Anarchie in Hollands Kroon?

Inwoners Noord-Hollandse gemeente leven nu half jaar zonder 'betutelende' gemeentelijke bepalingen











Jaap Nawijn, burgemeester van Hollands Kroon.„Bij je ouders thuis hangt ook geen reglement van orde. Je weet zelf wel wat je wel en niet mag.”



 01 nov 2015 

Mike Muller

Weg met de regelzucht en betutteling! Onder dat motto schrapte de gemeente Hollands Kroon (47.500 inwoners) een half jaar geleden 93 van de 132 lokale regels. Is het nu een chaos in het gebied met de minste regels van Nederland en een walhalla voor wildplassers en winkelwagendieven, die ongestraft hun gang kunnen gaan?

De gemeente Hollands Kroon (47.500 inwoners) komt een jaar geleden in het nieuws met een opmerkelijk plan: het gemeentebestuur wil maar liefst tachtig procent van hun eigen regels schrappen. Burgers moeten zelf verantwoordelijkheid nemen en anderen aanspreken op hinderlijk gedrag. Gebeurt dat ook? En leidt dat niet tot nieuwe problemen nu 93 regels zijn geschrapt?

Op een mistige donderdagochtend trekken we door de uitgestrekt gemeente in de kop van Noord-Holland. Boeren ploegen de akkers nog snel voor het weer omslaat om. De zon heeft moeite door te breken en een gure wind suist door de Wieringermeerpolder. De slager in Anna Paulowna rolt zijn reclameborden met de aanbiedingen van de week op de stoep. Het wemelt in het kleine centrum van het winkelend publiek. Net als in ieder dorp of stad brengen de bewoners hun boodschappen in het wagentje naar de auto. Op de stangen van de karretjes staat, zoals bij elke supermarkt, het logo van de supermarktketen. Logisch, als er geen reclame op de karretjes staat raken de karretjes zoek en belanden ze bij de concurrent in de winkel. Zou je denken!

Winkelwagentjes

Het tegendeel is waar: het is volgens de oude gemeentelijke regels van Hollands Kroon voor alle bedrijven die winkelwagentjes ter beschikking stellen „verplicht ze te voorzien van de naam van het bedrijf of een ander herkenningsteken”. En o wee als er een winkelwagentje door het dorp slingert. „Door het publiek op een openbare plaats achtergelaten winkelwagentje dient terstond te worden verwijderd.” Niet dat een van de inwoners van de kernen als Oosterland, Wieringerwerf, Kolhorn of Nieuwe Niedorp daarvan op de hoogte is. Evenmin worden er boetes voor uitgeschreven. Welke ambtenaar heeft het bedacht?

Sanctie

We rijden, een half jaar nadat het leeuwendeel van de 132 regels is afschaft, door naar het gemeentehuis van Hollands Kroon. Uiteraard parkeren we de auto niet, zoals door de borden wordt voorgeschreven, in de daarvoor bestemde vakken. Eens kijken of een ijverige buitengewoon opsporingsambtenaar ons op de bon slingert of – zoals de gemeente graag zou zien – slechts een opmerking maakt zonder er direct een sanctie aan te verbinden.

In het gemeentehuis spraken de ambtenarij, bestuurders en gemeenteraad avonden lang in haarklovende discussies over het verdwijnen van de regels. Bij de ingang van het pand trekken we direct onze wenkbrauwen op: verboden voor honden! En even verder lezen we: het is verboden u zonder redelijk doel op een voor anderen hinderlijke wijze op te houden. Zijn we hier echt in de gemeente met de minste regels van Nederland?

„Pijnlijk, het bordje zijn we vergeten los te schroeven”, bekent burgemeester Jaap Nawijn (VVD) met het schaamrood op zijn kaken. Als voorvechter van de antiregelmaatschappij blijken deze betuttelende regeltjes nog steeds een steen des aanstoots voor de eerste burger. „Ik zeg altijd maar zo: bij je ouders thuis hangt ook geen reglement van orde. Je weet zelf wel wat je wel en niet mag. Op straat mag je geen snoeppapiertjes laten slingeren, dat weet iedereen. In plaats van direct een boete uitschrijven zie ik veel liever dat burgers elkaar op het gedrag aanspreken.”

Nawijn heeft groot vertrouwen in zijn burgers. „Die zijn echt niet op hun achterhoofd gevallen”, zegt de burgervader overtuigd. „Daarnaast hebben we de bestaande wetboeken. Waarom zou je een strafbaar feit zoals al is opgenomen in een van de wetboeken ook nog in een lokale verordening opnemen? Burgers worden allergisch van al die regeltjes. Hetzelfde zie je met de stortvloed aan verkeersborden. Rijd eens richting een rotonde en tel het aantal bordjes en wegmarkeringen eens. Eerst al een waarschuwingsbord met de mededeling dat er een rotonde aankomt. Een snelheidsbord. Een witte driehoek en haaientanden op het wegdek. Op de rotonde staan dan ook nog blauwe bordjes waarop staat dat je rechtsom moet rijden. Kan dat niet wat minder?”

Hollands Kroon besloot als pioniersgemeente het roer radicaal om te gooien. „We hebben gekeken welke regels echt nodig waren en welke ook handhaafbaar zijn”, vervolgt de burgervader. Hij is lovend over de inzet van buurtbemiddelaars, die sinds kort werkzaam zijn. „Bij problemen waar mensen zelf niet uitkomen, kunnen deze bemiddelaars samen met de bewoners bijdragen om een oplossing voor een probleem te bedenken.” Die problemen variëren van burenruzies tot meldingen over hinderlijk geparkeerde campers. „Voorheen zou er een boete worden uitgedeeld. Nu spreken we met beide partijen en hopen er op een goede wijze uit te komen.”

Wildplassers

We rijden vanuit Anna Paulowna een ronde door de gemeente. In Kolhorn geen wildplassers, rondhangend schorem of een wildgroei aan aanplakbiljetten. In Middenmeer geen bedelaars en straatmuzikanten te zien. Van massale bomenkap is eveneens geen sprake. Sinds de uitholling van de apv hoeft ook geen kapvergunning meer te worden aangevraagd, behalve dan voor beeldbepalende bomen die op de gemeentelijke bomenlijst staan.

Hondeneigenaren moeten hun viervoeter wel verplicht aangelijnd houden. Een aanvullende motie van bezorgde raadsleden heeft er begin dit jaar zelfs voor gezorgd dat de uitwerpselen verplicht opgeruimd moeten worden. „Maar ook dat is een kwestie van goed fatsoen”, zegt Nawijn. De gemeente gaat voor opruimzakjes zorgen. „Maar aan de andere kant: ik sprak onlangs een man aan die hier, voor de deur van het gemeentehuis, met zijn hond liep. ’Moet-ie niet aangelijnd?’ vroeg ik. Die man riep zijn hond. Die kwam ogenblikkelijk aanrennen. Moet je een hondeneigenaar die zijn hond zo goed onder appel heeft dan beboeten? Ik denk van niet.”

"Moet je de eigenaar die zijn loslopende hond goed onder appel heeft, beboeten?"Foto: Anko Stoffels

Van het aanspreken op andermans gedrag is in de straten van Hippolytushoef nog weinig te merken. In het nabijgelegen Westerland reageren bewoners verbaasd. Nabij de kerktoren van het schilderachtige kerkje wandelt een duo Wieringers met de hond. Keurig aangelijnd. „Wat grappig, wij hebben van het afschaffen van de regels helemaal niets gemerkt!” Ook in de gemeenteraad is het onderwerp geen punt van discussie meer.

Gedoogconstructie

Niet iedereen is overtuigd van de werkwijze van de gemeente. In het havendorpje Den Oever woont in de boerderij van zijn voorvaderen Kees Klein. De oud-cantor van de Michaëlskerk is opgewekt over zijn omgeving, hij heeft naar eigen zeggen lieve buren. De ons-kent-onsmentaliteit klinkt in veel dorpskernen van Hollands Kroon door. „Maar de ellende in ons land begint natuurlijk omdat we voor elke regel die we verzinnen ook direct weer een gedoogconstructie bedenken”, zegt Klein. „Ik geloof niet zo in die ’eigen verantwoordelijkheid’. Ik merk het zelf: we leven in een tijd waarin velen individualistischer worden. Een ander aanspreken op zijn of haar gedrag? Dan krijg je al snel een hatelijke blik. Zo van, waar bemoei jij je in hemelsnaam mee? Ik denk niet dat velen dat dus gaan doen.”

Kees Klein: "Ik geloof niet zo in die 'eigen verantwoordelijkheid'. Dan krijg je al snel een hatelijke blik."Foto: Anko Stoffels

Blijft dan alles zonder gevolgen binnen Hollands Kroon? „Nee, zeker niet”, reageert Nawijn. „Heel veel regels zijn zoals gezegd gewoon in de wetboeken opgenomen. Wij geloven alleen niet zo in beboeten. Ga met de mensen in gesprek, dan kom je er al snel uit. We moeten vertrouwen hebben in de samenleving. Die kan dat best aan.”

De telegraaf