Wat is de invloed van deze honderd meter en tegenwoordig soms wel tweehonderd meter hoge gedrochten op de plaatselijke wind en als afgeleide daarvan op het weer?

Er zijn vaartuigen nodig zijn om de fundatiepalen de zeebodem in te slaan. En vaartuigen met voldoende capaciteit om de mast, de gondel en de wieken van een molen te plaatsen. Kostbare investeringen en slechts geschikt voor dat ene doel: het plaatsen en draaiend houden van windmolens. Naar mijn mening dient deze vloot inclusief bemanning, materialen en instrumentatie in het ‘milieuplaatje’ te worden opgenomen. De gemiddelde burger zal er echter geen weet van hebben en krijgen. Die wordt zoet gehouden met de illusie van gratis wind.En nog iets anders: Als zich een storing voordoet bij een windmolen op het land of er moet onderhoud worden gepleegd, dan komt er een busje voorrijden met personeel, gereedschap en onderdelen en wordt het klusje gefikst. Op zee is daar een fors schip voor nodig, voorzien van nogal wat technische hoogstandjes, zoals een loopbrug om personeel en materiaal naar de molen te brengen en een slim schroevensysteem om het schip precies op zijn plek te kunnen houden. De loopbrug is hydraulisch en computergestuurd en is in staat golfhoogtes (ik meen tot drie meter) compenseren.

Een natte spons

In werkelijkheid is wind als energiebron peperduur. Op de website van Klimaatgek is een foto te vinden van een windmolen waarvan de wieken met behulp van een helikopter de-iced worden. Van de luchtvaart weten we dat het de-icen van één vliegtuig al duizenden euro’s kost. En dat de gebruikte vloeistof schadelijk is voor het milieu. En dat gaan we in de winter dus grootschalig sproeien over de landerijen waar ons vee graast en het water waarin onze vissen zwemmen.

Op mijn bootje gebruik ik al jaren een klein 24Wp zonnepaneel voor het (druppel)laden van de boordaccu. Het is opvallend hoe snel de capaciteit terugloopt wanneer het oppervlak (onder een hoek van 45 graden) vervuild is door zand en stof. Een natte spons doet dan wonderen. Maar ga maar eens dagelijks met een spons zo’n gigantisch park met zonnepanelen te lijf. Of iedere ochtend met een ladder het dak op. En toch zou dat moeten, alleen al gezien het feit dat er frequent ladingen woestijnzand over ons land worden uitgestort. Ik wil er maar mee zeggen dat ook deze kosten in het ‘zonne-energie plaatje’ opgenomen moeten worden. En dat we ons rekenschap moeten geven, dat als dit noodzakelijke en kostbare onderhoud niet of te weinig wordt gepleegd, het toch al lage rendement van zonnepanelen in de berekeningen naar beneden moet worden bijgesteld

Carnalvalskraker

In de werktuigbouw hebben wij een belangrijk adagium: ‘Alles wat ingewikkeld is, werkt niet’. Of zoals de Amerikanen zeggen: ‘Keep it simple and stupid’. Pas die wetmatigheid toe op de zogenoemde Energietransitie die dezer dagen zo ongeveer heilig is verklaard en ik stel vast dat deze meer dan ingewikkeld is en voor de meeste mensen niet te bevatten en dus nooit zal werken.

Zolang kern- cq thoriumcentrales niet als vertrekpunt worden genomen voor een energietransitie, is het juist een heilloos plan. Het stilleggen van onze moderne en goed functionerende kolen- en gascentrales is een gigantische verspilling van kennis, materiaal en energie. En het is tevens een vernietiging van een betrouwbare bron van energieopwekking.

De kreet ‘Nederland van het gas af’ heeft naar mijn mening de diepgang van een carnavalskraker.

Stof tot nadenken

Met mijn buurman, een gepensioneerde onderzoeker/wetenschapper aan de Universiteit van Wageningen, heb ik regelmatig gesprekken over het klimaat en andere prangende vragen des levens. Op mijn vraag waarom het in discussies over het klimaat eerst en vooral over de invloed van CO2 gaat, antwoordde hij: ‘CO2 is een gas dat zich vrij eenvoudig in modellen laat verwerken, terwijl dat met andere gassen en waterdamp veel lastiger is. Wat je noemt stof tot nadenken.

En dat is ook wat ik met dit artikel wil bereiken. Aan de hand van een paar praktische zaken die in de maatschappelijke discussie onderbelicht blijven, niet zelden willens en wetens.

Er zou mijns inziens meer gesproken moeten worden over de gigantische hoeveelheden staal, koper en kunststof die nodig zijn om plannen uit te voeren waarvan nut en rendement nog niet bewezen zijn. En de gigantische hoeveelheid energie die nodig is om windmolens op te richten en zonneparken in te richten. Apparaten die ook nog eens een beperkte levensduur hebben, waardoor ze nooit de kans zullen krijgen om uit hun aanvankelijke negatieve energiebalans te geraken.

En komen de gebruikte materialen bij woningisolatie wel uit hun negatieve energiebalans wanneer we er het energieverbruik van de noodzakelijke mechanische ventilatie bij optellen? Ik betwijfel het. Nog even los van de gezondheidsrisico’s om mensen permanent in hun eigen adem te laten leven. Kwesties die een veel belangrijkere rol zouden moeten spelen bij de beleidsmakers en transparanter gemaakt zouden moeten worden voor de burgers die het betreft. Daarom mijn advies als meer pragmatisch ingestelde werktuigbouwer: Niet doen en onmiddellijk stoppen met deze zeer kostbare waanzin.

Vooruit, nog eentje dan: Wat weet u van fijnstof? Ja, dat het slecht is voor je longen. Maar niet dat er telkens wanneer een auto over een verkeersdrempel rijdt er een wolk fijnstof wordt geproduceerd. Daarvan liggen er in Nederland ten behoeve van de verkeersveiligheid naar schatting vijftigduizend. Tel uit je winst.